Το λάθος και το στοίχημα.

Το λάθος και το στοίχημα.
Του Γ. ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ

Μόνο με προκαταβολική (ex ante) αξιολόγηση των επιπτώσεων του μνημονίου ‘σώζεται η παρτίδα’.

Το τελευταίο εξάμηνο, οι εξελίξεις απέδειξαν ότι ο χρόνος πραγματικά επιταχύνεται. Σε μικρό διάστημα έγιναν τόσα πολλά, ενώ η δυναμική των δεσμέύσεων σίγουρα εξασφαλίζει μεγάλες ταχύτητες και για το άμεσο αλλά και το μεσοπρόθεσμο μέλλον.

 Στην τελευταία ραδιοφωνική του συνέντευξη ο Α. Τσίπρας παραδέχθηκε καθαρά το λάθος της 20ης Φεβρουαρίου, που συνίσταται στην επιδίωξη ενδιάμεσης συμφωνίας, αντί συνολικής διαπραγμάτευσης με συμπερίληψη της διευθέτησης του χρέους.

Η ασαφής συμφωνία που υπέγραψε ο τότε υπουργός οικονομικών και βασικός διαπραγματευτής Γ. Βαρουφάκης, λειτούργησε υπέρ των συμφερόντων των δανειστών.

 Για ένα διάστημα τεσσάρων μηνών το νερό κυλούσε αργά και σταθερά στην κοίτη του ποταμού.

Καθώς πλησίαζε το φράγμα, δηλαδή την ημερομηνία λήξης της δανειακής σύμβασης, οι συζητήσεις άρχισαν να αποκαλύπτουν τον χαρακτήρα τους, οι συνομιλίες και πολιτικές επαφές σε όλα τα επίπεδα πολλαπλασιάστηκαν και επιταχύνθηκαν. 

Εγινε συνείδηση στην διαπραγματευτική ομάδα και την κυβέρνηση, ότι η συμφωνία δεν επέτρεπε την άσκηση πολιτικής σε κυβερνητικό επίπεδο, αφού οτιδήποτε είχε δημοσιονομικό κόστος εθεωρείτο βάσει της συμφωνίας μονομερής ενέργεια.
Η αδράνεια αυτή δεν επέτρεψε την εφαρμογή πολιτικών που θα βελτίωναν ουσιαστικά την καθημερινότητα του πολίτη, ούτε την ακύρωση μνημονιακών ρυθμίσεων όπως προέβλεπε το πρόγραμμα του Σύριζα και οι προγραμματικές θέσεις της κυβέρνησης. Αυτή βρέθηκε εγκλωβισμένη σε μια διαδικασία των ‘θεσμών’ κατά την οποία διαπιστώθηκε θεσμική και διαπραγματευτική απειρία.

Οταν ο πρωθυπουργός αναγκάσθηκε να ‘πάρει το παιχνίδι πάνω του’ ήταν αργά και μάλιστa η κίνηση ήταν επικίνδυνη για τον ίδιο, καθώς τον εξανάγκαζε να αναλώσει πολιτικό κeφάλαιο σε μια διαδικασία που ήταν προδιαγεγραμμένη και ‘σημαδεμένη’. 

Η διαπραγματευτική τακτική, με την παραδοχή της αναλογίας 70-30, δηλαδή η διάκριση των μετρων σε αναγκαία και αυτά που θα έπρεπε να αντικατασταθούν από ισοδύναμα, ήταν το ‘λάθος’ που εγκλώβισε την κυβέρνηση στην λογική των δανειστών.

Η ενδεδειγμένη κίνηση ήταν να γίνει το ανάποδο. 

Αντί να υιοθετηθεί η πρόταση των δανειστών που ζητούσε την πέμπτη (on going) αξιολόγηση της πορείας του προγράμματος προσαρμογής, δηλαδή της εφαρμογής των μέτρων, έπρεπε να ζητηθεί η αξιολογησητων συνεπειών του ίδιου του προγράμματος διάσωσης. 

Αυτό θα επέτρεπε την ανάλυση επιπτώσεων του εφαρμοζόμενου προγράμματος στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, με δύο πλεονεκτήματα.

Πρώτον το ‘στρίμωγμα’ της ευρωπαικής επιτροπής της οποίας ο θεσμικός ρόλος υπαγορεύει την τήρηση του κοινοτικού κεκτημένου (εργασιακά, ανθρωπιστική κρίση), που το μνημόνιο παραβιάζει και

Δεύτερον την αξιοποίηση των παρατηρήσεων του ΔΝΤ περί ανάγκης αναδιάρθρωσης του χρέους, ώστε να καταστεί εξυπηρετήσιμο χωρίς την διάλυση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.

Παρά το γεγονός ότι οι επισημάνσεις μας αυτές στο παρελθόν αγνοήθηκαν, εκτιμούμε ότι σήμερα μια παρόμοια προσέγγιση μπορεί ακόμη να φανεί χρήσιμη στην νέα διαπραγμάτευση για το τρίτο μνημόνιο. 

Διότι το ερώτημα που τίθεται πάλι αμείλικτα μπροστά μας είναι : Αποτελούν οι μεταρρυθμίσεις οδηγό για μια μεσοπρόθεσμη ενίσχυση της ικανότητας της ελληνικής οικονομίας να ανακάμψει και να εξασφαλίσει την παραμονή της στην ευρωζώνη΄? Η απάντηση δεν είναι προφανής.

 Επομένως η νέα διαπραγματευτική ομάδα θα πρέπει να απαιτήσει μια ex-ante (προκαταβολική) αξιολόγηση των επιπτώσεων του νέου προγράμματος, ώστε να εξασφαλίζεται η παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη. Η τεχνική είναι γνωστή στο ΔΝΤ και την Ε. Επιτροπή.

Χωρίς την εξασφάλιση αυτή, η κυβέρνηση θα μπει σε μια διαδικασία όπως αυτή που τα τελευταία πέντε χρόνια οδήγησε την χώρα στην οικονομική και κοινωνική οπισθοδρόμηση και εξαθλίωση και θα επιτείνει τους λόγους για τους οποίους αντιμετωπίζει την απειλή του Grexit. 

Παρά τις διαβεβαιώσεις όσων κολακεύουν σήμερα τον Α. Τσίπρα, οι ίδιοι θα κάνουν τα πάντα για να τον εξουδετερώσουν μερικούς μήνες αργότερα.

Το στοίχημα που παίζει ο πρωθυπουργός είναι η δυνατότητα της κυβέρνησης να αντισταθμίσει την υφεσιακή δίνη του νέου μνημονίου.

 Ομως αυτή η δυνατότητα είναι μηδαμινή, χωρίς την αναδιάρθρωση του χρέους με μείωση της ονομαστικής αξίας, μικρά πρωτογενή πλεονάσματα και αναπτυξιακή χρηματοδότηση (τα 35 δις), με δική της στοχευμένη προτεραιότητα σε παραγωγική ανασυγκρότηση.

 Είναι προς το συμφέρον της χώρας, λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης να υπάρξει υιοθέτηση ex-ante αξιολόγησης του προγράμματος, γεγονός που θα εξασφαλίσει και την «βοήθεια» του ΔΝΤ για τη αναδιαρθρωση του χρέους, αναδεικνύοντας τιςεπιπτώσεις των σκληρών αντικοινωνικών μέτρων των οποίων το ΔΝΤ είναι θιασώτης.

Η τελευταία ανακοίνωση του Ταμείου, περί μη συμμετοχής του στην τεχνική διαμόρφωση του μνημονίου και την χρηματοδότησή του προς το παρόν, ασκεί πίεση προς τους ευρωπαίους εταίρους να δεχθούν μείωση του χρέους. Η θεσμική απαίτηση της κυβέρνησης για μια προκαταβολική (ex ante) αξιολόγηση επιπτώσεων του μνημονίου, μπορεί να συμβάλει στο να ‘σωθεί η παρτίδα’.

www.fotavgeia.blogspot.com