Εξανεμίζοντας τις συντάξεις: Μετά τις επικουρικές, σειρά στις κύριες

Αγγελική Δημοπούλου

Στις κύριες συντάξεις επεκτείνεται, σύμφωνα με το αναθεωρημένο μνημόνιο 2015 – 2018, η «ρήτρα ελλείμματος» υπεύθυνη για τις νέες μειώσεις που έρχονται από την 1η Ιουλίου στις επικουρικές συντάξεις. Η εν λόγω ρύθμιση θα ισχύσει από 1 Ιανουαρίου του 2015 και θα φέρει νέες μειώσεις στις ήδη «πετσοκομμένες» αναλογικές συντάξεις την ίδια ώρα που το κράτος θα εγγυάται μόλις τη βασική σύνταξη των 360. «Το σύστημα αυτό είναι πρωτοφανές» εξηγεί στο tvxs.gr, ο Σάββας Ρομπόλης, επιστημονικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, κάνοντας λόγο για «ωρολογιακή βόμβα» στα θεμέλια της οικονομίας.

Η «λυπητερή» ξεκινά από τις επικουρικές συντάξεις του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ). Ο διοικητής του Ταμείου Τ. Παπανικολάου γνωστοποίησε ότι οι συντάξεις θα περικοπούν κατά 5,2% από την 1η Ιουλίου κατά περίπου 10 ευρώ. Εκτίμησε ότι αυτή «θα είναι η τελευταία μείωση για φέτος» συμπληρώνοντας πάντως «θα δούμε ξανά να νούμερά μας στο τέλος του έτους».

Αυτό είναι και το σημείο κλειδί όσον αφορά τη «ρήτρα ελλείμματος» καθώς κάθε ταμείο θα κάνει επαναξιολόγηση της οικονομικής του κατάστασης ανά τρίμηνο και θα προχωρά κάθε φορά σε νέες μειώσεις παροχών εφόσον αυτό κρίνεται αναγκαίο. «Θα εξελιχθεί σε ωρολογιακή βόμβα της ελληνικής οικονομίας. Δεν υπάρχει ιστορικά ασφαλιστικό σύστημα τους τελευταίους δυο αιώνες που να μπαίνει σε αυτή τη διαδικασία κάθε τρίμηνο» τονίζει o Σάββας Ρομπόλης.

Εν αρχή οι επικουρικές και το εφάπαξ 
«Η ρήτρα έχει εισαχθεί και στην επικουρική και στο εφάπαξ. Αν το ταμείο δίνοντας στο συνταξιούχο τα 300 ευρώ που έπαιρνε μετά από 35 χρόνια αποκτά έλλειμμα τότε μειώνει τη σύνταξη αυτή μέχρι το σημείο που σταματά το ταμείο να είναι ελλειμματικό. Το ίδιο συμβαίνει με το εφάπαξ» εξηγεί ο Σάββας Ρομπόλης.
«Η μείωση δεν είναι οριζόντια γιατί εξαρτάται από την κατάσταση των ταμείων επικουρικής ασφάλισης. Δηλαδή ένα ταμείο μπορεί να έχει αποθεματικό και να μην τις μειώνει. Θα έχουμε αρχικά μια μείωση για τουλάχιστον ένα εκατομμύριο δικαιούχους επικουρικής ασφάλισης από το ΕΤΕΑ (Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης). Αυτή θα φτάνει στο 5%. Στη συνέχεια θα ακολουθήσουν κι άλλα επικουρικά ταμεία που έχουν πρόβλημα με την οικονομική τους κατάσταση και μπορεί να αποφασίσουν μειώσεις 5% ή 10% ανάλογα. Το ίδιο θα συμβεί με τα εφάπαξ. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία για πολλά ταμεία θα υπάρξει μείωση στα εφάπαξ της τάξης 10% – 15%» προσθέτει.
Νέες μειώσεις στις κύριες συντάξεις το 2015
Η ρύθμιση της «ρήτρας του ελλείμματος» εισάγεται με το νέο αναθεωρημένο μνημόνιο 2015 – 2018 και στην κύρια σύνταξη. «Τον Ιανουάριο αρχίζει να εφαρμόζεται ο νόμος 3863/2010. Σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ. 2 αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων. Θα υπάρχει μια βασική σύνταξη 360 ευρώ που θα χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό και μια αναλογική σύνταξη ανάλογη των ετών ασφάλισης και του επιπέδου των εισφορών. Την αναλογική, το ΙΚΑ για παράδειγμα, θα μπορεί να την μειώσει – όχι οριζόντια αλλά ανάλογα με το αν έχει έλλειμμα και πόσο» τονίζει ο Σάββας Ρομπόλης εκτιμώντας ότι με δεδομένη την άσχημη οικονομική κατάσταση των ταμείων θα υπάρξουν μειώσεις  και στις κύριες συντάξεις αλλά και νέες μειώσεις στις επικουρικές κατά την επανεξέταση της οικονομικής κατάστασης των ταμείων τον Ιανουάριο.
«Έμφραγμα» εν όψει για τα ασφαλιστικά ταμεία
Σύμφωνα με την τελευταία αναλογιστική μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ για το 2000 – 2050, το ασφαλιστικό σύστημα του 2016 για να μπορεί να πληρώσει τις συντάξεις εκτός από τα έσοδα που θα έχει από ασφαλιστικές εισφορές και από την κρατική επιχορήγηση θα πρέπει να λάβει επιπλέον 950 εκ. ευρώ από κράτος. Το 2017 το ποσό αυτό φτάνει στο 1 δισ. ευρώ, το 2018 στο 1,5 δισ. ευρώ και βαίνει αυξανόμενο έως το 2030. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τον κ. Ρομπόλη, στο αναθεωρημένο μνημόνιο 2015 – 2018 υπάρχει διάταξη που αναφέρει ότι από την 1η Ιανουαρίου 2015 η κρατική επιχορήγηση προς το ασφαλιστικό σύστημα θα φτάσει από 15 δισ. που ήταν το 2012 (21 δισ. ευρώ ήταν το 2011) στα 8,6 δισ. ευρώ το 2018.
«Από τη μια πλευρά έχεις την ανεργία που πιέζει αρνητικά το σύστημα. Από την άλλη έχεις μείωση της κρατικής επιχορήγησης. Από την τρίτη πλευρά έχει αύξηση των συνταξιούχων. Επομένως ή το σύστημα θα πρέπει να βρει νέους πόρους ή να αυξήσει τις εισφορές ή μειώσει τις συντάξεις. Οι πολιτικοί της εσωτερικής υποτίμησης και της τρόικας επιλέγουν τη μείωση των συντάξεων που ξεκινά από την επικουρική και το εφάπαξ και από 1 Ιανουαρίου του 2015 με τη ρήτρα ελλείμματος επεκτείνεται και στις κύριες συντάξεις. Αυτός είναι ο πυρήνας του προβλήματος. Θεωρώ ότι θα εξελιχθεί σε ωρολογιακή βόμβα τη ελληνικής οικονομίας. Εξάλλου για την κατάσταση των ασφαλιστικών ταμείων δεν ευθύνονται οι ασφαλισμένοι αλλά τα δομημένα ομόλογα, το PSI και η άκρως ανορθολογική διαχείριση των αποθεματικών της κοινωνικής ασφάλισης» καταλήγει ο Σάββας Ρομπόλης.