Η ΝΕΑ ΣΕΙΣΑΧΘΕΙΑ

Τμήμα Οικονομικής Πολιτικής

Ομάδα Τραπεζών - Χρηματοπιστωτικού Τομέα         «Νέα Σεισάχθεια»       Πρόταση για τα Κόκκινα Δάνεια     και για την ανακούφιση από την υπερχρέωση

29 / 6 / 2014

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

I.     Η υφιστάμενη κατάσταση. 3

Γενικά οικονομικά στοιχεία.. 3

Οφειλές σε τράπεζες. 4

II.   Οι ενέργειες της Κυβέρνησης. 6

III.  Οι ενέργειες της ΤτΕ και των τραπεζών. 8

IV. Η πρότασή μας για τη «Νέα Σεισάχθεια». 10

IV.1 Βασικές αρχές της πρότασης. 10

IV.2 Ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης ιδιωτικού χρέους. 11

IV.3 Περιγραφή του πλαισίου ρύθμισης. 12

IV.3.1 Ποιες οφειλές περιλαμβάνονται 12

IV.3.2 Περίγραμμα του πλαισίου ρύθμισης που θα θεσμοθετηθεί από τον ενδιάμεσο φορέα.. 12

IV.3.3 Επιμερισμός και κάλυψη του κόστους διαχείρισης των κόκκινων δανείων. 13

IV.4 Κοστολόγηση της πρότασης για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων. 15

V.   Σε σχέση με την προηγούμενη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ.. 17

VI. Η διαφορά της πρότασής μας από την κυβερνητική πολιτική. 19

I.     Η υφιστάμενη κατάσταση

Η κατάσταση των ελληνικών τραπεζών είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πορεία της οικονομίας και με τα μέτρα λιτότητας, που έχουν οδηγήσει σε πρωτόγνωρη ύφεση, αύξηση της ανεργίας και μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος.

Γενικά οικονομικά στοιχεία

Σύμφωνα με την έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος στην Γ.Σ. των μετόχων της ΤτΕ τα στοιχεία για το 2013 είναι:

1.     Μεγάλη αύξηση της φτώχιας – Ανθρωπιστική κρίση

3.795.100 άτομα, δηλαδή περίπου το 35% του πληθυσμού της χώρας, βρίσκονται είτε σε κίνδυνο φτώχειας είτε σε κατάσταση κοινωνικού αποκλεισμού, δηλαδή ζουν µε υλικές στερήσεις ή διαβιούν σε νοικοκυριά µε χαµηλή ένταση εργασίας. Αυτό το ποσοστό είναι το υψηλότερο της ΕΕ-28 (μ.ο. 25,1%) με εξαίρεση τη Βουλγαρία (49,3%), τη Ρουμανία (41,7%) και τη Λετονία (36,6%). Ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού αυξήθηκε τα τρία πρώτα χρόνια της κρίσης κατά 25,4%.

Παράλληλα, από την εξέταση των σχετικών δεικτών προκύπτει ότι κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης υπάρχει σηµαντική επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού στην Ελλάδα (δυσκολία ικανοποίησης βασικών αναγκών, ανεπαρκείς συνθήκες στέγασης, επιβάρυνση από τις δαπάνες στέγασης, αδυναµία πληρωµής υφιστάµενων δανείων ή αγορών µε δόσεις, δυσκολίες στην πληρωμή πάγιων λογαριασμών, χαμηλή/υποβαθµισµένη ποιότητα ζωής) και αύξηση της υλικής στέρησης βασικών αγαθών και υπηρεσιών. Επιπλέον, η στέρηση βασικών αγαθών και υπηρεσιών δεν αφορά µόνο στο φτωχό πληθυσμό, αλλά και σε σημαντικό µέρος του µη φτωχού πληθυσμού.

2.     Πτώση στο σύνολο της οικονομίας

Σωρρευτική ύφεση 2010 - 2013 κατά 20,4%, μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος πάνω από 30%, μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 23%, μείωση δαπανών για επενδύσεις 2010 - 2013 κατά 51%.

3.     Ρεκόρ ανεργίας

Απώλεια 904.200 θέσεων εργασίας από το 2009 μέχρι 2013 και διακοπή δραστηριότητας για 75.600 επιχειρήσεις (ποσοστό 30%). Από τα άτοµα τα οποία είναι άνεργα το 2013, περίπου το 1/5 είναι άνεργα από το 2009.

4.     Μείωση των μισθών

Μείωση των πραγματικών μέσων ακαθάριστων αποδοχών από το 2010 κατά 25,2%, που ανά τομέα είναι ως εξής: Δημόσιο -15,9%, ΔΕΚΟ -29,1%, Τράπεζες -18,2%, Ιδιωτικός Τομέας (πλην Τραπεζών) -20,4%. Για το 2014 προβλέπεται νέα πτώση κατά 1,5%.

5.     Πτώση των τιμών των διαμερισμάτων

Οι τιμές των διαμερισμάτων από το 2008 έως τέλος 2013 έπεσαν κατά 33,4% σύμφωνα με τα στοιχεία των τραπεζών, ενώ τα στοιχεία από κτηματομεσιτικά γραφεία δείχνουν ακόμα μεγαλύτερη μείωση, μέχρι και 50%.

6.     Απομείωση καταθέσεων

Τον Ιανουάριο 2014 οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων διαμορφώθηκαν στα 161,027 δισ. Ευρώ, έναντι 163,251 δισ. Ευρώ τον Δεκέμβριο του 2013.

7.     Αρνητική ροή χρηματοδότησης

Οι τράπεζες, παρά το ότι ανακεφαλαιοποιήθηκαν πριν λίγους μήνες, όχι μόνο δεν ενισχύουν τη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας αλλά αντίθετα τη μειώνουν. To ποσό της συνολικής χρηματοδότησης τον Απρίλιο του 2013 ήταν 226,3 δις ενώ τον Απρίλιο του 2014 διαμορφώθηκε σε 215,1 δις, δηλαδή είχαμε συνολική μείωση κατά 11,2 δις ή 4,9%.

8.    Αποπληθωρισμός

Η ελληνική οικονομία από το 2013 έχει μπει σε φάση έντονα αρνητικού πληθωρισμού, με ετήσιο αποπληθωριστή ΑΕΠ (GDP deflator) -2,1 και Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (HICP) -0,9. Μάλιστα το Νοέμβριο 2013 ο πληθωρισμός κινήθηκε στο χαμηλότερο επιπεδο από το 1959 που καταγράφονται στοιχεία.

Τους πέντε πρώτους μήνες του 2014, λόγω και των ευρύτερων αποπληθωριστικών πιέσεων στην Ευρωζώνη, ο ΕνΔΤΚ συνεχίζει να κινείται έντονα αρνητικά (-1,4   -0,9   -1,5   -1,6   -2,1). Στο Stress Test της Black Rock ο εκτιμώμενος για το 2014 ΕνΔΤΚ του Βασικού Σεναρίου, με βάση το οποίο έγινε η πρόσφατη νέα ανακεφαλαιοποίση, είναι -0,4 και του Δυσμενούς Σεναρίου -0,9. Αν συνεχιστεί ο αρνητικός πληθωρισμός, κάτι που ουσιαστικά προδιαγράφεται στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ στο πλαίσιο της εσωτερικής υποτίμησης (ανάγκη για περαιτέρω διόρθωση της βασισμένης στο ΔΤΚ Πραγματικής Σταθμισμένης Συναλλαγματικής Ισοτιμίας -  CPI-based Real Effective Exchang Rate), είναι σαφές ότι ο ΕνΔΤΚ θα κινηθεί χαμηλότερα από το Βασικό Σενάριο του Stress Test, ίσως πιο κάτω και από το Δυσμενές Σενάριο.

Ο αρνητικός πληθωρισμός αποτελεί ιδιαίτερα ανησυχητικό δεδομένο για τα τραπεζικά δάνεια, καθώς αυξάνει το πραγματικό επιτόκιο (πραγματικό επιτόκιο = ονομαστικό επιτόκιο – πληθωρισμός, που όταν είναι αρνητικός προστίθεται), διογκώνοντας την πραγματική αξία των οφειλόμενων τόκων και το κόστος χρήματος για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Για το λόγο αυτό χαρακτηρίζεται ως παγίδα «υπερχρέωσης», αυξάνοντας τη δυναμική δημόσιου και του ιδιωτικού χρέους, ενώ παράλληλα αποτελεί «παγίδα ρευστότητας», βάζοντας ακόμα μεγαλύτερα εμπόδια στις επενδύσεις και στην ανάκαμψη.

Επισημαίνεται ότι ο αρνητικός πληθωρισμός στην Ελλάδα δεν είχε καμία θετική επίδραση στο πραγματικό εισόδημα των πολιτών, καθώς οι μισθοί έπεσαν περισσότερο από τις τιμές αγαθών και υπηρεσιών, όπως αναφέρεται και στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ, με αποτέλεσμα να έχει συρρικνωθεί η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων – μισθωτών εν μέσω αρνητικού πληθωρισμού.

Όλα τα παραπάνω διανομορφώνουν μια εικόνα γενικής κατάρρευσης της οικονομίας.

Οφειλές σε τράπεζες

Τα κόκκινα δάνεια σημείωσαν νέα αύξηση, και μάλιστα έφθασαν στο 33,3% του συνολικού χαρτοφυλακίου, δηλαδή περίπου 75 δις. Σε επίπεδο ομίλων σύμφωνα με τους ισολογισμούς των τραπεζών τα κόκκινα δάνεια ανέρχονται σε 81 δις.

Από τα 29,1 δις καταναλωτικών δανείων π. 15 δις είναι κόκκινα (ποσοστό 48,3%).

Οι καθυστερήσεις στα επιχειρηματικά δάνεια έχουν φτάσει τα 41 δις σε σύνολο 121 δις (ποσοστό 33,1%).

Τα κόκκινα στεγαστικά ήδη έφθασαν τα 19,2 δις σε σύνολο π. 70 δις (ποσοστό 27,6%). Σε αυτά δεν περιλαμβάνονται τα επιχειρηματικά δάνεια και πληθώρα άλλων κατηγοριών δανείων, που είναι διασφαλισμένα με υποθήκες σε πρώτη κατοικία. Δηλαδή, μικροέμποροι, ελεύθεροι επαγγελματίες, μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, για να εξασφαλίσουν ένα δάνειο για την επιχείρησή τους, εξαναγκάζονταν από τις τράπεζες να δεχθούν να υποθηκεύσουν το σπίτι τους. Περίπου 550.000 νοικοκυριά βρίσκονται με κόκκινα δάνεια και υπολογίζεται ότι πάνω από 250.000 κατοικίες απειλούνται με πλειστηριασμούς.

Παράλληλα, θα πρέπει να αναφερθεί ότι στις υπό εκκαθάριση bad banks βρίσκονται  δάνεια  π. 10 δις και μεγάλος αριθμός δανειοληπτών είναι εγκλωβισμένος σε αυτές.

Το 2013 οι τράπεζες έδωσαν έμφαση σχεδόν αποκλειστικά στις ρυθμίσεις δανείων. Υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν ρυθμιστεί 250.000 στεγαστικά δάνεια π. 18 δις, ενώ επιχειρηματικά δάνεια π. 80 δις βρίσκονται σε καθεστώς αναδιάρθρωσης.

Οι εμφανιζόμενες από τις τράπεζες ως ενήμερες αναδιαρθρώσεις δανείων, οι οποίες κατά γενική ομολογία είναι συγκαλυμμένες καθυστερήσεις, καθώς σε ποσοστό 80% δεν αποπληρώνονται, ξεπερνούν το ποσό των 12 δις.

Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι το σύνολο των πραγματικών καθυστερήσεων στα τραπεζικά δάνεια στο πρώτο τρίμηνο του 2014 μάλλον είναι πάνω από 84 δις.

Γενικά, από το 2007 μέχρι το 2013 έχουμε μια εκρηκτική αύξηση στις καθυστερήσεις των δανείων. Δηλαδή από 4,5% το 2007 σήμερα σχεδόν αγγίζουν το 34%.

Ποσοστό δανείων σε καθυστέρηση προς το σύνολο των δανείων	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013
Καταναλωτικά	7,8	6,9	6,0	8,2	13,4	20,5	28,8	38,8	48,3
Στεγαστικά	3,6	3,4	3,6	5,3	7,4	10,0	14,9	21,4	27,6
Επιχειρηματικά	7,1	6,0	4,6	4,3	6,7	8,7	14,2	23,4	33,1
Σύνολο	6,3	5,4	4,5	5,0	7,7	10,4	16,0	24,5	33,3

Αν μάλιστα συμπεριληφθούν και τα εμφανιζόμενα ως ενήμερα αναδιαρθρωμένα δάνεια, που σύμφωνα με το Asset Quality Review της BlackRock παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο να εκπέσουν εκ νέου σε μη εξυπηρετούμενα, το ποσοστό ανέρχεται σε 40%. Αυτό ακριβώς επισημαίνει και η τελευταία έκθεση του ΔΝΤ, στην οποία τονίζεται η αρνητική επίδραση των εξαιρετικά αυξημένων επισφαλειών των τραπεζών στην οικονομία, καθώς απειλούν τους τραπεζικούς ισολογισμούς, καθυστερούν την παροχή ρευστότητας και εν τέλει αναβάλλουν την ανάκαμψη.

Σε έρευνα της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών της ΓΣΕΕ επισημαίνονται τα ακόλουθα:

§   Τα στεγαστικά δάνεια των ελληνικών νοικοκυριών που βρίσκονται «στο κόκκινο», έχουν εκτοξευθεί κατά τη διάρκεια του 2013.

§   Οι οφειλές των καταναλωτικών δάνειων που βρίσκονται στο κόκκινο, πριν από δυόμισι χρόνια ήταν στο 10% αλλά σήμερα έχουν φθάσει στο 48,3%.

§   Η μέση οφειλή ανά δανειολήπτη ξεπερνά τις 94.000 Ευρώ.

§   Το 25% των δανειοληπτών είναι ηλικίας μεταξύ 30 και 40 ετών, το 27% 40 με 50 και το 29% από 50 έως 60 ετών.

§   Οι υπερχρεωμένοι συμπολίτες μας εμφανίζουν κατάθλιψη σε ποσοστό 45% στα αστικά κέντρα και σε υψηλότερο ποσοστό στην περιφέρεια.

§   Όσοι έλαβαν στεγαστικό δάνειο από το 2008 και μετά δεν μπορούν να το εξυπηρετήσουν.

§   Παρατηρείται επίσης ανισορροπία μεταξύ του ύψους του δανείου που χορηγήθηκε και του εισοδήματος που είχε παρουσιάσει ο δανειολήπτης, το οποίο επιδεινώνεται ραγδαία.

§   Από το 2011 και μετά χορηγήθηκαν 250.000 δάνεια από τις τράπεζες σε άτομα με ετήσιο εισόδημα μόλις 9.000. Σήμερα το 35,3% των δανειοληπτών αυτών είναι άνεργοι. Το 26,1% είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι και το 16,6% συνταξιούχοι.

 II.  Οι ενέργειες της Κυβέρνησης

Οι ασπιρίνες που προσφέρονται περιστασιακά με νόμους για ρυθμίσεις των τραπεζικών οφειλών, δεν καλύπτουν τις ανάγκες των εξαθλιωμένων δανειοληπτών αλλά αποβλέπουν στη διευκόλυνση της προσπάθειας των τραπεζών να εμφανίσουν όσο το δυνατόν λιγότερες ζημιές.

Από το άλλο μέρος φαίνεται ότι σχεδιάζεται η άλωση της ιδιωτικής περιουσίας των ελλήνων πολιτών από διάφορες εταιρίες και funds, με αποτέλεσμα πολλοί δανειολήπτες με αδύναμη οικονομική κατάσταση, ακόμα και άνεργοι, να αντιμετωπίζουν πλέον τον υπαρκτό κίνδυνο να χάσουν τα σπίτια τους και την περιουσία τους.

Αναλυτικά τα δεδομένα έχουν ως εξής:

Ρύθμιση χρεών υπερχρεωμένων νοικοκυριών

Πολλοί δανειολήπτες προσφεύγουν μαζικά στα Ειρηνοδικεία, κάνοντας χρήση του «Νόμου Κατσέλη» (3869/2010 και 2869/2013) για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Υπολογίζεται ότι έχουν προσφύγει περισσότεροι από 100.000 δανειολήπτες. Ήδη οι δικάσιμοι προσδιορίζονται μετά το 2022, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις αναφέρονται ότι έχουν ορισθεί δικάσιμοι για το 2025, δηλαδή μετά από 11 χρόνια...

Ο νόμος αυτός προσφέρει μεν προστασία αλλά μόνο σε όσους έχουν την ιδιότητα των  μισθωτών και συνταξιούχων, όχι σε όσους έχουν την ιδιότητα του εμπόρου. Το πρόβλημα είναι ότι οι δικαστικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί, δεν δικαιώνουν όλες τους δανειολήπτες αλλά πάρα πολλές είναι εις βάρος τους, ανεξαρτήτως της πραγματικής οικονομικής τους κατάστασης.

Πλειστηριασμοί

Μέχρι 31/12/2013 ίσχυε η προστασία από τους πλειστηριασμούς για μισθωτούς και συνταξιούχους, αλλά και για όλους όσους είχαν οφειλές μέχρι 200.000€, σύμφωνα με τη ρύθμιση Παπαθανασίου.

Η Κυβέρνηση κατάργησε την προστασία αυτή με το Νόμο 4224/2013.

Με το νέο νόμο δόθηκε παράταση της προστασίας της κατοικίας για ένα χρόνο (μέχρι 31/12/2014), μέχρι να ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες στον ίδιο νόμο ρυθμίσεις του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού για τις καθυστερημένες οφειλές. Για την ένταξη στο καθεστώς προστασίας ισχύουν εισοδηματικά κριτήρια (εισόδημα μέχρι 35.000€ χωρίς τις κρατήσεις για ασφαλιστικά ταμεία, φόρο εισοδήματος και εισφορά αλληλεγγύης), ενώ η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας πρέπει να είναι μέχρι 200.000€ και η συνολική αξία κινητής και ακίνητης περιουσίας δεν ξεπερνάει το ποσό των 270.000€. Το τελευταίο κριτήριο αποκλείει μεγάλο αριθμό δανειοληπτών που κατέχουν ακίνητη περιουσία πάνω από 270.000€ με τις ισχύουσες αντικειμενικές αξίες.

Είναι ξεκάθαρο ότι και αυτός ο νόμος δεν προσφέρει ουσιαστική ανακούφιση στους δανειολήπτες, τους οποίους οι ασκούμενες πολιτικές έχουν καταστήσει ανήμπορους να πληρώσουν. Στην πραγματικότητα ήταν ένα άνοιγμα της κερκόπορτας για την άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών και δεν είχε την αναμενόμενη ανταπόκριση. Συνολικά μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2014, οπότε έληξε η προθεσμία για υποβολή αιτήσεων, υποβλήθηκαν μόνο 15.000 περίπου.

Ακόμα χειρότερη είναι η εικόνα για τα αιτήματα που έχουν υποβληθεί στις τράπεζες για ένταξη στη ρύθμιση του Νόμου 4161/2013 για τους ενήμερους δανειολήπτες, καθώς οι τόσες πολλές προϋποθέσεις και περιορισμοί που περιέχει ο νόμος και η μόνο εικονική ελάφρυνση που προσφέρει, λειτούργησαν αποτρεπτικά για τους οφειλέτες με καθυστερημένα δάνεια. Ο αριθμός των αιτήσεων δεν υπερβαίνει τις 1.500, ενώ η προθεσμία έληξε στις 15 Απριλίου.

Για τη ρύθμιση των ενυπόθηκων δανείων των αγροτών στην υπό εκκαθάριση bad bank της Αγροτικής έγινε ρύθμιση με τροπολογία που περιέχεται στο Νόμο 4256/14. Εντούτοις, η τροπολογία αυτή δεν έχει τεθεί σε ισχύ (αποτελεί φωτογραφική διάταξη), καθώς ο εκκαθαριστής της Αγροτικής δήλωσε ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί.

Οι αριθμοί δείχνουν την πραγματικότητα, ότι η κυβέρνηση και στο νόμο για την προστασία από τους πλειστηριασμούς μέχρι το τέλος του 2014 και στο νόμο για τους ενήμερους δανειολήπτες και στην τροπολογία για τα ενυπόθηκα αγροτικά δάνεια που βρίσκονται στον εκκαθαριστή της Αγροτικής, δεν μπόρεσε να πετύχει εφικτές λύσεις.

Εν τω μεταξύ, η προστασία της πρώτης κατοικίας δεν ισχύει για χρέη προς το Δημόσιο και προς τρίτους. Μάλιστα, οι πλειστηριασμοί και οι κατασχέσεις κατοικιών έχουν αυξηθεί τον τελευταίο χρόνο σε σημαντικό βαθμό και κάθε εβδομάδα στα πρωτοδικεία εκτυλίσσονται σκηνές δράματος, με πρωταγωνιστές τους  οφειλέτες του δημοσίου αλλά και τρίτων, που χάνουν τα ακίνητά τους ακόμα και για μικρά ποσά οφειλών.

Επιπλέον, η ανάλγητη Κυβέρνηση Σαμαρά έχει υπογράψει δέσμευση μέχρι τέλος Ιουλίου να φέρει στη Βουλή νόμο για να ισχύει ως τιμή εκκίνησης στους πλειστηριασμούς για οφειλές προς το Δημόσιο το 1/3 της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων, ενώ μέχρι τώρα ισχύει η αντικειμενική. Η αιτιολογία είναι ότι δεν ολοκληρώνονται πολλοί πλειστηριασμοί, επειδή θεωρείται ότι δεν είναι συμφέρουσα η τιμή εκκίνησης και για το λόγο αυτό πρέπει να μειωθεί, έτσι ώστε να χάνουν ευκολότερα και συντομότερα τα σπίτια τους οι δανειολήπτες. Το ότι παράλληλα αυτά τα σπίτια είναι υποθηκευμένα για τραπεζικά δάνεια, και με την εκποίησή τους σε τιμές πολύ χαμηλότερες, η κατάσταση γίνεται χειρότερη για τους δανειολήπτες, αλλά και για τις τράπεζες, φαίνεται ότι δεν αποτελεί εμπόδιο για τους Κυβερνητικούς χειρισμούς.

Η επιβολή νέων φόρων και χαρατσιών επιδεινώνει και άλλο την κατάσταση, επιφέροντας μεγαλύτερη ασφυξία στους ήδη εξαθλιωμένους δανειολήπτες, που απειλούνται ακόμη και με προσωποκρατήσεις για οφειλές προς το Δημόσιο.

Εκτός αυτού, ισχύει και η ηλεκτρονική κατάσχεση χωρίς ειδοποίηση από τραπεζικούς λογαριασμούς μισθοδοσίας, συντάξεων και καταθέσεων, χωρίς καμία διάκριση. Σε δεύτερο στάδιο επίκειται κατάσχεση της ακίνητης περιουσίας και πλειστηριασμός.

Από την άλλη πλευρά, οι υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και οι μικροεπαγγελματίες (όσες και όσοι απομένουν, αφού μεγάλο ποσοστό έχει οδηγηθεί στο κλείσιμο) αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης, καθώς δεν έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τις οφειλές τους προς τράπεζες, Δημόσιο και τρίτους. Για την κατηγορια αυτή είναι σε ισχύ μόνο ο πτωχευτικός κώδικας με τους Νόμους 3588/2007 και 4013/2011.

Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους

Με το Νόμο 4213/2013 ιδρύθηκε το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, που θα εισαγάγει και θα παρακολουθεί τις απαραίτητες δράσεις για την προώθηση δηµιουργίας του µόνιµου µηχανισµού επίλυσης του µη εξυπηρετούµενου ιδιωτικού χρέους φυσικών προσώπων, νομικών προσώπων και επιχειρήσεων. Αναφέρεται επίσης ότι θα επιμεληθεί ένα πλαίσιο ρύθμισης με αόριστες αναφορές σε ετήσιο ορισμό εύλογων δαπανών διαβίωσης.

Εκτός των άλλων ενδιαφέρον έχουν οι αρμοδιότητες του Κυβερνητικού Συμβουλίου, που αποσκοπούν στην οργάνωση ενός ολοκληρωμένου μηχανισμού αποτελεσματικής διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων ιδιωτικών δανείων, ο οποίος παραπέμπει σε θεσμοθέτηση κάποιων μοντέλων ή διατάξεων και κανονισμών σχετικών με τις ρυθμίσεις των καθυστερημένων οφειλών.

Επίσης, αρμοδιότητα του Συμβουλίου είναι οι προτάσεις τροποποιήσεων των υφιστάμενων νομικών πλαισίων σε θέματα ουσίας και  διαδικασίας/δικονομίας για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας στην επίλυση θεμάτων ιδιωτικού χρέους, συμπεριλαμβανομένης της επιτάχυνσης των διαδικασιών αναφορικά με τις καθυστερούμενες αποπληρωμές. Η αρμοδιότητα αυτή έχει άμεση σχέση με τη διόρθωση του νομικού πλαισίου, επειδή κατά την άποψη των δανειστών μας οι καθυστερήσεις στις διαδικασίες των κατασχέσεων και πλειστηριασμών είναι εξαιρετικά μεγάλες στη χώρα μας σε αντίθεση από ότι ισχύει στις άλλες χώρες. Δηλαδή, επιχειρείται η συντόμευση των διαδικασιών για την ολοκλήρωση των πλειστηριασμών.

Μέχρι σήμερα δεν έχουν δημοσιευθεί αποφάσεις του Συμβουλίου αλλά αναμένονται μέχρι τέλος 2014.

III.  Οι ενέργειες της ΤτΕ και των τραπεζών

Μετά την ψήφιση του Νόμου 4224/2013 περίμεναν όλοι οι δανειολήπτες τη θεσμοθέτηση του πλαισίου ρύθμισης για τα κόκκινα δάνεια, με την ελπίδα ότι θα τους προσφερθεί μια ευκαιρία για ικανοποιητική ρύθμιση των οφειλών τους. Υπενθυμίζεται ότι μετά την 1/1/2015 δεν θα υπάρχει καμία προστασία από τους πλειστηριασμούς και οι δανειολήπτες θα πρέπει να ενταχθούν υποχρεωτικά στα προγράμματα ρύθμισης, αλλιώς θα βρεθούν αντιμέτωποι με κατασχέσεις της περιουσίας τους, καθώς πλέον δεν θα υπόκεινται σε κανένα περιοσισμό.

Ο νόμος 4224/13 προβλέπει την έκδοση αποφάσεων της ΤτΕ για το ρυθμιστικό πλαίσιο διαχείρισης των καθυστερημένων δανείων, δηλαδή:

§   Πλαίσιο εποπτικών υποχρεώσεων για τη διαχείριση των δανείων

§   Κώδικας δεοντολογίας για τον χειρισμό μη εξυπηρετούμενου χρέους προς τις τράπεζες

Αρχικά δημοσιοποιήθηκε σχέδιο του κώδικα δεοντολογίας της ΤτΕ για τον τρόπο που θα διαχειριστούν τα κόκκινα δάνεια οι τράπεζες.  Για να τεθεί σε ισχύ, θα πρέπει πρώτα να ορισθούν με απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους οι έννοιες του «συνεργάσιμου δανειολήπτη» και των «εύλογων δαπανών διαβίωσης», όπως προβλέπεται από το Νόμο 4224/2013.

Ακολούθησε η πρόσφατη απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδας (ΦΕΚ 1582/2014), που αν και διαφημίστηκε ότι πρόκειται δήθεν για λύση στο πρόβλημα των κόκκινων δανείων, δεν αποτελεί παρά μόνο τη θεσμοθέτηση του πλαισίου της διαχείρισης των κόκκινων δανείων από την πλευρά των τραπεζών. Δηλαδή, απλά περιγράφει τα κατάλληλα εργαλεία και τις απαραίτητες δομές που θα πρέπει να έχουν οι τράπεζες, για να τεθεί σε εφαρμογή ο κώδικας δεοντολογίας.

Σύμφωνα με το Νόμο 4224/2013, τον κώδικα δεοντολογίας και την απόφαση της ΤτΕ, οι υπερχρεωμένοι, για να ενταχθούν στα προγράμματα ρύθμισης και να σώσουν τις περιουσίες τους από τις κατασχέσεις, θα πρέπει να προσκομίσουν σωρεία αποδεικτικών στοιχείων για το εισόδημά τους και την περιουσιακή και οικογενειακή κατάστασή τους, προκειμένου να καταχωρηθούν ως «συνεργάσιμοι δανειολήπτες». Από το άλλο μέρος, οι τράπεζες αφήνονται ελεύθερες να επιλέξουν με δικά τους κριτήρια και χωρίς διαφάνεια τον τρόπο ρύθμισης των οφειλών των «συνεργάσιμων δανειοληπτών».

Έτσι, καθώς από τον κώδικα δεντολογίας επαφίενται όλα στη δικαιοδοσία και στη διακριτική ευχέρεια των τραπεζών, που στόχος τους είναι να μπορούν να υπολογίζουν μικρότερες ζημιές για τα κόκκινα δάνειά τους, είναι ολοφάνερο ότι θα επιδιώκουν να αποκτούν δικαιώματα στα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία των δανειοληπτών, που δεν σχετίζονται με το δάνειο, έτσι ώστε να μειώνεται ο πιστωτικός κίνδυνος μέσω της αύξησης των διασφαλίσεων. Δηλαδή, όχι μόνο δεν προσφέρεται καμιά ουσιαστική ανακούφιση ή διευκόλυνση στους υπερχρεωμένους δανειολήπτες, που δοκιμάζονται από την καταστροφική λιτότητα, αλλά για να μη χάσουν το χαρακτηρισμό του «συνεργάσιμου δανειολήπτη», και καθώς θα βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, θα υποχρεώνονται να υποτάσσονται στις απαιτήσεις των τραπεζών, προσφέροντας και την υπόλοιπη περιουσία τους ως εγγύηση για να μπορούν να υπαχθούν στη «ρύθμιση».

Αφαλώς και δεν είναι τυχαίο ότι σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες το σχέδιο του νέου Διοικητή της ΤτΕ και πρώην Υπουργού Οικονομικών αποσκοπεί αποκλειστικά στη βελτίωση της εισπραξιμότητας και την αυξημένη εποπτεία στις τράπεζες (εκθέσεις προόδου, δείκτες απόδοσης, απολογισμός δράσης, σύσταση από τα πιστωτικά ιδρύματα οργάνου παρακολούθησης – καταγραφής, αναβάθμιση συστημάτων, ολοκλήρωση λειτουργικών απαιτήσεων κλπ), και όχι στην ανακούφιση και την προστασία των υπερχρεωμένων πολιτών.

Ουσιαστικά, το πλαίσιο που προδιαγράφεται, όχι μόνο δεν προσαρμόζεται στις πραγματικές δυνατότητες των δανειοληπτών αλλά τους αφήνει απροστάτευτους απέναντι στη διακριτική ευχέρεια και δικαιοδοσία των τραπεζών, που θα επιβάλουν τις επιλογές τους με τον άτεγκτο και ψυχρό τρόπο του αρπακτικού. Όπως προαναφέρθηκε, μοναδικός στόχος είναι να παρουσιάσουν οι τράπεζες τα κόκκινα δάνεια ως εξυπηρετούμενα και επαρκώς διασφαλισμένα, βελτιώνοντας την εμφάνιση του προβληματικού χαρτοφυλακίου τους και μειώνοντας τις ζημιές τους, ενόψει και των αναμενόμενων νέων stress tests που θα διενεργηθούν τον Νοέμβριο από την ΕΚΤ, μέσω μιας επιμελώς συγκαλυμμένης αλλά στην πραγματικότητα στυγνής εκμετάλλευσης της αδυναμίας των εξαθλιωμένων δανειοληπτών.

Οι εναλλακτικές λύσεις του κώδικα για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων είναι οι ακόλουθες: εθελοντική παράδοση του ενυπόθηκου ακινήτου, μετατροπή σε χρηματοδοτική μίσθωση, μεταβίβαση του ακινήτου στην τράπεζα και επανα-ενοικίασή του από τον δανειολήπτη, μεταβίβαση του ακινήτου σε άλλο ίδρυμα ή κρατική εταιρία διαχείρισης ακινήτων.

Παράλληλα, διευκολύνεται η πώληση προβληματικών δανείων σε τρίτους, δηλαδή σε διεθνή αρπαχτικά funds, τα οποία έχοντας αγοράσει τα δάνεια σε αξία πολύ χαμηλότερη της ονομαστικής τους, θα μπορούν να προσφεύγουν και σε δικαστικά μέσα για να τα εισπράξουν και να πετύχουν υψηλή κερδοφορία.

Την ίδια στιγμή, δεν ορίζεται μια ανεξάρτητη αρχή ως μεσολαβητής μεταξύ των τραπεζών και των δανειοληπτών, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η αρχή της ίσης και δίκαιης μεταχείρισης. Ο θεσμός του συνηγόρου του καταναλωτή που περιέχεται στο Νόμο 4224/2013, δεν επαρκεί για να λύσει το θέμα της δίκαιης διαχείρισης των καθυστερημένων δανείων, αφού ο ρόλος του, όπως περιγράφεται, είναι απλά συμβουλευτικός.

Ως αποτέλεσμα, η εφιαλτική πραγματικότητα για τους υπερχρεωμένους διατηρείται, καθώς αντιμετωπίζουν την απειλή να βρεθούν ενοικιαστές στο ίδιο το σπίτι τους ή και να εξαναγκαστούν σε υποχρεωτική μεταβίβαση της περιουσίας τους.

Η κυβέρνηση για ακόμα μια φορά δείχνει την κοινωνική της αναλγησία με πρόσχημα την ευημερία των αριθμών. Οι δανειολήπτες καθίστανται έρμαια στις εκβιαστικές πρακτικές των τραπεζών και για πολλοστή φορά η κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση που έχει επιφέρει η λιτότητα, χρησιμοποιείται ως νέο πεδίο κερδοφορίας της ολιγαρχίας.

Τα σχέδια των κυβερνώντων και της τραπεζοκρατίας θυμίζουν συμβόλαιο θανάτου που υπογράφεται σε βάρος της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας, καθώς δεν αποβλέπουν στην ανακούφιση των δανειοληπτών αλλα στη βελτίωση των οικονομικών στοιχείων των τραπεζών και στην άλωση της ιδιωτικής περιουσίας των χτυπημένων από την κρίση ελλήνων πολιτών.

Με απλά λόγια, θα χαθούν σπίτια και περιουσίες, καθώς οι δανειολήπτες παραμένουν έκθετοι απέναντι στα εκβιαστικά διλήμματα των τραπεζών, που διατηρούν τον απόλυτο έλεγχο στη διαχείριση των δανείων. Παράλληλα η διαχείριση των επιχειρηματικών δανείων θα χρησιμοποιηθεί ως μοχλός αναδιάταξης του επιχειρηματικού τομέα της οικονομίας, με κύριο γνώμονα τις τραπεζικές επιδιώξεις στο πλαίσιο της κατ΄ ευφημισμό «εμπέδωσης νέου προτύπου οικονομικής ανάπτυξης», και όχι για την παραγωγική ανασυγκρότηση και της χώρας.

IV.  Η πρότασή μας για τη «Νέα Σεισάχθεια»

IV.1 Βασικές αρχές της πρότασης

Η προσέγγιση του ΣΥΡΙΖΑ βασίζεται σε μια τελείως διαφορετική φιλοσοφία. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εξυγίανση των τραπεζών (καθαρισμός του χαρτοφυλακίου τους από τις επισφάλειες και επιστροφή στην πιστωτική λειτουργία, δηλαδή παροχή ρευστότητας) με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης είναι ο τερματισμός της λιτότητας και η απελευθέρωση της κοινωνίας και της οικονομίας από το «άχθος» των κόκκινων δανείων. Το πρόγραμμα ανακεφαλαιοποίησης θα έπρεπε εξαρχής να συνδυαστεί με ένα αποτελεσματικό συνολικό σχέδιο διαχείρισης των κόκκινων δανείων. Μόνο έτσι μπορεί να σταθεροποιηθεί πραγματικά το τραπεζικό σύστημα, απελευθερώνοντας πόρους και εξασφαλίζοντας την παροχή ρευστότητας στην ελληνική οικονομία, και παράλληλα να ανακουφιστούν με κοινωνικά δίκαιο τρόπο τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι έμποροι, οι αγρότες και οι επιχειρήσεις, που βαρύνονται με δυσβάστακτες οφειλές προς τις τράπεζες, αλλά και προς τρίτους και το Δημόσιο.

Καμία προσπάθεια οικονομικής και κοινωνικής ανάταξης, παραγωγικής ανασυγκρότησης, εξόδου εντέλει από την οικονομική κρίση, δεν μπορεί να επιτύχει αν δεν αντιμετωπιστεί με άμεσο και ουσιαστικό τρόπο το πρόβλημα της υπερχρέωσης των νοικοκυριών της πόλης και των αγροτικών περιοχών, των επαγγελματιών, των αυτοαπασχολούμενων και των μικρομεσαίων επιχειρηματιών.

Άμεσο μέτρο για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων και παράλληλα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης είναι η προστασία της πρώτης κατοικίας με τη θεσμοθέτηση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών και την απαγόρευση πώλησης των κόκκινων δανείων από τις τράπεζες, όπως έχει ήδη προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι να αρχίσει να εφαρμόζεται το πλαίσιο ρύθμισης των ληξιπροθέσμων οφειλών που προτείνουμε.

IV.2 Ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης ιδιωτικού χρέους

Κεντρικό και βασικό σημείο της πρότασής μας, που αποτελεί εμβάθυνση, διεύρυνση και βελτίωση της προηγούμενης, είναι η δημιουργία ενός ενδιάμεσου φορέα διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους, που θα αναλάβει τη θεσμοθέτηση και την εποπτεία της εφαρμογής ενός απλού, αποτελεσματικού, διαφανούς και κοινωνικά δίκαιου προγράμματος ρύθμισης των κόκκινων δανείων, προσαρμοσμένου στις ανάγκες διαβίωσης και τις πραγματικές δυνατότητες αποπληρωμής των υποχρεώσεων των δανειοληπτών, το οποίο θα είναι δυνατό να επεκταθεί και στη διαχείριση των ληξιπροθέσμων οφειλών προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ΔΕΚΟ.

Ο ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης ιδιωτικού χρέους θα είναι δημοσίου ενδιαφέροντος και θα λειτουργεί με τη μορφή οργανισμού ή ταμείου.

Ο πρωταρχικός ρόλος του φορέα θα είναι να θεσμοθετήσει πρόγραμμα ρύθμισης, που θα βασίζεται σε καθορισμένες αναγκαίες (ελάχιστες) δαπάνες αξιοπρεπούς διαβίωσης, προκειμένου η εξυπηρέτηση των δανειακών και λοιπών υποχρεώσεων να γίνεται από το περίσσευμα και όχι από το υστέρημα του οικογενειακού εισοδήματος. Θα διεξάγεται έρευνα για την κάθε περίπτωση χωριστά, αποφεύγοντας την άδικη μεταχείριση των οριζόντιων μέτρων, ενώ θα εξαιρούνται τα υψηλά εισοδήματα και θα εξετάζονται και τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία. Στη συνέχεια, ο φορέας θα εποπτεύσει άμεσα την εφαρμογή του προγράμματος από τους μηχανισμούς των τραπεζών.

Η διαχείριση του ιδιωτικού χρέους πρέπει να γίνει από ανεξάρτητο φορέα δημοσίου ενδιαφέροντος και όχι από τις ίδιες τράπεζες  για τους εξής λόγους:

§   Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να συνυπολογίζεται η ικανότητα αποπληρωμής των συνολικών οφειλών κάθε οφειλέτη, αφού υπάρχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές όχι μόνο προς τις τράπεζες αλλά και προς το Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και τρίτους.

§   Από το διαθέσιμο εισόδημα του δανειολήπτη θα πρέπει κατά προτεραιότητα να αποπληρώνονται οι οφειλές προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία.

§   Οι τράπεζες, λόγω κανονιστικού και εποπτικού πλαισίου, δεν έχουν τις δυνατότητες και τις ευχέρειες να διαχειριστούν τόσο μεγάλο όγκο κόκκινων δανείων χωρίς τη μεσολάβηση ενός ενδιάμεσου φορέα. Άλλωστε, η μέχρι σήμερα εμπειρία από την εφαρμογή των νόμων που έχουν θεσπιστεί για τις ρυθμίσεις, απέδειξε την αναποτελεσματικότητα της διαχείρισης των τραπεζών.

§   Θα πρέπει να διασφαλιστούν όροι δίκαιης και ίσης μεταχείρισης.

Μόνο με τον ενδιάμεσο φορέα διαχείρισης ιδιωτικού χρέους δεν θα αφεθούν οι τράπεζες ανεξέλεγκτες να διαχειριστούν τα κόκκινα δάνεια με τις γνωστές πρακτικές τους, που αποβαίνουν υπέρ συγκεκριμένων συμφερόντων και εις βάρος της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί ίση και δίκαιη μεταχείριση όλων των δανειοληπτών.

IV.3 Περιγραφή του πλαισίου ρύθμισης

Το πλαίσιο ρύθμισης που προτείνουμε έχει χαρακτήρα αναδιανομής, καθώς θα χρησιμοποιηθούν απολύτως κοινωνικά κριτήρια για τις προβλεπόμενες ελαφρύνσεις, ενώ παράλληλα θα καθοριστούν από το φορέα περιουσιακά όρια, προκειμένου να αποκλείονται οι έχοντες.

Τα κύρια σημεία του πλαισίου ρύθμισης περιγράφονται παρακάτω.

IV.3.1 Ποιες οφειλές περιλαμβάνονται

1. Όλα τα κόκκινα δάνεια που έχουν υποθήκη σε πρώτη κατοικία, καθώς και οι αγροτικές ιδιοκτησίες μικροκαλλιεργητών.
2. Θα αφορά σε φυσικά πρόσωπα (ιδιώτες με στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια και αγρότες με μικρά αγροτικά δάνεια), εμπόρους, ελεύθερους επαγγελματίες, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Για την καλύτερη διαχείριση θα γίνει διαχωρισμός σε διάφορες κατηγορίες δανείων, για τα οποία θα προβλέπεται διαφορετικός χειρισμός, όπως για παράδειγμα στεγαστικά, καταναλωτικά χωρίς διασφαλίσεις, επαγγελματικά με διασφάλιση σε κατοικία, αγροτικά δάνεια κλπ.

   III.        Θα υπαχθούν και οφειλές προς άλλους φορείς, όπως Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, ΔΕΚΟ κλπ, ενώ θα συμπεριληφθούν τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, καθώς και τα δάνεια που βρίσκονται στους εκκαθαριστές των bad banks.

4. Παράλληλα, θα διαχωριστούν τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια, η αντιμετώπιση των οποίων είναι απαραίτητο να συνδυαστεί με την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

IV.3.2 Περίγραμμα του πλαισίου ρύθμισης που θα θεσμοθετηθεί από τον ενδιάμεσο φορέα

§   Απαγόρευση σε πιστωτικούς Οργανισμούς ή στην Εταιρεία, προς την οποία έχει εκχωρηθεί η απαίτηση, ή στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων να καταγγείλουν τη σύμβαση δανείου, να εκδώσουν διαταγές πληρωμής και να προβούν σε οποιαδήποτε πράξη αναγκαστικής είσπραξης ή εκτέλεσης των επίδικων απαιτήσεών τους, μέχρι να ολοκληρωθεί η θεσμοθέτηση του πλαισίου ρύθμισης των κόκκινων δανείων. Η απαγόρευση των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας για ένα διάστημα κρίνεται αναγκαία, όχι γιατί θα λύσει το πρόβλημα των κόκκινων δανείων αλλά για να δοθεί το απαραίτητο χρονικό περιθώριο για την προετοιμασία των μηχανισμών, που θα οριστικοποιήσουν και στη συνέχεια θα υλοποιήσουν το πρόγραμμα ρύθμισης των οφειλών, και παράλληλα και για να αποτραπεί η μη αναστρέψιμη κοινωνική και οικονομική καταστροφή, που θα επιφέρει η απελευθέρωση των πλειστηριασμών.

§   Απαγόρευση τηλεφωνικών οχλήσεων από εισπρακτικές εταιρείες.

§   Διαγραφές των οφειλών για τις περιπτώσεις αντικειμενικής μόνιμης αδυναμίας αποπληρωμής, δηλαδή για χρέη που δεν υπάρχει καμία δυνατότητα να αποπληρωθούν, με βάση συγκεκριμένα κοινωνικά κριτήρια. Θα δοθεί προτεραιότητα στις ευπαθείς και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, που αδυνατούν να προσποριστούν τα στοιχειώδη του βίου (χρόνια ασθενείς, ανάπηροι, υπερήλικες, μακροχρόνια άνεργοι, οικογένειες που δεν έχουν ούτε έναν εργαζόμενο, οικογένειες με μόνη κατοικία, δηλαδή όχι μόνο κύρια αλλά μοναδική).

§   Περικοπή των δόσεων αποπληρωμής των δανείων, ώστε σε καμία περίπτωση να μη θίγεται το καθορισμένο όριο των αναγκαίων (ελάχιστων) δαπανών διαβίωσης των δανειοληπτών.

Για το σκοπό αυτό θα γίνει διαχωρισμός των δανείων σε μέρη που μπορούν να αποπληρώνονται άμεσα και σε μέρη που θα παγώσουν για μια 5ετία ή 10ετία (ανάλογα με τις περιπτώσεις), για το ενδεχόμενο να έχει βελτιωθεί η οικονομική κατάσταση των δανειοληπτών μέχρι τότε. Κατά τη διάρκεια του παγώματος δεν θα χρεώνονται επιπλέον τόκοι στις οφειλές, έτσι ώστε να υπάρξει πραγματική ανακούφιση των δανειοληπτών. Στη λήξη αυτής της περιόδου χάριτος θα επανεξετάζεται η δυνατότητα αποπληρωμής των δανειακών υποχρεώσεωv. Η λύση αυτή έχει ήδη εφαρμοστεί στην Ιρλανδία και έχουν υπάρξει διάφορα μοντέλα ρυθμίσεων, που βασίστηκαν στον υπολογισμό των αναγκαίων (ελάχιστων) δαπανών διαβίωσης των δανειοληπτών.

§   Μη επιβάρυνση οφειλής με τόκους υπερημερίας.

§   Εκλογίκευση των επιτοκίων.

§   Αποφυγή άμεσης καταχώρησης της ζημιάς στις τράπεζες, έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ομαλότερης λογιστικής διαχείρισης των διαγραφών που θα γίνουν.

§   Επιπλέον, για τους δανειολήπτες θα θεσπιτούν και τα ακόλουθα:

• Δυνατότητα για επαναγορά των δανείων που θα έχουν μεταβιβαστεί στον φορέα, με σημαντική έκπτωση.
• Διαγραφή του υπολοίπου του δανείου, που σχετίζεται με το περιουσιακό στοιχείο, στις περιπτώσεις που θα καταλήξουν σε κατασχέσεις, εφόσον ο δανειολήπτης επιλέξει να χάσει την περιουσία του ή δεν μπορεί να ενταχθεί σε καμία από τις περιπτώσεις διαχείρισης των οφειλών του.

IV.3.3 Επιμερισμός και κάλυψη του κόστους διαχείρισης των κόκκινων δανείων

Το κόστος της διαχείρισης των κόκκινων δανείων πρέπει να επιμεριστεί μεταξύ των τραπεζών, του Ελληνικού Δημοσίου και των δανειοληπτών, ανάλογα με την πραγματική  δυνατότητα αποπληρωμής.

Οι τράπεζες

1.     Θα προχωρούν σε ρυθμίσεις οφειλών για όσους δεν έχουν σήμερα τη δυνατότητα για την πλήρη εξυπηρέτηση των υποχρεώσεών τους λόγω μείωσης του διαθεσίμου εισοδήματος αλλά υπάρχει η προοπτική να βελτιωθεί η οικονομική κατάστασή τους στα επόμενα χρόνια. Για το σκοπό αυτό είναι απαραίτητο να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα απόσχισης και παγώματος μέρους του δανείου για μια 5ετία ή 10ετία, χωρίς διαγραφή από το χαρτοφυλάκιο των τραπεζών, επιφέροντας όχι επισφάλειες, αλλά κάποιες πρόσθετες προβλέψεις, που είναι δυνατό να απορροφηθούν από τις τράπεζες.

2.     Θα προχωρούν σε κάποιες διαγραφές οφειλών άμεσα, ανάλογα με τα περιθώρια και την κεφαλαιακή επάρκειά τους. Για το σκοπό αυτό είναι απαραίτητο να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα απορρόφησης των ζημιών λόγω αυτών των διαγραφών σταδιακά σε βάθος 10ετίας.

3.     Οι υπόλοιπες οφειλές, που δεν μπορούν να ενταχθούν σε καμία από τις παραπάνω περιπτώσεις, θα μεταβιβάζουν στον φορέα διαχείρισης.

Ο Φορέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους

1.     Προτείνεται να υπαχθεί στο ΤΧΣ (προβλέπονται λειτουργίες και ενέργειες από το ΤΧΣ με σκοπό την εξυγίανση των τραπεζών), το οποίο έχει πρόσβαση στα στοιχεία των φακέλων των δανειοληπτών, διευκολύνοντας την έρευνα, που θα προηγηθεί της θεσμοθέτησης του πλαισίου ρύθμισης. Επίσης, η υπαγωγή του φορέα στο ΤΧΣ επιτρέπει την αξιοποίηση του διαθέσιμου υπολοίπου του Ταμείου.

2.     Θα έχει τον ρόλο της εποπτείας των bad banks και των διευθύνσεων εμπλοκών ή διαχείρισης προβληματικών δανείων που έχουν ήδη δημιουργηθεί σε κάθε τράπεζα. Έτσι, δεν θα υπάρξει μεγάλο κόστος, αφού ήδη στις τράπεζες έχουν δημιουργηθεί οι σχετικοί μηχανισμοί.

3.     Οι οφειλές που δεν μπορούν να αποπληρωθούν στο σύνολό τους και δεν υπάρχει η δυνατότητα να ρυθμιστούν από τις τράπεζες λόγω μη βιωσιμότητας της ρύθμισης (δηλαδή τα δάνεια για τα οποία το πρόγραμμα ρύθμισης δεν μπορεί να έχει θετικό αποτέλεσμα λόγω πραγματικής πλήρους αδυναμίας πληρωμής υποχρεώσεων) θα μεταβιβαστούν στον φορέα. Η επιλογή των περιπτώσεων μεταβίβασης θα γίνει από το φορέα σε συμφωνία και με τις τράπεζες, για λόγους ίσης και δίκαιης μεταχείρισης. Θα υπάρξουν αντικειμενικά κριτήρια, θεσμοθετημένα από τον ίδιο το φορέα, ενώ θα εξαιρούνται οι περιπτώσεις που μπορούν να διαγραφούν απευθείας από τις τράπεζες.

4.     Η αξία των μεταβιβαζόμενων δανείων δεν θα είναι η ονομαστική αλλά θα ορίζεται από το φορέα λαμβάνοντας υπ’ όψιν το ποσό της ζημιάς που έχει ήδη καταχωρηθεί στους ισολογισμούς των τραπεζών (ονομαστική αξία μειωμένη κατά τον πιστωτικό κίνδυνο), αλλά και την αποτίμηση της αξίας αυτών των δανείων στην αντίστοιχη αγορά, έτσι ώστε να μη θεωρηθεί ως επιπρόσθετη ενίσχυση των τραπεζών. Δηλαδή, θα υπάρξει ένα discount για τα δάνεια ανάλογα με την κατηγορία (στεγαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά, επαγγελματικά κλπ) και τις διασφαλίσεις. Στις τράπεζες, όπως έχει προαναφερθεί, θα δοθεί η δυνατότητα καταχώρησης της ζημιάς όχι άμεσα αλλά σε χρονικό διάστημα 10ετίας.

5.     Η μεταβίβαση των προβληματικών δανείων από τις τράπεζες στον φορέα μπορεί να γίνει με τρόπους, που έχουν εφαρμοστεί διεθνώς και δεν επιφέρουν επιπρόσθετες ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών ούτε καταβολή μετρητών από το Ελληνικό Δημόσιο. Για παράδειγμα αναφέρεται η τιτλοποίηση των προβληματικών δανείων, με την έκδοση τίτλων ή υποσχετικών, που θα επιδιωχθεί να γίνει με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου (ΤΧΣ) και θα στηριχθεί στην ποιότητα των δανείων, καθώς τα περισσότερα είναι ενυπόθηκα σε αστικά ακίνητα.

6.     Η εξασφάλιση των πόρων για την κάλυψη του κόστους των διαγραφών των κόκκινων δανείων θα γίνει είτε μέσω του ΤΧΣ, που διαθέτει υπόλοιπο από το πακέτο των 50 δις για τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, είτε με άλλους τρόπους (πχ έκδοση ομολόγων ή τίτλων).

7.     Θα προηγηθεί έλεγχος των κόκκινων τραπεζικών οφειλών για κάθε περίπτωση χωριστά, προκειμένου να αποφευχθούν περιπτώσεις διακριτικής μεταχείρισης δανειοληπτών, που δεν αποπληρώνουν τα δάνειά τους, ενώ έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν. Για όσους δανειολήπτες η έρευνα αποδείξει ότι δεν αποπληρώνουν τα δάνειά τους, χωρίς όμως να έχουν πραγματική οικονομική δυσχέρεια, αυτοί θα καταβάλουν το συνολικό ποσό της υποχρέωσης και μάλιστα με επιτόκιο υπερημερίας.

8.     Θα επιδιωχθεί από τον φορέα συμφωνία με τις τράπεζες για:

-       το πλαίσιο ρύθμισης, που θα εφαρμοστεί ενιαία από όλες τις τράπεζες, έτσι ώστε να μην υπάρξουν αδικίες

-       τα κριτήρια επιλογής των δανείων, που θα μεταφερθούν στον δημόσιο φορέα

-       το discount μεταφοράς των καθυστερημένων δανείων στον δημόσιο φορέα, ανάλογα με την κατηγορία και τις διασφαλίσεις

-       τον τρόπο αποζημίωσης, που θα καταβάλει ο δημόσιος φορέας στις τράπεζες

-       τα επιχειρηματικά δάνεια, που θα τύχουν χωριστής μελέτης σύμφωνα με το πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ

9.     Θα επιδιωχθεί από το φορέα η ένταξη και των δανείων που βρίσκονται στους εκκαθαριστές των bad banks (Αγροτική, ΤΤ κ.λ.π.).

IV.4 Κοστολόγηση της πρότασης για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων

Θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν τα ακόλουθα:

§  Οι τράπεζες έχουν αυξήσει κατά πολύ τις εγγραφές προβλέψεων για τα καθυστερημένα δάνεια και έχουν απορροφήσει μεγάλο μέρος της ζημιάς από αυτά. Σύμφωνα με τα στοιχεία ισολογισμών πρώτου τριμήνου 2014 οι σωρευμένες προβλέψεις για ζημιές των τραπεζών  είναι 50 δις και, όπως αναφέρουν αναλυτές, μετά και τις πρόσφατες ΑΜΚ, μπορούν να τις αυξήσουν και σε 60 δις. Έτσι, η λογιστική αξία των δανείων που εμφανίζεται στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, είναι αρκετά μειωμένη σε σχέση με την ονομαστική αξία τους.

§  Οι προβλέψεις είναι μικρότερες για τα στεγαστικά δάνεια και για τα δάνεια που καλύπτονται από υποθήκες αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψη η μεγάλη μείωση των τιμών των ακινήτων, που δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί στις αξίες των διασφαλίσεων των τραπεζών.

§  Το ποσό των δανείων που ανήκει σε ευπαθείς ομάδες και πρέπει να διαγραφεί άμεσα, δεν μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια, επειδή δεν υπάρχουν στοιχεία, που να συνδέουν την κατάσταση ευπάθειας με τους δανειολήπτες. Κάνοντας την παραδοχή ότι το 30% ανήκει σε αυτές τις ομάδες, το συνολικό κόστος για τις διαγραφές των τραπεζικών οφειλών υπολογίζεται με τον ακόλουθο τρόπο. Από τα 19 δις κόκκινων στεγαστικών δανείων το κόστος για διαγραφή θα είναι περίπου 5 δις. Το 80 – 90% του ποσού αυτού θα πρέπει να καταγραφεί ως ζημιά, επειδή για τα στεγαστικά δεν έχουν εγγραφεί σημαντικές προβλέψεις. Με αναγωγή και στις υπόλοιπες κατηγορίες δανείων (καταναλωτικά, επιχειρηματικά), που τα κόκκινα δάνεια είναι περίπου 56 δις, υπολογίζεται ότι το συνολικό κόστος μπορεί να ανέλθει και σε ποσό πάνω από 18 δις.

Από όσα προαναφέρθηκαν και από τη μελέτη των ισολογισμών των τραπεζών (βλ. παρακάτω) φαίνεται ότι ένα μεγάλο μέρος το κόστους αυτού, τουλαχιστον 10 δις, μπορεί να απορροφηθεί από τις τράπεζες, λόγω ύπαρξης προβλέψεων αλλά και με την προϋπόθεση ότι θα θεσμοθετηθεί η δυνατότητα σταδιακής εγγραφής της ζημιάς (σε βάθος χρόνου 10ετίας) και όχι άμεσα.

Με την πρότασή μας για πάγωμα των μερών των δανείων που δεν μπορούν να αποπληρώνονται, θα είναι δυνατό μετά τη σταθεροποίηση της οικονομίας και την επίτευξη σημαντικών κερδών από τις τράπεζες (λόγω μεγάλου ύψους σωρευτικών προβλέψεων) τα έκτακτα κέρδη τους να διατίθενται για την κάλυψη διαγραφών κόκκινων δανείων.

Παράλληλα, ενδέχεται ορισμένοι δανειολήπτες να εμφανίσουν βελτίωση στα οικονομικά τους εντός της 10ετίας και να αρχίσουν να εξυπηρετούν τα δάνειά τους.

Το κόστος διαχείρισης των χρεών από τον ενδιάμεσο φορέα, και συγκεκριμένα το κόστος μεταβίβασης, θα είναι το υπόλοιπο από τα 10 δις που θα καλυφθεί από τις τράπεζες.

Το ποσό αυτό δεν θα καταβληθεί άμεσα ούτε όλο σε μετρητά αλλά θα καλυφθεί με τους τρόπους που προαναφέρθηκαν (έκδοση ομολόγων ή τίτλων). Εντούτοις, παρά το γεγονός αυτό, επειδή υπάρχουν άμεσες ανάγκες για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που βιώνουν οι ευπαθείς ομάδες, υπολογίζεται ότι τον πρώτο χρόνο χρειάζεται να διατεθεί ποσό περίπου 3 - 4 δις.  Το ποσό αυτό μπορεί να καλυφθεί από το buffer - υπόλοιπο του ΤΧΣ (π. 9 δις συν π. 2,2 δις από τις εκκαθαρίσεις). Στη συνέχεια ίσως απαιτηθεί να διατεθούν άλλα 3 δις περίπου, ανάλογα με την εξέλιξη της διαχείρισης των δανείων αυτών από τον φορέα.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το κόστος για το πρόγραμμα ρύθμισης των κόκκινων δανείων που προτείνουμε, είναι διαχειρίσιμο.

Στοιχεία των ισολογισμών των τραπεζών

Σύμφωνα με τα στοιχεία των ισολογισμών των τραπεζών διαπιστώνεται ότι υπάρχουν ευχέρειες για εξοικονόμηση κεφαλαίων, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί επαρκής δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας αλλά και για να εξυγιανθεί το δανειακό χαρτοφυλάκιο.

Ο υπολογισμός των κεφαλαιακών αποθεμάτων προσδιορίζει το μέγεθος των αντοχών των τραπεζών και δίνει την δυνατότητα να σχεδιαστεί η πολιτική για τη διαγραφή των κόκκινων δανείων.

Επίσης, σημαντικός είναι και ο προσδιορισμός του ύψους των κεφαλαιακών αποθεμάτων, που μπορεί να προέρχονται από τα εξής:

1.     Απόθεμα Ίδιων Κεφαλαίων

Με βάση τις μελέτες MERRILL LYNCH και J. P. MORGAN για τις Ελληνικές Τράπεζες προσδιορίζεται το ποσό της κατηγορίας αυτής σε περίπου 1,7 δις, χωρίς να υπολογίζονται οι νέες ΑΜΚ της EUROBANK και της ΕΤΕ. Αν υπολογιστούν και αυτές, τότε το ποσό μπορεί να αυξηθεί σε 3 δις.

2.     Αναβαλλόμενος Φόρος

Η δημιουργία ζημιών τα τελευταία χρόνια στις τράπεζες, κυρίως από το PSI, δημιουργεί, μετά από ανάλογη νομική ρύθμιση, αναβαλλόμενο φόρο. Υπολογίζεται ότι οι τράπεζες με τον τρόπο αυτό μπορούν να ενισχύσουν τα Ίδια Κεφάλαια με 6,5-7 δις.

3.     Τα Λειτουργικά Κέρδη προ Προβλέψεων

Οι τράπεζες εξακολουθούν να παρουσιάζουν λειτουργικά κέρδη, τα οποία κάθε χρόνο μπορούν να διατεθούν για δημιουργία Προβλέψεων και αντίστοιχη διαγραφή Κόκκινων Δανείων. Οι εκτιμήσεις των οίκων MERRILL LYNCH και J. P. MORGAN προσδιορίζουν τα λειτουργικά κέρδη για τα επόμενα 2 χρόνια σε 10 δις.

V.  Σε σχέση με την προηγούμενη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ

Η πρόταση νόμου που είχε κατατεθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ τον Αύγουστο 2012 πλέον δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί, επειδή το κόστος έχει αυξηθεί λόγω διόγκωσης των καθυστερήσεων στα τραπεζικά δάνεια.

Επίσης, είχαν χαρακτηριστεί ως οριζόντια μέτρα, που αφ’ ενός μπορεί να κατέληγαν σε ευνοϊκή μεταχείριση όσων δεν έχουν πραγματική ανάγκη στήριξης και αφ’ ετέρου προκαλούν επιπρόσθετες ζημιές στις τράπεζες, που μπορεί να οδηγήσουν σε νέες ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού συστήματος.  Η κοστολόγηση εκείνης της πρότασής μας με τα νέα δεδομένα (κατακόρυφη αύξηση των καθυστερήσεων στα τραπεζικά δάνεια, που πλέον ανέρχονται σε π. 75 δις κλπ) φθάνει σε πολύ υψηλό επίπεδο.

Η νέα πρότασή μας είναι επικαιροποιημένη, καθώς έχει προσαρμοστεί στα σημερινά δεδομένα, διευρυμένη, καθώς περιλαμβάνει και άλλες κατηγορίες δανειοληπτών, αλλά και τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και ΔΕΚΟ, που δεν υπήρχαν στην προηγούμενη πρότασή μας, και εξειδικευμένη, γιατί με τον καθορισμό των ελάχιστων δαπανών διαβίωσης των δανειοληπτών και με την εξέταση κάθε περίπτωσης χωριστά, αποφεύγεται η άνιση και άδικη μεταχείριση των οριζόντιων μέτρων. Επίσης, η δημιουργία του ενδιάμεσου φορέα μέσα στο ΤΧΣ θα λύσει ζητήματα εξεύρεσης πόρων για τη διαγραφή των οφειλών που δεν είναι δυνατόν να αποπληρωθούν.

Οι αλλαγές, που προτείνονται σε σχέση με την προηγούμενη πρότασή μας, είναι συνοπτικά οι ακόλουθες:

α/α	Προηγούμενη πρόταση νόμου	Προτεινόμενες αλλαγές
1	Ολική διαγραφή των χρεών (ισχύει για χρέη ευπαθών ομάδων, για όσους διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας, για τους χρονίως πάσχοντες, τους ανάπηρους, τους αστέγους, τους υπερήλικες, τους χρονίως ανέργους κλπ, που αδυνατούν να προσποριστούν τα στοιχειώδη του βίου).	Ολική διαγραφή για χρέη που δεν υπάρχει δυνατότητα να αποπληρωθούν, μετά από έλεγχο κάθε περίπτωσης χωριστά από τον ενδιάμεσο φορέα που θα συσταθεί για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων (Φορέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους).
2	Απαγόρευση στον πιστωτικό Οργανισμό ή την Εταιρεία, προς την οποία έχει εκχωρηθεί η απαίτηση, ή στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων να καταγγείλουν τη σύμβαση δανείου, να εκδώσουν διαταγές πληρωμής και να προβούν σε οποιαδήποτε πράξη αναγκαστικής είσπραξης ή εκτέλεσης των επίδικων απαιτήσεών τους.	Απαγόρευση στον πιστωτικό Οργανισμό ή την Εταιρεία, προς την οποία έχει εκχωρηθεί η απαίτηση ή στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων να καταγγείλουν τη σύμβαση δανείου, να εκδώσουν διαταγές πληρωμής και να προβούν σε οποιαδήποτε πράξη αναγκαστικής είσπραξης ή εκτέλεσης των επίδικων απαιτήσεών τους, μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες θέσπισης του πλαισίου ρύθμισης που προτείνουμε.
3	Απαγόρευση πραγματοποίησης τηλεφωνικών οχλήσεων από εισπρακτικές εταιρείες.	Παραμένει ως έχει
4	Περικοπή των δόσεων των τοκοχρεολυσίων των δανείων κάθε πολίτη και κάθε νοικοκυριού, ώστε να μην ξεπερνούν το 30% του πραγματικού διαθέσιμου  μηνιαίου εισοδήματός τους (μετά την αφαίρεση φόρων και εισφορών), και απαλλαγή από το υπόλοιπο ποσό της δόσης με οριστική διαγραφή του υπολοίπου αυτού σε ετήσια βάση (με εξαίρεση τα πολύ υψηλά εισοδήματα). Αναλογική κατανομή του ανωτέρω διαθεσίμου ποσού, σε περίπτωση συρροής περισσότερων δανειακών υποχρεώσεων. Μερική διαγραφή χρεών σε ποσοστό αντίστοιχο με τη μείωση των εισοδημάτων του κάθε νοικοκυριού κατά τα χρόνια του Μνημονίου.	Εφαρμογή ενός απλού, αποτελεσματικού, διαφανούς και κοινωνικά δίκαιου προγράμματος ρύθμισης των κόκκινων δανείων, προσαρμοσμένου στις ανάγκες διαβίωσης και στις πραγματικές δυνατότητες αποπληρωμής των υποχρεώσεων των δανειοληπτών, με βάση την πρότασή μας για την ανακούφιση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και την προστασία των οικονομικά αδύναμων δανειοληπτών, πρόταση την οποία επικαιροποιούμε, διευρύνουμε και εμβαθύνουμε. Θα περιλαμβάνονται όλα τα κόκκινα δάνεια που έχουν υποθήκη σε πρώτη κατοικία, καθώς και οι αγροτικές ιδιοκτησίες μικροκαλλιεργητών. Αφορά σε φυσικά πρόσωπα (ιδιώτες με στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια και αγρότες με μικρά αγροτικά δάνεια), εμπόρους, ελεύθερους επαγγελματίες, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Θα υπαχθούν και οφειλές προς άλλους φορείς, όπως Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, ΔΕΚΟ κλπ, ενώ θα συμπεριληφθούν τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, καθώς και τα δάνεια που βρίσκονται στους εκκαθαριστές των bad banks. Παράλληλα, θα αντιμετωπιστούν και τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια, σε συνδυασμό με την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Κεντρικό και βασικό σημείο της πρότασής μας αποτελεί η δημιουργία ενός ενδιάμεσου φορέα διαχείρισης ιδιωτικού χρέους, ο οποίος θα αναλάβει τη θεσμοθέτηση ενός πλαισίου ρύθμισης των τραπεζικών οφειλών με βάση καθορισμένες ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών, έτσι ώστε η εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων να γίνεται από το περίσσευμα και όχι από το υστέρημα του οικογενειακού εισοδήματος. Με βάση αυτό το πλαίσιο θα γίνουν και διαγραφές οφειλών των ευπαθών ομάδων και θα ληφθούν άμεσα μέτρα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης.
5	Μη επιβάρυνση της οφειλής με τόκους υπερημερίας.	Παραμένει ως έχει.

 

VI.  Η διαφορά της πρότασής μας από την κυβερνητική πολιτική

Η κυβερνητική πολιτική, όπως εκτενώς έχει προαναφερθεί, δεν στοχεύει στην ανακούφιση των δανειοληπτών αλλά στην διευκόλυνση των τραπεζών να μειώσουν τις ζημιές τους.

Σύμφωνα με τις Κυβερνητικές ενέργειες μέχρι σήμερα:

1.    Δεν προσφέρεται προστασία από τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας

2.    Ζητείται η πλήρης δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη.

3.    Επιτρέπονται οι κατασχέσεις κατοικιών, εφόσον ο δανειολήπτης δεν είναι «συνεργάσιμος»

4.    Δεν διαγράφονται οι οφειλές, ακόμη και μετά από κατάσχεση και εκπλειστηριασμό του ακινήτου. Δηλαδή, μπορεί να μείνει ο δανειολήπτης χωρίς κατοικία αλλά να μην έχει εξοφληθεί η οφειλή του στις τράπεζες και να εξακολουθεί η απαίτηση τους για εξόφληση των χρεών.

5.    Δεν προσαρμόζονται οι πληρωμές των δόσεων σύμφωνα με τις «εύλογες δαπάνες διαβίωσης του δανειολήπτη», αν δεν προσκομισθούν επαρκείς διασφαλίσεις, έτσι ώστε το δάνειο να είναι πλήρως καλυμμένο.

6.    Ακόμη και μετά τον ορισμό του δανειολήπτη ως «συνεργάσιμου», αν δεν έχει επαρκή περιουσιακά στοιχεία για εξασφάλιση του δανείου, θα οδηγηθεί ή στην παραχώρηση του ακινήτου στην τράπεζα ή σε τρίτη εταιρία (προφανώς real estate) ή στην ενοικίαση του ίδιου του σπιτιού του.

7.    Οι «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» που θα καθοριστούν από το Συμβούλιο Διαχείρισης Χρέους, δεν προβλέπεται να καλύπτουν τα χαράτσια και τις έκτακτες εισφορές που έχουν ήδη επιβληθεί από το Δημόσιο, ούτε και τις οφειλές προς ασφαλιστικά ταμεία.

Αντιθέτως, η πρότασή μας αποσκοπεί στον δίκαιο επιμερισμό του κόστους διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους μεταξύ τραπεζών, Ελληνικού Δημοσίου και δανειοληπτών, ανάλογα με την πραγματική δυνατότητα αποπληρωμής, έχοντας χαρακτήρα αναδιανομής, καθώς θα χρησιμοποιηθούν απολύτως κοινωνικά κριτήρια για τις προβλεπόμενες ελαφρύνσεις, ενώ παράλληλα θα καθοριστούν από το φορέα περιουσιακά όρια, προκειμένου να αποκλείονται οι έχοντες.