Χατζηαναγνώστου Γιώργος
Πρίν τέσσερις δεκαετίες το Πετρέλαιο σόκαρε ,όταν κινήθηκε γύρω στα $ 100 ανά βαρέλι έτσι και τώρα η παγκόσμια οικονομία παρακολουθεί την τελευταία πετρελαϊκή κρίση με την πτώση στα 50$ ανά βαρέλι. Την ίδια στιγμή ο Ali al-Naimi, υπουργός πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, που θεωρείται από τους ισχυρούς στον κλάδο, δήλωσε ότι το πετρέλαιο θα μπορούσε να πέσει στα $ 20 το βαρέλι προσπαθώντας να προκαταλάβει για το μέλλον.
Αυτό θα μπορούσε για όσες χώρες καταναλώνουν να ήταν θετικό δεδομένου ότι Τα δημόσια οικονομικά των χωρών που είσάγουν πετρέλαιο θα διορθωθούν άμεσα , χωρίς εκροή συναλλάγματος ,εν αντιθέσει με τις εξαγωγικές χώρες όπου θα ήταν σημαντική οικονομική και πολιτική πρόκληση.
Τη ίδια στιγμή Εκατοντάδες εταιρείες που εμπλέκονται με πετρελαϊκά προιόντα αλλά και έρευνα, γεωτρήσεις, fraking κ.α. στην Αγγλία, αλλά και στην Αμερική κυρίως ,οδεύουν προς πτώχευση μαζί με τους χιλιάδες εργαζόμενους σε αυτές ,σαν συνέπεια των πολιτικών παιχνιδιών ισορροπίας και επίδειξης δύναμης .
Για τους πολίτες η πτώση των τιμών πετρελαίου δεν σημαίνει ότι οι μεσαίες κοινωνικές τάξεις θα επωφεληθούν ,κάνοντας μεγαλύτερες οδικές χιλιομετρικές αποστάσεις, εξ αιτίας της δεδομένης πολιτικής στόχευσης μετατόπισης της μεσαίας τάξης, προς την μεριά των φτωχών μέσω φορολόγησης ,εκτάκτων μέτρων , διοδίων κ.α.
Παραδείγματος χάρην στην Ελλάδα στη δραστική μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης κατά 46,1% το 2013 έναντι του 2012 οδήγησε το μέτρο της αύξησης του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ), σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), στο πλαίσιο της Ερευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΟΠ 2013). Παράλληλα, μέσα σε ένα χρόνο η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών υποχώρησε κατά 7,8%, ενώ από το 2009 έως το 2013 η πτώση φθάνει στο 31,3% δείχνοντας ότι δεν είναι απόλυτα καθοριστικός παράγων η τιμή αγοράς από το διυλιστήριο .
Επίσης, από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στην Ελλάδα προκύπτει πως το μεγαλύτερο μερίδιο των δαπανών του μέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών το 2013 αφορά στα είδη διατροφής (20,4%) και ακολουθούν η στέγαση (13,7%) και οι μεταφορές (12,5%), ενώ οι υπηρεσίες της εκπαίδευσης αποτελούν το μικρότερο μερίδιο των δαπανών (3,4%).
Ομως, η μεγαλύτερη αλλαγή που έγινε μέσα σε ένα χρόνο στον οικογενειακό προϋπολογισμό των Ελλήνων είχει να κάνει με το πετρέλαιο θέρμανσης και συνδέεται άμεσα με την αύξηση του ΕΦΚ σε αυτό.
Ο αριθμός των νοικοκυριών που χρησιμοποιούν ως κύρια πηγή θέρμανσης την κεντρική θέρμανση μειώθηκε κατά 31,3% το 2013 έναντι του 2012,πόσο μαλλον το 2014 όπου δεν υπάρχουν ακόμα μελέτες , ενώ η μέση μηνιαία ποσότητα υγρών καυσίμων και φυσικού αερίου που καταναλώνεται στην κύρια κατοικία μειώθηκε κατά 46,1% και 3,2% αντίστοιχα. Αντιθέτως, η μέση μηνιαία ποσότητα άλλων καυσίμων (καυσόξυλα, πέλετ, πυρήνας κ.λπ.), ηλεκτρικής ενέργειας και υγραερίου αυξήθηκε κατά 20,7%, 1,2% και 0,3% αντίστοιχα.
Η Ελλάδα επιβάλλει έναν από τους υψηλότερους φόρους κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης. Οι Γερμανοί φορολογούνται με 61,35 ευρώ στα 1000 λίτρα, οι Γάλλοι με 56,6 ευρώ και εμείς με… 230 ευρώ.
Το πετρέλαιο θέρμανσης στην Ελλάδα είναι από τα ακριβότερα στην Ευρώπη. Με μέση τιμή στα 1,26 ευρώ πέρυσι τον Απρίλιο, ξεπερνούσαμε τη Γερμανία (83 λεπτά), την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, τη Φινλανδία, την Εσθονία και πολλές άλλες χώρες
Αυτά στην Ελλάδα γιατί στην Ινδονησία , για παράδειγμα ο πρόεδρος Joko Widodo, αναπτύσσει ένα πρόγραμμα όπου προσπαθεί εκμεταλλευόμενος την πτωτική πορεία να μετατοπίσει τα κονδύλια τα επωφελούμενα σε υποδομές και εκπαίδευση προσδοκώντας σε υγιή μελλοντική ανάπτυξη .
Η κατανάλωση στα νοικοκυριά
Η θεωρία ότι τα νοικοκυριά θα έχουν να καταναλώσουν περισσότερα χρήματα για άλλα αγαθά καταρίπτεται βαρύγδουπα χωρίς κόπο, δεδομένου ότι τα νοικοκυριά έχουν μείνει πίσω σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κ.α. ζώντας στην Ελλάδα στην πλειοψηφία τους κάτω από το όριο της φτώχειας.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι καταναλωτές δαπάνησαν 370 δισεκατομμύρια δολάρια σε βενζίνη το 2013, σύμφωνα με την Goldman Sachs. Αυτό αποτελεί περίπου το 3% των συνολικών δαπανών των νοικοκυριών. Με σημερινές τιμές μπορεί να καταναλώσουν θεωρητικά 125 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερο, κατά το επόμενο έτος ποσά που διέθεταν μέχρι πρότινος για μετακίνηση κ.α.
Αντίστοιχα στην Κίνα οι Κινέζοι καταναλωτές και αυτοί θα παρατηρήσουν τις οικονομικές συνέπειες από την μείωση του κόστους ενέργειας να επηρεάζει και την τιμή των τροφίμων . ΟΙ Κινέζοι ξοδεύουν σχεδόν το 27 τοις εκατό του εισοδήματός τους σε τρόφιμα, ενώ οι Αμερικανοί ξοδεύουν περίπου 6,5 τοις εκατό.
Σε όλο τον κόσμο , οι καταναλωτές θα βιώσουν παρόμοιες συνθήκες εάν οι τιμές του πετρελαίου παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα και δεν υπάρχουν παρεμβάσεις διορθωτικου χαρακτήρα από τις κυβερνήσεις αναλόγως των στόχων τους. .
Θεωρητικά Σε οικονομικούς όρους, αυτή η μείωση τιμών θα μπορούσε να λειτουργήσει ως δώρο για να αυξηθεί η κατανάλωση, καθώς οι άνθρωποι εάν οι τιμές πέσουν ,θα μπορούν να αγοράσουν θεωρητικά περισσότερα αγαθά .
Το μεγαλύτερο % του ποσού από την πώληση πετρελαϊκών προιόντων είναι φόροι που εισπράττει το κράτος , άρα θα μειωθούν αντίστοιχα και τα έσοδα του κράτους που θα "αναγκαστή" με την σειρά του να περικόψει παροχές….
Στην άλλη μεριά της γης η Ιαπωνία χρόνια τώρα έχει πτώση των τιμών και χαμηλό πληθωρισμό, αναγκάζοντας τον διοικητή της Τράπεζας της Ιαπωνίας, Haruhiko Kuroda, να δηλώσει ως στόχο την επιστροφή της Ιαπωνίας σε «φυσιολογικά» επίπεδα του πληθωρισμού, που σημαίνει αύξηση των τιμών κάθε χρόνο τουλάχιστον 2 τοις εκατό. Η πετρελαϊκή πτώση τους αναγκάζει να επαναπροσδιορίσουν την τακτική .
Ομοίως, η πτώση των τιμών στη Νότια Ευρώπη σε συνδυασμό με τη στασιμότητα στη Γερμανία απειλεί το σύνολο της ευρωζώνης ,σε σταθερό αποπληθωρισμό, σέρνοντας έτσι κάτω περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη ακόμη περισσότερο.
Τόσο στην Ιαπωνία λοιπόν όσο και στην ΕΕ, οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου περιπλέκουν τη νομισματική χάραξη πολιτικής καθώς οι κεντρικοί τραπεζίτες φαίνονται να έχουν σχεδιάσει το σήμερα με υψηλότερες τιμές πώλησης πετρελαίου .
Η μεν Ιαπωνία έχει ήδη ξεκινήσει σε ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα της ιστορίας των λεγόμενων «ποσοτικής χαλάρωσης», με την οποία η κεντρική τράπεζα αυξάνει την προσφορά χρήματος προκειμένου να προκαλέσει την αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και υψηλότερες τιμές.
Η δε Ε.Ε. καίτοι πολλοί οικονομολόγοι έχουν προτρέψει την ΕΕ να κάνει το ίδιο, αλλά η περίπλοκη πολιτική της Γερμανίας και η αποστροφή των Γερμανών στην ενεργό νομισματική πολιτική ,περιορίζουν την ικανότητα της Ευρώπης να θεσπίσει μια επεκτατική νομισματική πολιτική που θα βοήθαγε κάπως τον φτωχό νότο.
Παρά το γεγονός ότι οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου θα βοηθήσουν υπό προϋποθέσεις τον οικογενειακό προγραμματισμό του προϋπολογισμού , οι κεντρικοί τραπεζίτες στην Ευρώπη και την Ιαπωνία είναι επιφυλακτικοί και εκτιμούν ότι η πτώση των τιμών του πετρελαίου θα οδηγήσει τους καταναλωτές να αναμένουν περαιτέρω πτώση των τιμών στο μέλλον.
Οι καταναλωτές ως συνήθως περιμένουν χαμηλότερες τιμές στο μέλλον, και αναβάλουν τις αγορές, από το ήδη δραματικά περιορισμένο και σχεδόν ανύπαρκτο πορτοφόλι τους απειλώντας τη συνολική ύφεση εκ νέου σε μείωση των καταναλωτικών δαπανών και την περαιτέρω ύφεση.
Ταυτόχρονα η Απότομη πτώση των τιμών του πετρελαίου μετατρέπει τις οικονομίες των εξαγωγέων πετρελαίου σε μείζον θέμα , όταν περισσότερο από το ήμισυ των προϋπολογισμών βασίζεται σε έσοδα από πωλήσεις πετρελαίου.
Οι μεγαλύτεροι χαμένοι από τις χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου, ωστόσο, είναι οι χώρες που εξαρτώνται από τις εξαγωγές . Πολλοί από τους εξαγωγείς του Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία και το Κουβέιτ, έχουν αποθεματικά ασφαλείας , για να επιβιώσουν σε μια περίοδο χαμηλών τιμών .
Αν οι τιμές του πετρελαίου όμως παραμείνουν χαμηλά για μια περίοδο ετών, η Σαουδική Αραβία θα μπορεί να το αντιμετωπίσει;
Αv και αυτό είναι μια μακροπρόθεσμη προοπτική, χώρες, όπως το Ιράν, η Βενεζουέλα και η Ρωσία που επηρεάζονται άμεσσα μέσων αυτών των μειώσεων τιμών πως θα αντιδράσουν;
Για παράδειγμα, το Ιράν, ένας από τους μεγαλύτερους στον κόσμο εξαγωγείς πετρελαίου, χάνει περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια το μήνα, λόγω της μειωμένης εσόδων από τις εξαγωγές.
Όμως κάτι τέτοιο μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να μετριάζει τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες του Ιράν.
Oi επιπτώσεις των χαμηλότερων ιστορικά τιμών πετρελαίου προμηνύουν μεγάλες αλλαγές - εφ 'όσον οι τιμές της ενέργειας δεν θα αυξηθoύν και πάλι σύντομα. Σε όλο τον κόσμο, το νέο ενεργειακό τοπίο προμηνύει απότομες και αμφιλεγόμενες αλλαγές, τόσο για τα δημόσια οικονομικά όσο και για τη νομισματική πολιτική αλλά και την γεωπολιτική σκηνή.
To κόστος παραγωγής πετρελαίου είναι ιδιαίτερα υψηλό στην φάση της έρευνας κάτι που αποτρέπει την είσοδο μικρών παικτών. Αυτό σημαίνει ότι «φτηνό» πετρέλαιο δεν υπάρχει.
www.fotavgeia.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου