Μια σύντομη ιστοία του αλβανικού εθνικισμού
από Λουλού
Μια αναδρομή, που δεν μπορούσε να μικρύνει, για το ιστορικό πλαίσιο που αναπτύχθηκε ο αλβανικός εθνικισμός και την αλληλεπίδραση του με τον ελληνικό εθνικισμό.
Μια σύντομη ιστορία του αλβανικού εθνικισμού. Η Αλβανία ήταν η πρό-τελευταία χώρα των Βαλκανίων (πρίν τη Τουρκία) που απέκτησε «εθνικιστικό κίνημα». Αυτό σε συνδυασμό με τη γειτνίασή της με την Ελλάδα (το πρώτο και δυνατότερο «εθνικιστικό» κίνημα των Βαλκανίων) αλλά και την παρουσία πολλών αλβανών, τότε και τώρα, στον ελλαδικό χώρο δημιούργησε μια όσμωση των δύο κινημάτων, ειδικά στη Νότιο Αλβανία. Η ιστορία επαναλαμβάνεται και όπως πριν από 100 χρόνια το εθνικό κίνημα της Αλβανίας άρχισε σαν αντίδραση στον ελληνικό μεγαλοϊδεατισμό, έτσι τρέφεται και σήμερα.
Η ΕΘΝΟΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ
Το έδαφος της σημερινής Αλβανίας «χωρίζεται» στη μέση από το ποταμό Shkumbi (ο Γεννούσος στα ελληνικά) που ποτίζει τη κοιλάδα του Ελμπασάν. Η λέξη «χωρίζει» δεν έχει μόνο γεωγραφική έννοια αλλά κυρίως πολιτισμική. Μετά τη κατάκτηση των Ιλλυρικών και Ηπειρώτικων φυλών, από τους Ρωμαίους το 187 μ.Χ., ακολουθεί η καταστροφή όλων των πόλεων της περιοχής και η πώληση στα σκλαβοπάζαρα ή αναγκαστική στρατολόγηση περισσότερων από 50.000 γηγενών. Οι Ρωμαίοι έδειξαν το πιο σκληρό τους πρόσωπο, ως εκδίκηση για την καταστροφή που είχε επιφέρει ο βασιλιάς Πύρρος 400 χρόνια πρωτύτερα, που ήταν ο πρώτος που είχε καταφέρει να ενώσει Ιλλυριούς και Ηπειρώτες. Βέβαια, αυτό που ήθελαν κυρίως ήταν να δώσουν ένα μήνυμα, σε Μακεδόνες και ελληνικές πόλεις, για το τι παθαίνει όποιος αντιστέκεται, αλλά και να εξασφαλίσουν ασφαλής διέλευση στο μεγαλύτερο έργο τους, την Εγνατία οδό.
Η Αλβανία χωρίζεται στην Νέα Ήπειρο με πρωτεύουσα το Δυρράχιο, και τη Παλαιά με πρωτεύουσα τη Νικόπολη. Η επόμενη ιστορική στιγμή που μας ενδιαφέρει είναι η εισβολή των Σλάβων τον 6ο μ.Χ. αιώνα. Η μεν βόρεια Αλβανία αντιστέκεται σθεναρά, στη δε νότια Αλβανία και Ήπειρο, που ήταν αραιοκατοικημένη, εγκαθίστανται πολυάριθμοι Σλάβοι και χωρίζεται διοικητικά σε αρχοντίες (θύλακες Σλάβων). Η τρίτη ιστορική στιγμή, που μας βοηθάει να κατανοήσουμε την ιστορία της Αλβανίας, είναι το σχίσμα μεταξύ Ρώμης και Κ/πόλης τον 11ο αιώνα μ.Χ. Οι πιστοί αντιδρούνε διαφορετικά, στην καταπιεστική Βυζαντινή αυτοκρατορία. Οι μεν βόρειοι ακολουθούν τον καθολικισμό, οι μεν νότιοι τις πολυάριθμες αιρέσεις των Σλάβων και Βουλγάρων. Μετά τις σταυροφορίες και την άλωση της Κ/πόλης από τους σταυροφόρους το 1204 η μεν βόρια Αλβανία συνεχίζει με τον καθολικισμό και τη φυλετική οργάνωση της κοινωνίας στη δε νότια και την Ήπειρο υπάρχει σταθερό κράτος (και κοινωνική οργάνωση- το Δεσποτάτο), κυνήγι των αιρέσεων και ορθοδοξία ή καθολικισμός, ανάλογα από τα συμφέροντα του κάθε ηγεμόνα της περιοχής. Η τέταρτη ιστορική περίοδος αρχίζει με την έλευση των Οθωμανών το14ο αιώνα.
Οι βόρειοι- καθολικοί και φυλετικά οργανωμένοι, επειδή η Ρώμη φοβάται πια τους Οθωμανούς, αντιστέκονται. Το νότιο τμήμα που έχει κρατική υπόσταση και ανθενωτική ορθοδοξία, τους καλεί για να βοηθήσουν στις ενδοεξουσιαστικές έριδες αλλά και για να τους γλιτώσει από τους καθολικούς και τις αιρέσεις. Το βόρειο τμήμα με ηγέτη τον Γεώργιο Καστριώτη- Σκεντέρμπεη (είχε πατέρα Σλάβο και μάνα ελληνίδα) καταφέρνει να τους νικήσει και κερδίζουν προνόμια (η μοναδική φορά που ηττήθηκαν οι Οθωμανοί) και το νότιο τμήμα με έντονη την ελληνική επίδραση τους υποδέχεται ως απελευθερωτές και τους παραχωρούνται -για πρώτη φορά στην οθωμανική αυτοκρατορία- προνόμια, π.χ. συνθήκη Σινάν Πασά το 1431. Οι Οθωμανοί εγκαθίστανται στη περιοχή…
ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΟΘΩΜΑΝΟΙ Έχοντας όλες οι περιοχές προνόμια (κερδισμένα ή μη) τους πρώτους αιώνες τις οθωμανικής κατάκτησης έχουμε ελάχιστους εξισλαμισμούς. Οι εξεγέρσεις (υποκινούμενες πάντα από Ενετούς) από τους ντόπιους (σε Αλβανία και Πελοπόννησο, που είναι εγκατεστημένοι πολλοί αλβανοί) είναι πολύ συχνές και πάντοτε κατά τη διάρκεια των πολλών Ενετοτουρκικών πολέμων. Από όλα τα Βαλκάνια οι Οθωμανοί είχαν να αντιμετωπίσουν (μέχρι την άνοδο των εθνικισμών) μόνο τις συνεχείς «ελληνοαλβανικές» εξεγέρσεις. Σε μια από αυτές, στην Πελοπόννησο από τους αλβανούς φυλάρχους Μπούα και Σπάτα (το όνομα του αεροδρομίου), τίθεται το θέμα της αναγνώρισης ως ξεχωριστής οντότητας από τους Ρωμιούς, στο μεταεπαναστατικό κράτος. Η πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία αλβανικού βασιλείου γίνεται το 15ο αιώνα στη… Πελοπόννησο.
Οι εξισλαμισμοί στη περιοχή αρχίζουν μετά το 17ο αιώνα. Η αποτυχημένη επανάσταση του Διονυσίου του Σκυλοσόφου το 1611 (που ήταν Ουνίτης- ορθόδοξος που πιστεύει στα πρωτεία του πάπα), δίνει το έναυσμα στους Οθωμανούς, να αφαιρέσουν τα προνόμια των χριστιανών αφεντάδων, που για να τα κρατήσουν εξισλαμίζονται μαζικά.. Για να αποδείξουν τη νομιμοφροσύνη τους (παρόλο που είχαν βοηθήσει ενεργά στη καταστολή της μεγάλης ελλληνοαλβανικής αγροτικής εξέγερσης), το γυρίζουν στο Ισλάμ και ειδικότερα στη πιο σκληροπυρηνική έκφρασή του (το κλάδο των σουννιτών που έπαιρνε γραμμή κατευθείαν από το Σεριφάτο της Μέκκας). Οι πόλεις όπου έμεναν οι προύχοντες, γίνονται εστίες των σουννιτών αναγκάζοντας και τους υπηρέτες τους να εξισλαμιστούν. Στη βόρεια Αλβανία οι εξισλαμισμοί δεν είναι τόσο μαζικοί λόγω των κερδισμένων προνομίων. Το 1683 έχουμε από τον Εβλία Τσελεμπή την πρώτη αναφορά για τζαμί (στη Κανίνα), στην περιοχή της σημερινής Αλβανίας και Ηπείρου. Η περιοχή όμως δεν ακολουθεί μαζικά το σουννιτισμό. Εξαιτίας του έντονου γεωγραφικού ανάγλυφου, η εξουσία των προύχοντων και των Οθωμανών περιορίζεται στα παράλια, στις πόλεις και τους κάμπους. Στα βουνά κηρύττουν οι επαναστάτες, οι κλέφτες και… οι δερβίσηδες. Μια πάγια τακτική Βυζαντινών και Οθωμανών ήταν τους επικίνδυνους αιρετικούς να τους μεταφέρουν πάντα σε απομονωμένα μέρη για να τους ελέγχουν.
Ο βυζαντινός αυτοκράτορας το 14ο αιώνα μεταφέρει μαζικά Σύριους κόπτες στο κάμπο της Άρτας. Ο Βαγιαζήτ ΙΙ το 1492 μεταφέρει από την επαναστατημένη Ανατολία τους αιρετικούς και απείθαρχους νομάδες στη περιοχή της Φλώρινας, Κοσόβου και Σκοπίων. Αυτοί, όπως όλοι οι τουρκομάνοι νομάδες μισούνε τους οθωμανούς που τους αποκαλούν περιφρονητικά «τούρκους» (=αγρότες, μόνιμα εγκατεστημένοι κάπου). Αυτοί θεωρούν τη μετακίνηση ελευθερία, το κράτος φορολογία και πολεμάνε μόνο για τα βοσκοτόπια τους και τη τιμή τους. Για τους Οθωμανούς (τους κάποτε νομάδες) είναι ένα αγκάθι στα πλευρά τους, αφού δεν περνάει χρόνος που να μην επαναστατούν και να κρύβονται στα βουνά της Ανατολίας. Όλοι τους είναι μόνο κατ’ όνομα μουσουλμάνοι και αποκαλούνται μπεκτασήδες. Είναι μια θρησκεία που συνδυάζει τους τούρκικο σαμανισμό (λατρεία της μάνας γης), το βουδισμό (πίστη στη μετεμψύχωση) και το σουφισμό (μυστική ένωση θεού και ανθρώπου με θερμό έρωτα- ασίκηδες). Θεωρούνται Σιίτες γιατί δέχονται τον Αλή και πήραν το όνομά τους από τον άγιο Χατζή Μπεκτάς. Οι Μπεκτασήδες δεν προσεύχονται ποτέ γονυπετής, δεν κρατάνε τις νηστείες, θεωρούνε το κρασί και το ρακί δώρο του θεού, κάνουνε παρτούζες στις γιορτές τους, αναγνωρίζουν σε όλους τις θρησκείες δίκαιο και είναι ανοιχτοί σε κάθε τι καινούριο που μπορεί να τους φανεί χρήσιμο. Κυρίως όμως μισούνε τη φορολογία και τους τύπους.
Οι τουρκομάνοι νομάδες φέρνουν μαζί τους και τη θρησκεία τους. Ιδρύουν τους τεκκέδες (ναός-γινόταν ακολασίες και για αυτό η σημερινή έννοια) τους και οι δερβίσηδές τους οργώνουν τα βουνά. Στη Βόρεια Αλβανία που η φορολογία στα βουνά (λόγω των προνομίων) είναι ανύπαρκτη δεν έχουν καμία επιτυχία. Στο Κόσοβο, το ίδιο, αφού εξαιτίας των ορυχείων της περιοχής (θα αναφερθούμε στην ιδιαίτερη ιστορία του σε άλλο άρθρο), που είναι του σουλτάνου, η φορολογία είναι σταθερή. Εκεί που τους καλοδέχονται είναι στη νότιο Αλβανία και την Ήπειρο όπου οι εξισλαμισμένοι προύχοντες θέλουν να αυξήσουν τη περιουσία τους. Από το 18ο αιώνα η γαιοκτησία στην Οθωμανική αυτοκρατορία αλλάζει μορφή. Η γη που ο προύχοντας ήταν επιστάτης μπορεί να γίνει περιουσία του (τσιφλίκι). Οι τσιφλικάδες έχουν και το δικαίωμα να συλλέγουν τους φόρους και από τον ελεύθερο αγρότη. Τα ελεύθερα χωριά της Αλβανίας και Ηπείρου δέχονται τεράστια πίεση από τους τσιφλικάδες. Τότε μπαίνουν υπό την προστασία των φιλικών μπεκτασήδων δερβίσηδων και γίνονται βακούφικα, δηλαδή ιερή γη για τη χρηματοδότηση των τεκκέδων. Το βακούφικο, είναι ιερό και απαραβίαστο σύμφωνα με το προφήτη και δεν μπορεί να γίνει ιδιωτικό. Αλλά οι μπεκτασήδες δεν κρατάνε και τις νηστείες. Σαρανταπέντε χωρία της νότιας Αλβανίας εξισλαμίζονται μαζικά (μπεκτασήδες) γιατί ο μητροπολίτης θέλει να κρατάνε όλες τις εξαντλητικές νηστείες. Ένα κλεφτόπουλο παρόλο που είναι μόνο 14 χρονών γυρνάει με τη συμμορία του τα βουνά της περιοχής. Βρίσκει άσυλο και τροφή, όπως όλοι οι κλέφτες, στους απομονωμένους, ανεκτικούς και κακόφημους τεκκέδες των μπεκτασήδων. Ονειρεύεται τη μέρα που θα γίνει σουλτάνος…
Ο ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΟΑΛΒΑΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ.
Ο Αλή πασάς είναι ο τρίτος μετά το βασιλιά Πύρρο και τον Σκεντέρμπεη που καταφέρνει να κυριαρχήσει πάνω στους περισσότερους Αλβανούς και Ηπειρώτες. Για αυτό θέλει να τον αποκαλούν νέο Πύρρο, νέο Ισκεντέρ (Αλέξανδρο), θέλει να αναστήσει τη θρυλική αυτοκρατορία. Συμμετέχει και γνωρίζει όλες τις συνωμοτικές κινήσεις που γίνονται στο βασίλειό του. Θρέφει στην αυλή του τη μασονική στοά των φιλικής εταιρίας. Βοηθάει τους πάμπλουτους Ηπειρώτες εμπόρους στις διενέξεις τους με τη Πύλη αλλά και τους Ευρωπαίους. Τους χρησιμοποιεί σαν κατασκόπους στα πέρατα της οικουμένης.
Ο Σταύρου ο πατέρας του ιδρυτή της εθνικής τράπεζας απελαύνεται από τον εμπορικό του οίκο στη Βιέννη ως κατάσκοπος του Αλή. Αλλά δεν έχει εμπιστοσύνη στους Ρωμιούς καραβοκύρηδες και εμπόρους που μιλάνε για μια ελεύθερη Ελλάδα. Το κύριο στήριγμα του είναι οι Μπεκτασήδες που του ταιριάζουν και στην ιδιοσυγκρασία του. Από τη βόρεια Αλβανία ως τη Πελοπόννησο και ως τη Θεσσαλονίκη χρηματοδοτεί τους τεκκέδες τους. Αφαιρεί τη περιουσία από όλους τους τσιφλικάδες, μειώνει τη φορολογία και καταργεί το μεσαιωνικό κατάλοιπο της «πρώτης νύχτας του γάμου» (ο τσιφλικάς να πηδάει τις νιόπαντρες). Ξέρει ότι το χρήμα είναι στο εμπόριο και την εκβιομηχανοποίηση. Έχει μάτια και αυτιά παντού.
Ο Αδαμάντιος Κοραής μιλάει για την απελευθέρωση των βαλκανικών λαών ανεξαρτήτου θρησκεύματος ντυμένος μπεκτασής δερβίσης. Όταν τον συλλαμβάνουν (το μεγαλύτερο επαναστάτη των Βαλκανίων), μαζί με το μπεκτασή πασά Πασβανόγλου του Αιδινίου κάνει το πάν για να τον απελευθερώσει. Αφήνει τον Κοσμά τον Αιτωλό (Τσομπάν Μπαμπά στα Αλβανικά) να κηρύττει ενάντια στους Εβραίους (πράκτορες του σουλτάνου) αλλά και να ζητάει τις εκκλησίες να γίνουν σχολεία.. Δίνει εντολή να βρίσκει άσυλο στους τεκκέδες των μπεκτασήδων. Ο κόσμος των θεωρεί μπεκτασή δερβίση. Όταν πεθάνει, μετά από καταγγελία Εβραίων στο σουλτάνο, του χτίζει εκκλησία και ζητάει την αγιοποίησή του. Ο άγιος Γεώργιος της Κόνιτσας είναι μπεκτασής και μαρτυράει για τη χριστιανική του πίστη το 1814 προδομένος από τους σουννίτες. Ο σείχης (αρχηγός των δερβίσηδων) Miri εκτελείται στη Σκόδρα, στη βόρεια Αλβανία, ως κατάσκοπος του Αλή. Η καθολική και σουννιτική βόρεια Αλβανία μισεί τον Αλή και τους μπεκτασήδες του.
Οι μπεκτασήδες τρέφονται από τον Αλή και αυτός από αυτούς. Τα πρωτοπαλίκαρά του είναι ταυτοχρόνως Μπεκτασήδες, χριστιανοί, και στη φιλική εταιρία. Όλα έχουν κανονιστεί. Ο Αλή πασάς ξεσηκώνεται στα Ιωάννινα και οι Φιλικοί στη Πελοπόννησο. Οι φιλικοί του τη φέρνουν πισώπλατα. Δε θέλουν ελληνοαλβανικό βασίλειο. Θέλουν ελληνικό κράτος με απόλυτους κυρίαρχους αυτούς. Ο Αλή με «κόκκινα γένια» προσκυνάει το σουλτάνο. Το 1826 η «ελληνική» επανάσταση παραπαίει. Ο σουλτάνος Μαχμούντ Β με μια αιφνιδιαστική κίνηση εξοντώνει τους φιλομπεκτασήδες γενίτσαρους που αντί να κυνηγάνε τους επαναστάτες κάνουν εμπόριο μαζί τους. Χωρίς τους Αιγυπτίους, δεν θα είχε καταφέρει τίποτα σκέφτεται. Ο πασάς της Αιγύπτου ευχαριστεί τους έλληνες πλοιοκτήτες για τη βοήθειά τους στην αντιμετώπιση του Αλή. Μαζί με τους γενίτσαρους κυνηγάει όλους τους μπεκτασήδες. Το ημιθανές ελληνικό κράτος έχει σταθεί και οι μπεκτασήδες ξαναπαίρνουν τα βουνά. Τα σχολεία που έχουν χτιστεί με τη βοήθεια του Αλή, διδάσκουν τώρα ελληνικά.. Σέρβοι, Βούλγαροι και Ρουμάνοι καταλαβαίνουν από νωρίς ότι από τα σχολεία βγαίνουν οι έλληνες και φτιάχνουν τα δικά τους Σέρβικα, βουλγάρικα και Ρουμανικά σχολεία. Οι Αλβανοί αστοί ονειρεύονται ακόμη τη μέρα που θα τους προσφωνήσουν… έλληνα.
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ
Το τέλος του 19ου αιώνα βρίσκει τους αλβανούς βαθύτατα διαιρεμένους. Από τη μια οι Βόρειοι Αλβανοί, οι Γκέκηδες, που είναι καθολικοί και σουννίτες και από την άλλη οι νότιοι, οι Τόσκηδες, που είναι μπεκτασήδες και ορθόδοξοι. Ακόμη και η γλώσσα τους είναι διαφορετικοί και πρέπει να κάνουν προσπάθεια να καταλάβουν ο ένας τον άλλον. Από την άλλη οι αλβανοί της Ηπείρου και περισσότερο της Πελοποννήσου είναι πια οι περισσότεροι δίγλωσσοι ή ελληνόφωνες και με διαμορφωμένη εθνική συνείδηση. Οι έλληνες αστοί στοιχηματίζουν ότι σε μια δυο γενιές οι Αλβανοί δεν θα υπάρχουν, θα είναι όλοι έλληνες. Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει αλλά έλληνες φτιάχνει… Αλλά και οι αλβανοί αστοί αφυπνίζονται έστω και τελευταίοι. Το 1857 δημιουργείται η πρώτη εθνική κίνηση των αλβανών. Είναι το «Αλβανικό κομιτάτο των Ιωαννίνων» και δημιουργείται, που αλλού; στη Ζωσιμαία σχολή, όπου όλοι οι αλβανοί πλούσιοι στέλνουν τα παιδιά τους για να γίνουν…έλληνες. Πρωτεργάτης αυτής της κίνησης είναι ο Αμπντούλ Φρασερί, ένας μπεκτασής αστός που μέσα από τα διαβάσματα καταλαβαίνει την αξία της εκπαίδευσης και της γλώσσας για τη δημιουργία εθνικής συνείδησης.
Η πρώτη κίνηση που κάνει με τους πλούσιους συμμαθητές του είναι να εκδώσει ένα αλβανικό αλφαβητάρι. (Για την ιστορία ψάχνοντας τα Γενικά Αρχεία του Κράτους στα Ιωάννινα, είδα ότι ήταν στην ίδια τάξη με τον Ιωάννη, το γιο του πολιούχου των Ιωαννίνων). Με την προσήλωση νεοφώτιστου οι αλβανοί μορφωμένοι αστοί γυρνάνε όλα τα χωριά και μοιράζουν τα αλφαβητάρια τους, που έχουν τυπωθεί στην Οχρίδα και τη Θεσσαλονίκη. Οι έλληνες εφησυχασμένοι από το «μεγαλείο» του πολιτισμού τους, δεν δίνουν καμία αξία σε αυτή τη κίνηση, αφού έχουν να αντιμετωπίσουν τα πολυάριθμα βουλγαρικά σχολεία που χτίζονται στη Μακεδονία. «Οι αλβανοί ήταν πάντα μισθοφόροι», λένε. Από τη Ζωσιμαία σχολή βγαίνουν όλο και περισσότεροι μορφωμένοι πατριώτες που γυρνώντας στα χωριά τους και στις πόλεις τους, βροντοφωνάζουν: «Ζήτω ο αγώνας για την αλβανική αλφαβήτα». {Αυτό το αλφάβητο έρχεται 250 χρόνια μετά από τη πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία γραπτής αλβανικής γλώσσας, η οποία είχε γίνει το 1635 από τους καθολικούς για τις ανάγκες του προσηλυτισμού με το λεξικό «Latino- Epiroticum» (Λατινό-αλβανικό) και αυτό που έγραψε το 1812 στη Κέρκυρα ο Μάρκος Μπότσαρης γιατί οι σουλιώτες δεν ήξεραν ελληνικά} Το 1878 μαζεύονται καμιά πενηνταριά αλβανοί εθνικιστές στη Πριζρένη της Μακεδονίας (Λίγκα του Αγίου Στεφάνου) και ορκίζονται να προωθήσουν τον αγώνα για την αλβανική γλώσσα και τη δημιουργία αλβανικού κράτους. Η Λίγκα συνέρχεται για δεύτερη φορά το 1879 στον (ιδιωτικό) τεκκέ της οικογένειας Φρασερί. Αποφασίζουν να προωθήσουν τον αγώνα τους ανεξαρτήτου θρησκεύματος σε σουννίτες, μπεκτασήδες, καθολικούς και ορθοδόξους. Οι Γκέκηδες του βορρά που δεν βλέπουν με καλό μάτι τους αιώνιους εχθρούς ορθοδόξους Σέρβους, που ανοίγουν παντού τα σχολεία τους, δέχονται με ενθουσιασμό το αλβανικό αλφάβητο. Δεν τους πειράζει καν που είναι γραμμένο στη νότια διάλεκτο, τα τόσκικα. Το 1881 ο σουλτάνος, που στοιχημάτιζε στη θρησκεία των αλβανών, ενάντια στα χριστιανικά Βαλκάνια, καταλαβαίνει πρώτος ότι οι αλβανοί δεν αυτοπροσδιορίζονται πια ως μουσουλμάνοι, αλλά ως αλβανοί. Δίνει εντολή να καταστραφούν όλα τα βιβλία με την αλβανική αλφαβήτα.
Οι αλβανοί εθνικιστές που δεν μπορούν να στηριχτούν στους ορθοδόξους (που καλοβλέπουν ένωση με Ελλάδα), στους καθολικούς (που καλοβλέπουν ένωση με Ιταλία) και στους σουννίτες (που θέλουν ακόμη την οθωμανική αυτοκρατορία), στηρίζονται τελικά στους μπεκτασήδες. Ο εθνικιστής Φρασερί έλεγε το γιατί στηρίχτηκαν σε αυτούς «Απλά είναι η θρησκεία η λιγότερο κακή απο τις άλλες». Σα θρησκεία: 1) κηρύττει το σεβασμό όλων των θρησκειών 2) έχουν έντονο μυστικιστικό χαρακτήρα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κανόνες συνωμοτικότητας (ο μπεκτασής με μια απλή χειραψία ή με κάποιες αθώες λέξεις μπορεί να καταλάβει ότι και ο άλλος είναι μπεκτασής= πατριώτης) 3) Έχουν τους τεκκέδες τους σε απομακρυσμένα μέρη που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ανταρτοπόλεμο. 4) Στη συνείδηση όλου του κόσμου είναι συνυφασμένοι ως ανοιχτοί σε νέες ιδέες και αντιλήψεις. Το 1887 ανοίγει τελικά το πρώτο αλβανικό σχολείο στη Κοριτσά και για πρώτη φορά ο ελληνικός εθνικισμός καταλαβαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά και προσπαθεί να το κλείσει, με μπροστάρη τον ορθόδοξο μητροπολίτη. Η αστική τάξη των αλβανών είναι έτοιμη να διεκδικήσει…όπως και όλων των βαλκάνιων.
ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ
Η Μακεδονία σφάζεται από τις προσπάθειες των ελλήνων, σέρβων και βούλγαρων εθνικιστών για να κυριαρχήσουν. Το ελληνικό κομιτάτο της Ηπείρου εξοπλίζεται και αυτό για να αντιμετωπίσει τους Οθωμανούς. Το 1906 ιδρύεται το πρώτο ένοπλο αλβανικό κομιτάτο και αρχίζει ο ανταρτοπόλεμος ενάντια στους Οθωμανούς. Το 1912 ο ανταρτοπόλεμος γίνεται εθνικός.
Οι βαλκανικοί πόλεμοι είναι γεγονός. Όλοι ενάντια σε όλους για ένα κομμάτι γης, μια καλλίτερη αγορά.. Τις 28/11/1912 γίνεται η ανακήρυξη της αλβανικής ανεξαρτησίας. Την στηρίζουν Ιταλοί που θέλουν να ενώσουν Αλβανία και Επτάνησα με Ιταλία, Οθωμανοί που θέλουν το μοναδικό ισλαμικό κράτος των Βαλκανίων ενάντια σε Σέρβους και Έλληνες και Αυστροούγγροι που θέλουν να τους βάλουν να πολεμήσουν με τους εχθρούς τους Σέρβους. Από τα βόρεια εισβάλει ο Αυστρουγγρικός στρατός από τα νότια ο ελληνικός (μετά την απελεύθερωση της Ηπείρου). Ο ελληνικός στρατός με τον αέρα του «απελευθερωτή», δε σέβεται καθόλου τις λεπτές ισορροπίες της περιοχής. Θέλει να τους κάνει όλους ελληνόφωνους και ορθοδόξους. Πυρπολούνε όλους τους τεκκέδες και τα αλβανικά σχολεία και σκοτώνουν πολλούς αλβανούς δασκάλους και δερβίσηδες (με την ανοχή αν όχι την υποστήριξη της ορθόδοξης εκκλησίας που σύρεται στο άρμα του ελληνικού εθνικισμού). Προς μεγάλη τους έκπληξη, οι «απελευθερωτές» βλέπουν το 1913 στο Αργυρόκαστρο, όλο το πληθυσμό σουννίτες, μπεκτασήδες και ορθοδόξους να υπερασπίζονται ένοπλα τον τεκκέ της πόλης και τον πολύ αγαπητό και φιλοχριστιανό δερβίση baba Selim Ruhi. Το αντάρτικο εναντίον τους φουντώνει και δε μπορούν να χωνέψουν γιατί δεν θέλουν να «απελευθερωθούν». Οι Οθωμανοί με την εμπειρία της ανεξάρτητης Αλβανίας, καταλαβαίνουν ότι η οθωμανική αυτοκρατορία δεν μπορεί να σταθεί στα εθνικά κράτη. Ένας νεαρός λοχαγός μεγαλωμένος στη πολυεθνική Θεσσαλονίκη καταλαβαίνει ότι αν θέλουν να αντιμετωπίσουν τον εθνικισμό πρέπει να τον αντιμετωπίσουν με το ίδιο νόμισμα.
Ο Κεμάλ Ατατούρκ, τελευταίος από όλους, δεν θέλει να λέγεται οθωμανός. Είναι περήφανος που είναι τούρκος, και μαζί του οι τούρκοι έμποροι της Κ/πόλης που μαθαίνουν από τα αγόρια τους που κάνουν στρατιωτική καριέρα, ότι υπάρχει κάποιος που μπορεί να τους σώσει… ΝΕΟΤΟΥΡΚΟΙ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ Οι νεότουρκοι, ένα κίνημα μέσα από το στρατό, στην αρχή υπόσχονται ελευθερία και δημοκρατία για όλους. Θεωρούν τη μορφή του σουλτάνου ξεπερασμένη, την ισλαμική παράδοση κατάλοιπο και τη μη εκβιομηχανοποίηση πηγή πολλών δεινών και εξαρτήσεων από την Ευρώπη. Οι μπεκτασήδες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας (Αλβανοί και Οθωμανοί) αλλά και πολλοί σουννίτες (η πλειονότητα των Αλβανών αλλά και πολλοί νέοι στην Οθωμανική αυτοκρατορία) θα στηρίξουν στην αρχή αυτόν τον ιδεολόγο νεαρό λοχαγό. ¨Έτσι και αλλοιώς υπόσχεται μια πιο δίκαια και ευρωπαϊκή, οθωμανική αυτοκρατορία. Το 1905 ο μπεκτασής δερβίσης της Κρόïας Χακή Μπαμπά, είναι ο πρώτος που θα φέρει από την Τεργέστη, γεωργικά μηχανήματα για τη μεγιστοποίηση της παραγωγής.
Οι αγρότες θα τα καταστρέψουν, ως όργανο του διαβόλου. Ο σουλτάνος, θα υποστηρίξει σιωπηλά στην Αλβανία, αυτό το κίνημα αφού περιμένει ότι η συμμαχία των τούρκων και αλβανών μπεκτασήδων θα του βγεί σε καλό. Η συμμαχία τους θα σπάσει το 1908 όταν οι τούρκοι υποκινούν διαδηλώσεις υπέρ των αραβικών χαρακτήρων στο αλβανικό αλφάβητο, οι μπεκτασήδες θα υποστηρίξουν το λατινικό, ως ένδειξη εξευρωπαϊσμού. Αλλά και ο Κεμάλ ενώ στην αρχή στηρίζεται στους μπεκτασήδες, όταν απολαμβάνει την ενεργή υποστήριξη των εμπόρων σιγά-σιγά απομακρύνεται από αυτούς. Αρχίζει να μιλάει για κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά όχι για όλους, μόνο για τους τούρκους. Οι μπεκτασήδες της Τουρκίας, θεωρούν ότι αν δεν είναι για όλους δεν θα είναι για κανέναν. Σε ρήξη με το παλαιό καθεστώς δεν ονομάζονται πια μπεκτασήδες αλλά αλεβήτες. Στις συγκεντρώσεις τους στους τεκκέδες τους και στα ισνάφια τους (συντεχνίες) απαγγέλλουν πύρινους λόγους ενάντια στην προδομένη ανάπτυξη, ενάντια στον εθνικισμό και υπέρ της συναδέλφωσης των λαών. Όλες οι συντεχνίες τους οργανώνουν την ένοπλη πάλη ενάντια στο κράτος και συνεργάζονται με τους εβραίους, έλληνες και βούλγαρους διεθνιστές.
Οι Αλεβήτες ταυτίζονται με τον αναρχισμό και μετά τη Ρωσική επανάσταση με το κομμουνισμό. {Ο Μαχνό ευελπιστούσε ότι αν νικούσε τους κομμουνιστές να εξαπλωθεί η αναρχία και στην ανατολή, στηριζόμενος αρχικά στο ελληνικό, ποντιακό και τούρκικο στοιχείο}. Οι αλβανοί μπεκτασήδες προδομένοι και αυτοί από το όνειρο των νεότουρκων, ακούν για τις νέες ιδέες κοινωνικής συναδελφοσύνης και αληθινής απελευθέρωσης. Ένα κομμάτι τους, κυρίως στις πόλεις, αρχίζει να μιλάει για την απελευθέρωση που δεν θα έρθει με τον εθνικισμό αλλά με τη κοινωνική επανάσταση. Οι πρώτες μεταφράσεις αναρχικών βιβλίων στα αλβανικά (κυκλοφόρησαν πριν από τα κομμουνιστικά), κυκλοφορούν χέρι με χέρι στους τεκκέδες και στους δρόμους. Οι αλβανοί εθνικιστές, οι νέοι κυρίαρχοι, απαγορεύουν αυτά τα βιβλία ως «αντιαλβανικά». Ο εθνικισμός υποσχόμενος δικαιοσύνη για λίγους νικάει τον αναρχοκουμμουνισμό που υπόσχεται δικαιοσύνη για όλους. Το αλβανικό κράτος ιδρύεται.
Η ‘ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ’ ΑΛΒΑΝΙΑ
Μετά τη λήξη των βαλκανικών σφαγών και της πρώτης παγκόσμιας σφαγής, όλα τα βαλκανικά κράτη, μαζί και η αλβανία, έχουν τα οικόπεδά του, τα σύνορά τους. Το 1920 γίνεται η πρώτη μεγάλη εθνοσυνέλευση για να αποφασιστεί η μορφή και η θρησκεία του νέου κράτους. Η Αλβανία ονομάζεται βασίλειο, με τον πρίγκιπα Wied βασιλιά, αλλά ως προς τη θρησκεία υπάρχει ένα πρόβλημα. Το 1924 γίνεται στην Αλβανία η πρώτη ολοκληρωμένη απογραφή. Καταγράφονται 230.000 ορθόδοξοι (20%), 115.000 καθολικοί (10%) και 765.000 μουσουλμάνοι (70%-από τους μουσουλμάνους το 1/5 είναι μπεκτασήδες, δηλαδή το 15% του συνολικού πληθυσμού). Ως προς την κατανομή του πληθυσμού. Στο βορρά έχουμε μόνο καθολικούς και σουννίτες μουσουλμάνοι. Στο νότο είναι ορθόδοξοι, κυρίως μπεκτασήδες και λίγοι σουννίτες. Ο πληθυσμό των ορθοδόξων δεν ήταν ελληνικός γιατί προσμετρούνταν και πολύ Βλάχοι αλλά και αλβανόφωνοι. Αρχίζει ένας αγώνας από όλες τις θρησκείες για την πρωτοκαθεδρία.
Οι ορθόδοξοι, πρώτοι, για να καθαρίσουν το παρελθόν τους, (συνεργασία με ελληνικές δυνάμεις κατοχής, αλλά και άρνηση των ιερέων στην Αμερική από το 1907 να θάβουν τους ορθοδόξους αλβανούς πατριώτες) ανακηρύσσουν το αυτοκέφαλο της εκκλησίας (θα αναγνωριστεί από το πατριαρχείο το 1937). Οι σουννίτες ακολουθούν για τον ίδιο λόγο, αμέσως μετά, και το 1923 ανεξαρτοποιούνται από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Οι μπεκτασήδες που συνεχίζουν να έχουν σχέση με το κράτος της Τουρκίας, αυτονομούνται το 1925 αμέσως μετά την απαγόρευση από τον Κεμάλ των θρησκευτικών ταγμάτων ως αναχρονιστικά.
Η λύση που δίνεται για την θρησκεία του κράτους είναι Σολομώντεια. Αναγνωρίζονται και οι 4 θρησκείες ως επίσημες του κράτους. Σουννίτες και ορθόδοξοι αντιδρούν σε αυτή την απόφαση (γιατί και μπεκτασήδες;) αλλά κανένας δεν μπορεί να τους αρνηθεί το ρόλο τους για τη δημιουργία του αλβανικού κράτους. Η Αλβανία γίνεται το πρώτο Ισλαμικό κράτος που έχει αναγνωρισμένη ως επίσημη θρησκεία ένα μυστικιστικό τάγμα και έτσι το κέντρο του παγκόσμιου Μπεκτασισμού. ΖΗΤΩ Η ΑΘΕΪΑ- ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ. ¨Όλα δείχνουν ότι ο διαχωρισμός σε τόσκηδες και Γκέκηδες έχει λήξει. Αλλά ενώ ο βορράς εξακολουθεί να πιστεύει στη βεντέτα και τη φυλή, στον ανεπτυγμένο νότο ένα φάντασμα γυρνάει πάνω από πόλεις και χωριά.. Οι άθεοι οραματίζονται ένα κόσμο χωρίς έλληνες και αλβανούς. Ένα κόσμο χωρίς θεούς και αφέντες. Πάλι κυρίως οι μπεκτασήδες, οργανώνονται σε αναρχοσυνδικαλιστικές ομάδες.
Το κόμμα ακόμη δεν έχει δύναμη και ο επίσημος συνδικαλισμός είναι απαγορευμένος. Από την τουρκία οι αλεβήτες στέλνουν υλικό για την επανάσταση που έρχεται, αλλά και οι ιταλοί ναύτες τους λένε ότι η Ευρώπη αλλάζει. Το 1936 σχεδόν 300 αλβανοί σύντροφοι θα ενταχθούν στις γραμμές των αναρχικών κυρίως. Οι λίγοι που θα γυρίσουν θα εκτελεστούν στον εμφύλιο του 1944 ως προδότες και πράκτορες. Τα γραπτά τους θα καταστραφούν η μνήμη τους θα σβηστεί. Οι σταλινικοί- κομμουνιστές πιο οργανωμένοι μετά την Ιταλική κατάκτηση θα γοητεύσουν το σύνολο του πληθυσμού με τον εθνικό απελευθερωτικό τους αγώνα. Οι ιταλοί στο βορρά θα γίνουν δεκτοί ως απελευθερωτές από τους σουννίτες και καθολικούς (που η πλειονότητα είναι ενταγμένοι στο φασιστικό κόμμα), αλλά το αντάρτικο θα ξεκινήσει ξανά στο νότο και οι τεκκέδες των μπεκτασήδων θα ξαναλειτουργήσουν.
Οι ιταλοί προσπαθούν να οργανώσουν την επίθεση στην ελλάδα με τη βοήθεια των αλβανών, αλλά με το που τους εξοπλίζουν, φεύγουν με τα όπλα τους στα βουνά. Οι Γκέκηδες που δέχονται να βοηθήσουν, τους είναι άχρηστοι αφού δεν ξέρουν τα περάσματα από τα βουνά. Υπόσχονται ακόμη και στους βλάχους της ελλάδας αλλά και στους τσάμηδες αυτονομία αλλά μόνο οι πρώτοι (από τη Δυτική Πίνδο) οργανώνονται μαζικά με τους Ιταλούς. Ελάχιστοι από τους Τσάμηδες βοηθάνε και θα το πληρώσουν συλλογικά όλοι αφού κατέχουν τα εύφορα παράλια της Θεσπρωτίας. Όταν φαίνεται ότι ο πόλεμος θα κερδηθεί οι κομουνιστές το 1944 οργανώνουν λαϊκά δικαστήρια.
Οι πρώτοι που καθαρίζονται είναι οι μπεκτασήδες δερβίσηδες γιατί είναι οι μόνοι που δεν έχουν κράτος προστάτη (όπως οι άλλες 3 θρησκείες) αλλά και γιατί είναι οι μόνοι που μπορούν να στηρίξουν ανταρτοπόλεμο. Οι εναπομείναντες δερβίσηδες καταφεύγουν στις ΗΠΑ όπου ιδρύουν μεγάλο τεκκέ στο Ντητρόιτ, με αφανείς χρηματοδότες, και έντονο αντικομμουνιστικό στίγμα. Η Αλβανία φοβάται και τον ίσκιο της (εκτός από την Κίνα που είναι μακριά) και το 1967 με την πολιτιστική επανάσταση και επισήμως απαγορεύεται κάθε θρησκευτική δραστηριότητα. Κυρίως θα κυνηγηθούν οι Μπεκτασήδες αλλά και οι αντικομουνιστές καθολικοί.
ΖΗΤΩ Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΓΟΡΑ- ΖΗΤΩ Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Τέλη του 1990 παύουν να ισχύουν οι απαγορεύσεις στην άσκηση της θρησκείας. Ο υπαρκτός σοσιαλισμός των σταλινικών καταρρέει. Σε μια χώρα που το 1984, η τελευταία απογραφή είχε δείξει το 55% να είναι κάτω των 24 ετών, κανένας δεν ενδιαφέρεται για τη θρησκεία.. ΟΙ Αλβανοί φεύγουν για το παράδεισο, μετανάστες. Για τους ορθοδόξους και τους καθολικούς τα πράγματα είναι λίγο πιο εύκολα. Για τους μουσουλμάνους όχι. Όλες οι θρησκείες έχουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της έλλειψης χρημάτων. Για άλλη μια φορά ο χρηματοδότης είναι υπερεθνικός. Οι έλληνες χρηματοδοτούν εργολαβικά τους ορθοδόξους και οι Ιταλοί τους καθολικούς. Στο μουσουλμανικό στοιχείο τα πράγματα είναι λίγο περίεργα. Σκληροπυρηνικοί ισλαμιστές από Σαουδική Αραβία, πρώτοι από όλους, χρηματοδοτούν την ανέγερση τζαμιών και μεντρεσέδων.
Τα χρήματά τους πιάνουν τόπο στο βορρά (η Σκόδρα γίνεται πρωτεύουσα του φανατισμένων σουννιτών αλλά και το κύριο στήριγμα του Δημοκρατικού κόμματος- έντονα αντικομμουνιστικού- του Μπερίσα), αλλά στο νότο δεν βρίσκουν οικότροφους που να αρέσκονται στα κηρύγματα μίσους ενάντια στα αδέρφια τους (χριστιανούς και μπεκτασήδες). Άλλή πηγή χρηματοδότησης είναι η Τουρκία αλλά οι αστοί του νέου αλβανικού κράτους βλέπουν το κίνδυνο διάσπασής του και ποντάρουν ανοιχτά στην ενότητα που έδειξαν οι αλβανοί ενάντια στους τούρκους για την απελευθέρωσή τους. Εκτός αυτού οι δύο ηγέτες των αλβανών Σκεντέρμπεης και Αλή πασάς (που καθόλου τυχαία με την εξέγερση του 1991 τα αγάλματά τους δεν πειράχτηκαν) είχαν κοινό τον αντιτουρκικό αγώνα. Γίνεται και μια προσπάθεια χρηματοδότησης των μπεκτασήδων από τους τούρκους αλλά μετά από το πρώτο ταξίδι που κάνει μια αντιπροσωπεία τους το 1994 στην Τουρκία και βλέπει την κατάσταση των αλεβητών δε δέχονται τα χρήματα..
Την ίδια απάντηση έδωσαν και οι μπεκτασήδες της Θράκης στην προσπάθεια του τούρκου υπουργού πολιτισμού να τους χρηματοδοτήσει τις θρησκευτικές τους τελετές. «Αφήστε πρώτα τα αδέλφια μας στη χώρα σας ελεύθερα» (μη ξεχνάμε ότι και η συντριπτική πλειοψηφία των απεργών πείνας είναι αλεβήτες). Άλλη μια πηγή χρηματοδότησης για τους μπεκτασήδες είναι το σιίτικο Ιράν. Η χρηματοδότηση είναι όμως ισχνή και δύσκολα φτάνει εξαιτίας του αμερικάνικου παράγοντα που θέλει το Ιράν απομονωμένο.
Οι χριστιανοί δεν έχουν πρόβλημα να στελεχώσουν το κλήρο τους αφού υπάρχουν πολλοί πρόθυμοι έλληνες και ιταλοί να βοηθήσουν (ας μην ξεχνάμε ότι ο τωρινός ορθόδοξος αρχιεπίσκοπος είναι έλληνας στο γένος). Οι σουννίτες από την άλλη αντιμετώπισαν το πρόβλημα της γλώσσας φέρνοντας χότζες από το ομόγλωσσο Κόσοβο. Οι μυστικιστές μπεκτασήδες που στηριζόταν πολύ στην προφορική παράδοση όταν κόπηκε το νήμα από το 1967, δεν έχουν μείνει δερβίσηδες να τους μεταδώσουν τη γνώση και αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα. Όλοι οι αστοί της Αλβανίας φοβούνται τον διαμελισμό της χώρας. Οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι πρέπει να στηρίξουν τον μπεκτασισμό, ως την πιο ανεκτική θρησκεία, που ενώνει και δεν χωρίζει. Το σχέδιο ήταν έξυπνο αλλά υπολόγισαν χωρίς τους έλληνες.
ΤΟ ΚΑΛΟ ΕΛΛΗΝΑ ΝΑ ΤΟΝ ΣΚΟΤΩΝΕΙΣ ΠΡΩΤΟ
Η νότια Αλβανία που ήταν περιοχή ειρηνική έχει αρχίσει να φοβάται την ορθόδοξη ελλάδα. Οι τόσκηδες απογοητευμένοι από την οικονομική μεταχείριση από τους έλληνες αλλά και από το ρόλο που έχει η ορθοδοξία στη ζωή τους, έχουν αρχίσει να μισούν καθετί ελληνικό. Απογοητευμένοι με τη συμπεριφορά των βορειοηπειρωτών αρχικά αλλά και όλον τον ορθοδόξων (αλβανόφωνων και βλάχων) που τρέχουν να βαφτιστούν χριστιανοί και έλληνες, ανακαλύπτουν για άλλη μια φορά το ρόλο της θρησκείας. Σε μια έρευνα που έκανε ο Frances Trix (πανεπιστήμιο Μίτσιγκαν) το 1998 για το πώς βλέπουν οι αλβανοί τη Δύση, οι μεν Γκέκηδες και όσοι έχουν παει σε Ευρώπη και Αμερική είναι σε γενικές γραμμές ευχαριστημένοι, οι μεν τόσκηδες που έχουν έρθει στην ελλάδα “επιστρέφουν με ενδυναμωμένη την αλβανική τους ταυτότητα και πρόθυμοι να αποκτήσουν και τη μουσουλμανική τους ταυτότητα”. Το γνωμικό που λένε οι παλιοί μετανάστες στους καινούριους είναι: “Το καλό έλληνα να τον σκοτώνεις πρώτο”. Το πρόβλημα του Κοσόβου περιπλέκει τα πράγματα. Οι μέν σουννίτες θέλουν και στηρίζουν τον αγώνα του, οι χριστιανοί όχι γιατί φοβούνται την αύξηση του πληθυσμού των σουννιτών.
Οι μπεκτασήδες που ήταν πάντα στη πρώτη γραμμή του αλβανικού εθνικισμού θεωρούν καλή ευκαιρία να βοηθήσουν ενεργά (με ανταρτοπόλεμο) αλλά φοβούνται ότι θα χάσουν την επιρροή στη νότια Αλβανία που ήταν πάντα φιλοχριστιανοί και οι Κοσοβάροι μισούν τους ορθοδόξους. Τελικά δεν πρέπει να ξεχνάμε τι αντιπροσωπεύει η κάθε θρησκεία. Χριστιανισμός για το νεαρό αλβανό σημαίνει δύση (που τη θέλει) ενώ μουσουλμανισμός σημαίνει ανατολή και περιορισμούς (που την απεχθάνεται). Σε αυτό το χαρτί ποντάρουν και οι χριστιανοί ηγέτες για την τελική επικράτησή τους.
Από την άλλη οι σουννίτες ηγέτες προσπαθούν να ποντάρουν στον εθνικισμό, παρουσιάζοντας τους εαυτούς τους ως αυτούς που πολέμησαν τους τούρκους εισβολείς αλλά κυρίως τους Σέρβους και έλληνες τους ορθόδοξους φονταμενταλιστές, που μπορούν να χτυπηθούν μόνο με τον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Το παιχνίδι έχει αρχίσει…
https://athens.indymedia
www.fotavgeia.blogspot.com
Οι εξισλαμισμοί στη περιοχή αρχίζουν μετά το 17ο αιώνα. Η αποτυχημένη επανάσταση του Διονυσίου του Σκυλοσόφου το 1611 (που ήταν Ουνίτης- ορθόδοξος που πιστεύει στα πρωτεία του πάπα), δίνει το έναυσμα στους Οθωμανούς, να αφαιρέσουν τα προνόμια των χριστιανών αφεντάδων, που για να τα κρατήσουν εξισλαμίζονται μαζικά.. Για να αποδείξουν τη νομιμοφροσύνη τους (παρόλο που είχαν βοηθήσει ενεργά στη καταστολή της μεγάλης ελλληνοαλβανικής αγροτικής εξέγερσης), το γυρίζουν στο Ισλάμ και ειδικότερα στη πιο σκληροπυρηνική έκφρασή του (το κλάδο των σουννιτών που έπαιρνε γραμμή κατευθείαν από το Σεριφάτο της Μέκκας). Οι πόλεις όπου έμεναν οι προύχοντες, γίνονται εστίες των σουννιτών αναγκάζοντας και τους υπηρέτες τους να εξισλαμιστούν. Στη βόρεια Αλβανία οι εξισλαμισμοί δεν είναι τόσο μαζικοί λόγω των κερδισμένων προνομίων. Το 1683 έχουμε από τον Εβλία Τσελεμπή την πρώτη αναφορά για τζαμί (στη Κανίνα), στην περιοχή της σημερινής Αλβανίας και Ηπείρου. Η περιοχή όμως δεν ακολουθεί μαζικά το σουννιτισμό. Εξαιτίας του έντονου γεωγραφικού ανάγλυφου, η εξουσία των προύχοντων και των Οθωμανών περιορίζεται στα παράλια, στις πόλεις και τους κάμπους. Στα βουνά κηρύττουν οι επαναστάτες, οι κλέφτες και… οι δερβίσηδες. Μια πάγια τακτική Βυζαντινών και Οθωμανών ήταν τους επικίνδυνους αιρετικούς να τους μεταφέρουν πάντα σε απομονωμένα μέρη για να τους ελέγχουν.
Ο βυζαντινός αυτοκράτορας το 14ο αιώνα μεταφέρει μαζικά Σύριους κόπτες στο κάμπο της Άρτας. Ο Βαγιαζήτ ΙΙ το 1492 μεταφέρει από την επαναστατημένη Ανατολία τους αιρετικούς και απείθαρχους νομάδες στη περιοχή της Φλώρινας, Κοσόβου και Σκοπίων. Αυτοί, όπως όλοι οι τουρκομάνοι νομάδες μισούνε τους οθωμανούς που τους αποκαλούν περιφρονητικά «τούρκους» (=αγρότες, μόνιμα εγκατεστημένοι κάπου). Αυτοί θεωρούν τη μετακίνηση ελευθερία, το κράτος φορολογία και πολεμάνε μόνο για τα βοσκοτόπια τους και τη τιμή τους. Για τους Οθωμανούς (τους κάποτε νομάδες) είναι ένα αγκάθι στα πλευρά τους, αφού δεν περνάει χρόνος που να μην επαναστατούν και να κρύβονται στα βουνά της Ανατολίας. Όλοι τους είναι μόνο κατ’ όνομα μουσουλμάνοι και αποκαλούνται μπεκτασήδες. Είναι μια θρησκεία που συνδυάζει τους τούρκικο σαμανισμό (λατρεία της μάνας γης), το βουδισμό (πίστη στη μετεμψύχωση) και το σουφισμό (μυστική ένωση θεού και ανθρώπου με θερμό έρωτα- ασίκηδες). Θεωρούνται Σιίτες γιατί δέχονται τον Αλή και πήραν το όνομά τους από τον άγιο Χατζή Μπεκτάς. Οι Μπεκτασήδες δεν προσεύχονται ποτέ γονυπετής, δεν κρατάνε τις νηστείες, θεωρούνε το κρασί και το ρακί δώρο του θεού, κάνουνε παρτούζες στις γιορτές τους, αναγνωρίζουν σε όλους τις θρησκείες δίκαιο και είναι ανοιχτοί σε κάθε τι καινούριο που μπορεί να τους φανεί χρήσιμο. Κυρίως όμως μισούνε τη φορολογία και τους τύπους.
Οι τουρκομάνοι νομάδες φέρνουν μαζί τους και τη θρησκεία τους. Ιδρύουν τους τεκκέδες (ναός-γινόταν ακολασίες και για αυτό η σημερινή έννοια) τους και οι δερβίσηδές τους οργώνουν τα βουνά. Στη Βόρεια Αλβανία που η φορολογία στα βουνά (λόγω των προνομίων) είναι ανύπαρκτη δεν έχουν καμία επιτυχία. Στο Κόσοβο, το ίδιο, αφού εξαιτίας των ορυχείων της περιοχής (θα αναφερθούμε στην ιδιαίτερη ιστορία του σε άλλο άρθρο), που είναι του σουλτάνου, η φορολογία είναι σταθερή. Εκεί που τους καλοδέχονται είναι στη νότιο Αλβανία και την Ήπειρο όπου οι εξισλαμισμένοι προύχοντες θέλουν να αυξήσουν τη περιουσία τους. Από το 18ο αιώνα η γαιοκτησία στην Οθωμανική αυτοκρατορία αλλάζει μορφή. Η γη που ο προύχοντας ήταν επιστάτης μπορεί να γίνει περιουσία του (τσιφλίκι). Οι τσιφλικάδες έχουν και το δικαίωμα να συλλέγουν τους φόρους και από τον ελεύθερο αγρότη. Τα ελεύθερα χωριά της Αλβανίας και Ηπείρου δέχονται τεράστια πίεση από τους τσιφλικάδες. Τότε μπαίνουν υπό την προστασία των φιλικών μπεκτασήδων δερβίσηδων και γίνονται βακούφικα, δηλαδή ιερή γη για τη χρηματοδότηση των τεκκέδων. Το βακούφικο, είναι ιερό και απαραβίαστο σύμφωνα με το προφήτη και δεν μπορεί να γίνει ιδιωτικό. Αλλά οι μπεκτασήδες δεν κρατάνε και τις νηστείες. Σαρανταπέντε χωρία της νότιας Αλβανίας εξισλαμίζονται μαζικά (μπεκτασήδες) γιατί ο μητροπολίτης θέλει να κρατάνε όλες τις εξαντλητικές νηστείες. Ένα κλεφτόπουλο παρόλο που είναι μόνο 14 χρονών γυρνάει με τη συμμορία του τα βουνά της περιοχής. Βρίσκει άσυλο και τροφή, όπως όλοι οι κλέφτες, στους απομονωμένους, ανεκτικούς και κακόφημους τεκκέδες των μπεκτασήδων. Ονειρεύεται τη μέρα που θα γίνει σουλτάνος…
Ο ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΟΑΛΒΑΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ.
Ο Αλή πασάς είναι ο τρίτος μετά το βασιλιά Πύρρο και τον Σκεντέρμπεη που καταφέρνει να κυριαρχήσει πάνω στους περισσότερους Αλβανούς και Ηπειρώτες. Για αυτό θέλει να τον αποκαλούν νέο Πύρρο, νέο Ισκεντέρ (Αλέξανδρο), θέλει να αναστήσει τη θρυλική αυτοκρατορία. Συμμετέχει και γνωρίζει όλες τις συνωμοτικές κινήσεις που γίνονται στο βασίλειό του. Θρέφει στην αυλή του τη μασονική στοά των φιλικής εταιρίας. Βοηθάει τους πάμπλουτους Ηπειρώτες εμπόρους στις διενέξεις τους με τη Πύλη αλλά και τους Ευρωπαίους. Τους χρησιμοποιεί σαν κατασκόπους στα πέρατα της οικουμένης.
Ο Σταύρου ο πατέρας του ιδρυτή της εθνικής τράπεζας απελαύνεται από τον εμπορικό του οίκο στη Βιέννη ως κατάσκοπος του Αλή. Αλλά δεν έχει εμπιστοσύνη στους Ρωμιούς καραβοκύρηδες και εμπόρους που μιλάνε για μια ελεύθερη Ελλάδα. Το κύριο στήριγμα του είναι οι Μπεκτασήδες που του ταιριάζουν και στην ιδιοσυγκρασία του. Από τη βόρεια Αλβανία ως τη Πελοπόννησο και ως τη Θεσσαλονίκη χρηματοδοτεί τους τεκκέδες τους. Αφαιρεί τη περιουσία από όλους τους τσιφλικάδες, μειώνει τη φορολογία και καταργεί το μεσαιωνικό κατάλοιπο της «πρώτης νύχτας του γάμου» (ο τσιφλικάς να πηδάει τις νιόπαντρες). Ξέρει ότι το χρήμα είναι στο εμπόριο και την εκβιομηχανοποίηση. Έχει μάτια και αυτιά παντού.
Ο Αδαμάντιος Κοραής μιλάει για την απελευθέρωση των βαλκανικών λαών ανεξαρτήτου θρησκεύματος ντυμένος μπεκτασής δερβίσης. Όταν τον συλλαμβάνουν (το μεγαλύτερο επαναστάτη των Βαλκανίων), μαζί με το μπεκτασή πασά Πασβανόγλου του Αιδινίου κάνει το πάν για να τον απελευθερώσει. Αφήνει τον Κοσμά τον Αιτωλό (Τσομπάν Μπαμπά στα Αλβανικά) να κηρύττει ενάντια στους Εβραίους (πράκτορες του σουλτάνου) αλλά και να ζητάει τις εκκλησίες να γίνουν σχολεία.. Δίνει εντολή να βρίσκει άσυλο στους τεκκέδες των μπεκτασήδων. Ο κόσμος των θεωρεί μπεκτασή δερβίση. Όταν πεθάνει, μετά από καταγγελία Εβραίων στο σουλτάνο, του χτίζει εκκλησία και ζητάει την αγιοποίησή του. Ο άγιος Γεώργιος της Κόνιτσας είναι μπεκτασής και μαρτυράει για τη χριστιανική του πίστη το 1814 προδομένος από τους σουννίτες. Ο σείχης (αρχηγός των δερβίσηδων) Miri εκτελείται στη Σκόδρα, στη βόρεια Αλβανία, ως κατάσκοπος του Αλή. Η καθολική και σουννιτική βόρεια Αλβανία μισεί τον Αλή και τους μπεκτασήδες του.
Οι μπεκτασήδες τρέφονται από τον Αλή και αυτός από αυτούς. Τα πρωτοπαλίκαρά του είναι ταυτοχρόνως Μπεκτασήδες, χριστιανοί, και στη φιλική εταιρία. Όλα έχουν κανονιστεί. Ο Αλή πασάς ξεσηκώνεται στα Ιωάννινα και οι Φιλικοί στη Πελοπόννησο. Οι φιλικοί του τη φέρνουν πισώπλατα. Δε θέλουν ελληνοαλβανικό βασίλειο. Θέλουν ελληνικό κράτος με απόλυτους κυρίαρχους αυτούς. Ο Αλή με «κόκκινα γένια» προσκυνάει το σουλτάνο. Το 1826 η «ελληνική» επανάσταση παραπαίει. Ο σουλτάνος Μαχμούντ Β με μια αιφνιδιαστική κίνηση εξοντώνει τους φιλομπεκτασήδες γενίτσαρους που αντί να κυνηγάνε τους επαναστάτες κάνουν εμπόριο μαζί τους. Χωρίς τους Αιγυπτίους, δεν θα είχε καταφέρει τίποτα σκέφτεται. Ο πασάς της Αιγύπτου ευχαριστεί τους έλληνες πλοιοκτήτες για τη βοήθειά τους στην αντιμετώπιση του Αλή. Μαζί με τους γενίτσαρους κυνηγάει όλους τους μπεκτασήδες. Το ημιθανές ελληνικό κράτος έχει σταθεί και οι μπεκτασήδες ξαναπαίρνουν τα βουνά. Τα σχολεία που έχουν χτιστεί με τη βοήθεια του Αλή, διδάσκουν τώρα ελληνικά.. Σέρβοι, Βούλγαροι και Ρουμάνοι καταλαβαίνουν από νωρίς ότι από τα σχολεία βγαίνουν οι έλληνες και φτιάχνουν τα δικά τους Σέρβικα, βουλγάρικα και Ρουμανικά σχολεία. Οι Αλβανοί αστοί ονειρεύονται ακόμη τη μέρα που θα τους προσφωνήσουν… έλληνα.
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ
Το τέλος του 19ου αιώνα βρίσκει τους αλβανούς βαθύτατα διαιρεμένους. Από τη μια οι Βόρειοι Αλβανοί, οι Γκέκηδες, που είναι καθολικοί και σουννίτες και από την άλλη οι νότιοι, οι Τόσκηδες, που είναι μπεκτασήδες και ορθόδοξοι. Ακόμη και η γλώσσα τους είναι διαφορετικοί και πρέπει να κάνουν προσπάθεια να καταλάβουν ο ένας τον άλλον. Από την άλλη οι αλβανοί της Ηπείρου και περισσότερο της Πελοποννήσου είναι πια οι περισσότεροι δίγλωσσοι ή ελληνόφωνες και με διαμορφωμένη εθνική συνείδηση. Οι έλληνες αστοί στοιχηματίζουν ότι σε μια δυο γενιές οι Αλβανοί δεν θα υπάρχουν, θα είναι όλοι έλληνες. Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει αλλά έλληνες φτιάχνει… Αλλά και οι αλβανοί αστοί αφυπνίζονται έστω και τελευταίοι. Το 1857 δημιουργείται η πρώτη εθνική κίνηση των αλβανών. Είναι το «Αλβανικό κομιτάτο των Ιωαννίνων» και δημιουργείται, που αλλού; στη Ζωσιμαία σχολή, όπου όλοι οι αλβανοί πλούσιοι στέλνουν τα παιδιά τους για να γίνουν…έλληνες. Πρωτεργάτης αυτής της κίνησης είναι ο Αμπντούλ Φρασερί, ένας μπεκτασής αστός που μέσα από τα διαβάσματα καταλαβαίνει την αξία της εκπαίδευσης και της γλώσσας για τη δημιουργία εθνικής συνείδησης.
Η πρώτη κίνηση που κάνει με τους πλούσιους συμμαθητές του είναι να εκδώσει ένα αλβανικό αλφαβητάρι. (Για την ιστορία ψάχνοντας τα Γενικά Αρχεία του Κράτους στα Ιωάννινα, είδα ότι ήταν στην ίδια τάξη με τον Ιωάννη, το γιο του πολιούχου των Ιωαννίνων). Με την προσήλωση νεοφώτιστου οι αλβανοί μορφωμένοι αστοί γυρνάνε όλα τα χωριά και μοιράζουν τα αλφαβητάρια τους, που έχουν τυπωθεί στην Οχρίδα και τη Θεσσαλονίκη. Οι έλληνες εφησυχασμένοι από το «μεγαλείο» του πολιτισμού τους, δεν δίνουν καμία αξία σε αυτή τη κίνηση, αφού έχουν να αντιμετωπίσουν τα πολυάριθμα βουλγαρικά σχολεία που χτίζονται στη Μακεδονία. «Οι αλβανοί ήταν πάντα μισθοφόροι», λένε. Από τη Ζωσιμαία σχολή βγαίνουν όλο και περισσότεροι μορφωμένοι πατριώτες που γυρνώντας στα χωριά τους και στις πόλεις τους, βροντοφωνάζουν: «Ζήτω ο αγώνας για την αλβανική αλφαβήτα». {Αυτό το αλφάβητο έρχεται 250 χρόνια μετά από τη πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία γραπτής αλβανικής γλώσσας, η οποία είχε γίνει το 1635 από τους καθολικούς για τις ανάγκες του προσηλυτισμού με το λεξικό «Latino- Epiroticum» (Λατινό-αλβανικό) και αυτό που έγραψε το 1812 στη Κέρκυρα ο Μάρκος Μπότσαρης γιατί οι σουλιώτες δεν ήξεραν ελληνικά} Το 1878 μαζεύονται καμιά πενηνταριά αλβανοί εθνικιστές στη Πριζρένη της Μακεδονίας (Λίγκα του Αγίου Στεφάνου) και ορκίζονται να προωθήσουν τον αγώνα για την αλβανική γλώσσα και τη δημιουργία αλβανικού κράτους. Η Λίγκα συνέρχεται για δεύτερη φορά το 1879 στον (ιδιωτικό) τεκκέ της οικογένειας Φρασερί. Αποφασίζουν να προωθήσουν τον αγώνα τους ανεξαρτήτου θρησκεύματος σε σουννίτες, μπεκτασήδες, καθολικούς και ορθοδόξους. Οι Γκέκηδες του βορρά που δεν βλέπουν με καλό μάτι τους αιώνιους εχθρούς ορθοδόξους Σέρβους, που ανοίγουν παντού τα σχολεία τους, δέχονται με ενθουσιασμό το αλβανικό αλφάβητο. Δεν τους πειράζει καν που είναι γραμμένο στη νότια διάλεκτο, τα τόσκικα. Το 1881 ο σουλτάνος, που στοιχημάτιζε στη θρησκεία των αλβανών, ενάντια στα χριστιανικά Βαλκάνια, καταλαβαίνει πρώτος ότι οι αλβανοί δεν αυτοπροσδιορίζονται πια ως μουσουλμάνοι, αλλά ως αλβανοί. Δίνει εντολή να καταστραφούν όλα τα βιβλία με την αλβανική αλφαβήτα.
Οι αλβανοί εθνικιστές που δεν μπορούν να στηριχτούν στους ορθοδόξους (που καλοβλέπουν ένωση με Ελλάδα), στους καθολικούς (που καλοβλέπουν ένωση με Ιταλία) και στους σουννίτες (που θέλουν ακόμη την οθωμανική αυτοκρατορία), στηρίζονται τελικά στους μπεκτασήδες. Ο εθνικιστής Φρασερί έλεγε το γιατί στηρίχτηκαν σε αυτούς «Απλά είναι η θρησκεία η λιγότερο κακή απο τις άλλες». Σα θρησκεία: 1) κηρύττει το σεβασμό όλων των θρησκειών 2) έχουν έντονο μυστικιστικό χαρακτήρα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κανόνες συνωμοτικότητας (ο μπεκτασής με μια απλή χειραψία ή με κάποιες αθώες λέξεις μπορεί να καταλάβει ότι και ο άλλος είναι μπεκτασής= πατριώτης) 3) Έχουν τους τεκκέδες τους σε απομακρυσμένα μέρη που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ανταρτοπόλεμο. 4) Στη συνείδηση όλου του κόσμου είναι συνυφασμένοι ως ανοιχτοί σε νέες ιδέες και αντιλήψεις. Το 1887 ανοίγει τελικά το πρώτο αλβανικό σχολείο στη Κοριτσά και για πρώτη φορά ο ελληνικός εθνικισμός καταλαβαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά και προσπαθεί να το κλείσει, με μπροστάρη τον ορθόδοξο μητροπολίτη. Η αστική τάξη των αλβανών είναι έτοιμη να διεκδικήσει…όπως και όλων των βαλκάνιων.
ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ
Η Μακεδονία σφάζεται από τις προσπάθειες των ελλήνων, σέρβων και βούλγαρων εθνικιστών για να κυριαρχήσουν. Το ελληνικό κομιτάτο της Ηπείρου εξοπλίζεται και αυτό για να αντιμετωπίσει τους Οθωμανούς. Το 1906 ιδρύεται το πρώτο ένοπλο αλβανικό κομιτάτο και αρχίζει ο ανταρτοπόλεμος ενάντια στους Οθωμανούς. Το 1912 ο ανταρτοπόλεμος γίνεται εθνικός.
Οι βαλκανικοί πόλεμοι είναι γεγονός. Όλοι ενάντια σε όλους για ένα κομμάτι γης, μια καλλίτερη αγορά.. Τις 28/11/1912 γίνεται η ανακήρυξη της αλβανικής ανεξαρτησίας. Την στηρίζουν Ιταλοί που θέλουν να ενώσουν Αλβανία και Επτάνησα με Ιταλία, Οθωμανοί που θέλουν το μοναδικό ισλαμικό κράτος των Βαλκανίων ενάντια σε Σέρβους και Έλληνες και Αυστροούγγροι που θέλουν να τους βάλουν να πολεμήσουν με τους εχθρούς τους Σέρβους. Από τα βόρεια εισβάλει ο Αυστρουγγρικός στρατός από τα νότια ο ελληνικός (μετά την απελεύθερωση της Ηπείρου). Ο ελληνικός στρατός με τον αέρα του «απελευθερωτή», δε σέβεται καθόλου τις λεπτές ισορροπίες της περιοχής. Θέλει να τους κάνει όλους ελληνόφωνους και ορθοδόξους. Πυρπολούνε όλους τους τεκκέδες και τα αλβανικά σχολεία και σκοτώνουν πολλούς αλβανούς δασκάλους και δερβίσηδες (με την ανοχή αν όχι την υποστήριξη της ορθόδοξης εκκλησίας που σύρεται στο άρμα του ελληνικού εθνικισμού). Προς μεγάλη τους έκπληξη, οι «απελευθερωτές» βλέπουν το 1913 στο Αργυρόκαστρο, όλο το πληθυσμό σουννίτες, μπεκτασήδες και ορθοδόξους να υπερασπίζονται ένοπλα τον τεκκέ της πόλης και τον πολύ αγαπητό και φιλοχριστιανό δερβίση baba Selim Ruhi. Το αντάρτικο εναντίον τους φουντώνει και δε μπορούν να χωνέψουν γιατί δεν θέλουν να «απελευθερωθούν». Οι Οθωμανοί με την εμπειρία της ανεξάρτητης Αλβανίας, καταλαβαίνουν ότι η οθωμανική αυτοκρατορία δεν μπορεί να σταθεί στα εθνικά κράτη. Ένας νεαρός λοχαγός μεγαλωμένος στη πολυεθνική Θεσσαλονίκη καταλαβαίνει ότι αν θέλουν να αντιμετωπίσουν τον εθνικισμό πρέπει να τον αντιμετωπίσουν με το ίδιο νόμισμα.
Ο Κεμάλ Ατατούρκ, τελευταίος από όλους, δεν θέλει να λέγεται οθωμανός. Είναι περήφανος που είναι τούρκος, και μαζί του οι τούρκοι έμποροι της Κ/πόλης που μαθαίνουν από τα αγόρια τους που κάνουν στρατιωτική καριέρα, ότι υπάρχει κάποιος που μπορεί να τους σώσει… ΝΕΟΤΟΥΡΚΟΙ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ Οι νεότουρκοι, ένα κίνημα μέσα από το στρατό, στην αρχή υπόσχονται ελευθερία και δημοκρατία για όλους. Θεωρούν τη μορφή του σουλτάνου ξεπερασμένη, την ισλαμική παράδοση κατάλοιπο και τη μη εκβιομηχανοποίηση πηγή πολλών δεινών και εξαρτήσεων από την Ευρώπη. Οι μπεκτασήδες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας (Αλβανοί και Οθωμανοί) αλλά και πολλοί σουννίτες (η πλειονότητα των Αλβανών αλλά και πολλοί νέοι στην Οθωμανική αυτοκρατορία) θα στηρίξουν στην αρχή αυτόν τον ιδεολόγο νεαρό λοχαγό. ¨Έτσι και αλλοιώς υπόσχεται μια πιο δίκαια και ευρωπαϊκή, οθωμανική αυτοκρατορία. Το 1905 ο μπεκτασής δερβίσης της Κρόïας Χακή Μπαμπά, είναι ο πρώτος που θα φέρει από την Τεργέστη, γεωργικά μηχανήματα για τη μεγιστοποίηση της παραγωγής.
Οι αγρότες θα τα καταστρέψουν, ως όργανο του διαβόλου. Ο σουλτάνος, θα υποστηρίξει σιωπηλά στην Αλβανία, αυτό το κίνημα αφού περιμένει ότι η συμμαχία των τούρκων και αλβανών μπεκτασήδων θα του βγεί σε καλό. Η συμμαχία τους θα σπάσει το 1908 όταν οι τούρκοι υποκινούν διαδηλώσεις υπέρ των αραβικών χαρακτήρων στο αλβανικό αλφάβητο, οι μπεκτασήδες θα υποστηρίξουν το λατινικό, ως ένδειξη εξευρωπαϊσμού. Αλλά και ο Κεμάλ ενώ στην αρχή στηρίζεται στους μπεκτασήδες, όταν απολαμβάνει την ενεργή υποστήριξη των εμπόρων σιγά-σιγά απομακρύνεται από αυτούς. Αρχίζει να μιλάει για κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά όχι για όλους, μόνο για τους τούρκους. Οι μπεκτασήδες της Τουρκίας, θεωρούν ότι αν δεν είναι για όλους δεν θα είναι για κανέναν. Σε ρήξη με το παλαιό καθεστώς δεν ονομάζονται πια μπεκτασήδες αλλά αλεβήτες. Στις συγκεντρώσεις τους στους τεκκέδες τους και στα ισνάφια τους (συντεχνίες) απαγγέλλουν πύρινους λόγους ενάντια στην προδομένη ανάπτυξη, ενάντια στον εθνικισμό και υπέρ της συναδέλφωσης των λαών. Όλες οι συντεχνίες τους οργανώνουν την ένοπλη πάλη ενάντια στο κράτος και συνεργάζονται με τους εβραίους, έλληνες και βούλγαρους διεθνιστές.
Οι Αλεβήτες ταυτίζονται με τον αναρχισμό και μετά τη Ρωσική επανάσταση με το κομμουνισμό. {Ο Μαχνό ευελπιστούσε ότι αν νικούσε τους κομμουνιστές να εξαπλωθεί η αναρχία και στην ανατολή, στηριζόμενος αρχικά στο ελληνικό, ποντιακό και τούρκικο στοιχείο}. Οι αλβανοί μπεκτασήδες προδομένοι και αυτοί από το όνειρο των νεότουρκων, ακούν για τις νέες ιδέες κοινωνικής συναδελφοσύνης και αληθινής απελευθέρωσης. Ένα κομμάτι τους, κυρίως στις πόλεις, αρχίζει να μιλάει για την απελευθέρωση που δεν θα έρθει με τον εθνικισμό αλλά με τη κοινωνική επανάσταση. Οι πρώτες μεταφράσεις αναρχικών βιβλίων στα αλβανικά (κυκλοφόρησαν πριν από τα κομμουνιστικά), κυκλοφορούν χέρι με χέρι στους τεκκέδες και στους δρόμους. Οι αλβανοί εθνικιστές, οι νέοι κυρίαρχοι, απαγορεύουν αυτά τα βιβλία ως «αντιαλβανικά». Ο εθνικισμός υποσχόμενος δικαιοσύνη για λίγους νικάει τον αναρχοκουμμουνισμό που υπόσχεται δικαιοσύνη για όλους. Το αλβανικό κράτος ιδρύεται.
Η ‘ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ’ ΑΛΒΑΝΙΑ
Μετά τη λήξη των βαλκανικών σφαγών και της πρώτης παγκόσμιας σφαγής, όλα τα βαλκανικά κράτη, μαζί και η αλβανία, έχουν τα οικόπεδά του, τα σύνορά τους. Το 1920 γίνεται η πρώτη μεγάλη εθνοσυνέλευση για να αποφασιστεί η μορφή και η θρησκεία του νέου κράτους. Η Αλβανία ονομάζεται βασίλειο, με τον πρίγκιπα Wied βασιλιά, αλλά ως προς τη θρησκεία υπάρχει ένα πρόβλημα. Το 1924 γίνεται στην Αλβανία η πρώτη ολοκληρωμένη απογραφή. Καταγράφονται 230.000 ορθόδοξοι (20%), 115.000 καθολικοί (10%) και 765.000 μουσουλμάνοι (70%-από τους μουσουλμάνους το 1/5 είναι μπεκτασήδες, δηλαδή το 15% του συνολικού πληθυσμού). Ως προς την κατανομή του πληθυσμού. Στο βορρά έχουμε μόνο καθολικούς και σουννίτες μουσουλμάνοι. Στο νότο είναι ορθόδοξοι, κυρίως μπεκτασήδες και λίγοι σουννίτες. Ο πληθυσμό των ορθοδόξων δεν ήταν ελληνικός γιατί προσμετρούνταν και πολύ Βλάχοι αλλά και αλβανόφωνοι. Αρχίζει ένας αγώνας από όλες τις θρησκείες για την πρωτοκαθεδρία.
Οι ορθόδοξοι, πρώτοι, για να καθαρίσουν το παρελθόν τους, (συνεργασία με ελληνικές δυνάμεις κατοχής, αλλά και άρνηση των ιερέων στην Αμερική από το 1907 να θάβουν τους ορθοδόξους αλβανούς πατριώτες) ανακηρύσσουν το αυτοκέφαλο της εκκλησίας (θα αναγνωριστεί από το πατριαρχείο το 1937). Οι σουννίτες ακολουθούν για τον ίδιο λόγο, αμέσως μετά, και το 1923 ανεξαρτοποιούνται από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Οι μπεκτασήδες που συνεχίζουν να έχουν σχέση με το κράτος της Τουρκίας, αυτονομούνται το 1925 αμέσως μετά την απαγόρευση από τον Κεμάλ των θρησκευτικών ταγμάτων ως αναχρονιστικά.
Η λύση που δίνεται για την θρησκεία του κράτους είναι Σολομώντεια. Αναγνωρίζονται και οι 4 θρησκείες ως επίσημες του κράτους. Σουννίτες και ορθόδοξοι αντιδρούν σε αυτή την απόφαση (γιατί και μπεκτασήδες;) αλλά κανένας δεν μπορεί να τους αρνηθεί το ρόλο τους για τη δημιουργία του αλβανικού κράτους. Η Αλβανία γίνεται το πρώτο Ισλαμικό κράτος που έχει αναγνωρισμένη ως επίσημη θρησκεία ένα μυστικιστικό τάγμα και έτσι το κέντρο του παγκόσμιου Μπεκτασισμού. ΖΗΤΩ Η ΑΘΕΪΑ- ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ. ¨Όλα δείχνουν ότι ο διαχωρισμός σε τόσκηδες και Γκέκηδες έχει λήξει. Αλλά ενώ ο βορράς εξακολουθεί να πιστεύει στη βεντέτα και τη φυλή, στον ανεπτυγμένο νότο ένα φάντασμα γυρνάει πάνω από πόλεις και χωριά.. Οι άθεοι οραματίζονται ένα κόσμο χωρίς έλληνες και αλβανούς. Ένα κόσμο χωρίς θεούς και αφέντες. Πάλι κυρίως οι μπεκτασήδες, οργανώνονται σε αναρχοσυνδικαλιστικές ομάδες.
Το κόμμα ακόμη δεν έχει δύναμη και ο επίσημος συνδικαλισμός είναι απαγορευμένος. Από την τουρκία οι αλεβήτες στέλνουν υλικό για την επανάσταση που έρχεται, αλλά και οι ιταλοί ναύτες τους λένε ότι η Ευρώπη αλλάζει. Το 1936 σχεδόν 300 αλβανοί σύντροφοι θα ενταχθούν στις γραμμές των αναρχικών κυρίως. Οι λίγοι που θα γυρίσουν θα εκτελεστούν στον εμφύλιο του 1944 ως προδότες και πράκτορες. Τα γραπτά τους θα καταστραφούν η μνήμη τους θα σβηστεί. Οι σταλινικοί- κομμουνιστές πιο οργανωμένοι μετά την Ιταλική κατάκτηση θα γοητεύσουν το σύνολο του πληθυσμού με τον εθνικό απελευθερωτικό τους αγώνα. Οι ιταλοί στο βορρά θα γίνουν δεκτοί ως απελευθερωτές από τους σουννίτες και καθολικούς (που η πλειονότητα είναι ενταγμένοι στο φασιστικό κόμμα), αλλά το αντάρτικο θα ξεκινήσει ξανά στο νότο και οι τεκκέδες των μπεκτασήδων θα ξαναλειτουργήσουν.
Οι ιταλοί προσπαθούν να οργανώσουν την επίθεση στην ελλάδα με τη βοήθεια των αλβανών, αλλά με το που τους εξοπλίζουν, φεύγουν με τα όπλα τους στα βουνά. Οι Γκέκηδες που δέχονται να βοηθήσουν, τους είναι άχρηστοι αφού δεν ξέρουν τα περάσματα από τα βουνά. Υπόσχονται ακόμη και στους βλάχους της ελλάδας αλλά και στους τσάμηδες αυτονομία αλλά μόνο οι πρώτοι (από τη Δυτική Πίνδο) οργανώνονται μαζικά με τους Ιταλούς. Ελάχιστοι από τους Τσάμηδες βοηθάνε και θα το πληρώσουν συλλογικά όλοι αφού κατέχουν τα εύφορα παράλια της Θεσπρωτίας. Όταν φαίνεται ότι ο πόλεμος θα κερδηθεί οι κομουνιστές το 1944 οργανώνουν λαϊκά δικαστήρια.
Οι πρώτοι που καθαρίζονται είναι οι μπεκτασήδες δερβίσηδες γιατί είναι οι μόνοι που δεν έχουν κράτος προστάτη (όπως οι άλλες 3 θρησκείες) αλλά και γιατί είναι οι μόνοι που μπορούν να στηρίξουν ανταρτοπόλεμο. Οι εναπομείναντες δερβίσηδες καταφεύγουν στις ΗΠΑ όπου ιδρύουν μεγάλο τεκκέ στο Ντητρόιτ, με αφανείς χρηματοδότες, και έντονο αντικομμουνιστικό στίγμα. Η Αλβανία φοβάται και τον ίσκιο της (εκτός από την Κίνα που είναι μακριά) και το 1967 με την πολιτιστική επανάσταση και επισήμως απαγορεύεται κάθε θρησκευτική δραστηριότητα. Κυρίως θα κυνηγηθούν οι Μπεκτασήδες αλλά και οι αντικομουνιστές καθολικοί.
ΖΗΤΩ Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΓΟΡΑ- ΖΗΤΩ Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Τέλη του 1990 παύουν να ισχύουν οι απαγορεύσεις στην άσκηση της θρησκείας. Ο υπαρκτός σοσιαλισμός των σταλινικών καταρρέει. Σε μια χώρα που το 1984, η τελευταία απογραφή είχε δείξει το 55% να είναι κάτω των 24 ετών, κανένας δεν ενδιαφέρεται για τη θρησκεία.. ΟΙ Αλβανοί φεύγουν για το παράδεισο, μετανάστες. Για τους ορθοδόξους και τους καθολικούς τα πράγματα είναι λίγο πιο εύκολα. Για τους μουσουλμάνους όχι. Όλες οι θρησκείες έχουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της έλλειψης χρημάτων. Για άλλη μια φορά ο χρηματοδότης είναι υπερεθνικός. Οι έλληνες χρηματοδοτούν εργολαβικά τους ορθοδόξους και οι Ιταλοί τους καθολικούς. Στο μουσουλμανικό στοιχείο τα πράγματα είναι λίγο περίεργα. Σκληροπυρηνικοί ισλαμιστές από Σαουδική Αραβία, πρώτοι από όλους, χρηματοδοτούν την ανέγερση τζαμιών και μεντρεσέδων.
Τα χρήματά τους πιάνουν τόπο στο βορρά (η Σκόδρα γίνεται πρωτεύουσα του φανατισμένων σουννιτών αλλά και το κύριο στήριγμα του Δημοκρατικού κόμματος- έντονα αντικομμουνιστικού- του Μπερίσα), αλλά στο νότο δεν βρίσκουν οικότροφους που να αρέσκονται στα κηρύγματα μίσους ενάντια στα αδέρφια τους (χριστιανούς και μπεκτασήδες). Άλλή πηγή χρηματοδότησης είναι η Τουρκία αλλά οι αστοί του νέου αλβανικού κράτους βλέπουν το κίνδυνο διάσπασής του και ποντάρουν ανοιχτά στην ενότητα που έδειξαν οι αλβανοί ενάντια στους τούρκους για την απελευθέρωσή τους. Εκτός αυτού οι δύο ηγέτες των αλβανών Σκεντέρμπεης και Αλή πασάς (που καθόλου τυχαία με την εξέγερση του 1991 τα αγάλματά τους δεν πειράχτηκαν) είχαν κοινό τον αντιτουρκικό αγώνα. Γίνεται και μια προσπάθεια χρηματοδότησης των μπεκτασήδων από τους τούρκους αλλά μετά από το πρώτο ταξίδι που κάνει μια αντιπροσωπεία τους το 1994 στην Τουρκία και βλέπει την κατάσταση των αλεβητών δε δέχονται τα χρήματα..
Την ίδια απάντηση έδωσαν και οι μπεκτασήδες της Θράκης στην προσπάθεια του τούρκου υπουργού πολιτισμού να τους χρηματοδοτήσει τις θρησκευτικές τους τελετές. «Αφήστε πρώτα τα αδέλφια μας στη χώρα σας ελεύθερα» (μη ξεχνάμε ότι και η συντριπτική πλειοψηφία των απεργών πείνας είναι αλεβήτες). Άλλη μια πηγή χρηματοδότησης για τους μπεκτασήδες είναι το σιίτικο Ιράν. Η χρηματοδότηση είναι όμως ισχνή και δύσκολα φτάνει εξαιτίας του αμερικάνικου παράγοντα που θέλει το Ιράν απομονωμένο.
Οι χριστιανοί δεν έχουν πρόβλημα να στελεχώσουν το κλήρο τους αφού υπάρχουν πολλοί πρόθυμοι έλληνες και ιταλοί να βοηθήσουν (ας μην ξεχνάμε ότι ο τωρινός ορθόδοξος αρχιεπίσκοπος είναι έλληνας στο γένος). Οι σουννίτες από την άλλη αντιμετώπισαν το πρόβλημα της γλώσσας φέρνοντας χότζες από το ομόγλωσσο Κόσοβο. Οι μυστικιστές μπεκτασήδες που στηριζόταν πολύ στην προφορική παράδοση όταν κόπηκε το νήμα από το 1967, δεν έχουν μείνει δερβίσηδες να τους μεταδώσουν τη γνώση και αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα. Όλοι οι αστοί της Αλβανίας φοβούνται τον διαμελισμό της χώρας. Οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι πρέπει να στηρίξουν τον μπεκτασισμό, ως την πιο ανεκτική θρησκεία, που ενώνει και δεν χωρίζει. Το σχέδιο ήταν έξυπνο αλλά υπολόγισαν χωρίς τους έλληνες.
ΤΟ ΚΑΛΟ ΕΛΛΗΝΑ ΝΑ ΤΟΝ ΣΚΟΤΩΝΕΙΣ ΠΡΩΤΟ
Η νότια Αλβανία που ήταν περιοχή ειρηνική έχει αρχίσει να φοβάται την ορθόδοξη ελλάδα. Οι τόσκηδες απογοητευμένοι από την οικονομική μεταχείριση από τους έλληνες αλλά και από το ρόλο που έχει η ορθοδοξία στη ζωή τους, έχουν αρχίσει να μισούν καθετί ελληνικό. Απογοητευμένοι με τη συμπεριφορά των βορειοηπειρωτών αρχικά αλλά και όλον τον ορθοδόξων (αλβανόφωνων και βλάχων) που τρέχουν να βαφτιστούν χριστιανοί και έλληνες, ανακαλύπτουν για άλλη μια φορά το ρόλο της θρησκείας. Σε μια έρευνα που έκανε ο Frances Trix (πανεπιστήμιο Μίτσιγκαν) το 1998 για το πώς βλέπουν οι αλβανοί τη Δύση, οι μεν Γκέκηδες και όσοι έχουν παει σε Ευρώπη και Αμερική είναι σε γενικές γραμμές ευχαριστημένοι, οι μεν τόσκηδες που έχουν έρθει στην ελλάδα “επιστρέφουν με ενδυναμωμένη την αλβανική τους ταυτότητα και πρόθυμοι να αποκτήσουν και τη μουσουλμανική τους ταυτότητα”. Το γνωμικό που λένε οι παλιοί μετανάστες στους καινούριους είναι: “Το καλό έλληνα να τον σκοτώνεις πρώτο”. Το πρόβλημα του Κοσόβου περιπλέκει τα πράγματα. Οι μέν σουννίτες θέλουν και στηρίζουν τον αγώνα του, οι χριστιανοί όχι γιατί φοβούνται την αύξηση του πληθυσμού των σουννιτών.
Οι μπεκτασήδες που ήταν πάντα στη πρώτη γραμμή του αλβανικού εθνικισμού θεωρούν καλή ευκαιρία να βοηθήσουν ενεργά (με ανταρτοπόλεμο) αλλά φοβούνται ότι θα χάσουν την επιρροή στη νότια Αλβανία που ήταν πάντα φιλοχριστιανοί και οι Κοσοβάροι μισούν τους ορθοδόξους. Τελικά δεν πρέπει να ξεχνάμε τι αντιπροσωπεύει η κάθε θρησκεία. Χριστιανισμός για το νεαρό αλβανό σημαίνει δύση (που τη θέλει) ενώ μουσουλμανισμός σημαίνει ανατολή και περιορισμούς (που την απεχθάνεται). Σε αυτό το χαρτί ποντάρουν και οι χριστιανοί ηγέτες για την τελική επικράτησή τους.
Από την άλλη οι σουννίτες ηγέτες προσπαθούν να ποντάρουν στον εθνικισμό, παρουσιάζοντας τους εαυτούς τους ως αυτούς που πολέμησαν τους τούρκους εισβολείς αλλά κυρίως τους Σέρβους και έλληνες τους ορθόδοξους φονταμενταλιστές, που μπορούν να χτυπηθούν μόνο με τον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Το παιχνίδι έχει αρχίσει…
https://athens.indymedia
www.fotavgeia.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου