Ούτε πόλεμο να είχαμε
επαρχιακός νομός που την τελευταία εικοσαετία έχασε το 11,58% του πληθυσμού του…
του Σωτήρη Κύρμπα
Τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού που έγινε πέρυσι στην Ελλάδα ήταν λίγο πολύ αναμενόμενα σε όσους παρακολουθούν την συρρίκνωση που δραματικά βιώνει η χώρα στο δημογραφικό της πεδίο. Ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 383.805 άτομα, δηλαδή κατά 3,5% σε σχέση με την απογραφή του 2011. Στις 12 από τις 13 περιφέρειες της χώρας είχαμε μείωση πληθυσμού σε απόλυτους αριθμούς.
Παρόλο που το λογικοφανές επιχείρημα είναι πως η αύξηση πληθυσμού στην Ρόδο και συνολικότερα στην Π.Ε. Νοτίου Αιγαίου έχει να κάνει με την οικονομική τους ευρωστία (κυρίως λόγω του τουρισμού), δυστυχώς οι λόγοι της δημογραφικής μας συρρίκνωσης είναι πολύ πιο σύνθετοι. Οι οικονομικές δυνατότητες των νέων ζευγαριών (όσων υπάρχουν) παίζουν ρόλο, αλλά δεν αρκούν για να εξηγήσουν την μεγάλη μας δημογραφική αιμορραγία.
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας και πιο συγκεκριμένα η Π.Ε. Τρικάλων ενδείκνυνται για μια πρώτη ανάγνωση των μέχρι σήμερα δεδομένων της απογραφής που έχουν ανακοινωθεί, δηλαδή σε επίπεδο Περιφερειών και Περιφερειακών Ενοτήτων. Η πάλαι ποτέ σιτοβολώνας της χώρας, Θεσσαλία, που παράλληλα είχε και από τους υψηλότερους δείκτες γεννητικότητας στην Ελλάδα, έφθασε να έχει πολύ μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού (-6,2%) από τον γενικό μέσο όρο. Φυσικά όλες οι Περιφερειακές της Ενότητες κατέγραψαν ανάλογες μειώσεις κατοίκων:
Π.Ε. Λάρισας: -5,3%, 269.151 κάτοικοι.
Η Π.Ε. Καρδίτσας: -6,0%, 106.698 κάτοικοι.
Η Π.Ε. Μαγνησίας: -7,1%, 176.588 κάτοικοι.
Η Π.Ε. Σποράδων: -5,6%, 13.029 κάτοικοι.
Η Π.Ε. Τρικάλων: -6,9%, 122.061 κάτοικοι.
Μια πρώτη παρατήρηση είναι πως οι μεγαλύτερες ποσοστιαίως μειώσεις παρατηρηθήκαν σε Π.Ε. (ή νομούς) που δεν θα τους θεωρούσαμε «φτωχούς», σε σχέση με το ελληνικό μέσο όρο, όπως αυτοί της Μαγνησίας ή των Τρικάλων.
Η περίπτωση των Τρικάλων
Αυτό φαίνεται στην περίπτωση της Π.Ε. Τρικάλων όπου διαθέτουμε αναλυτικά στοιχεία των προηγούμενων απογραφών και συγκρίσιμα μεγέθη: Το 1971 ο τότε νομός Τρικάλων αριθμούσε 133.417 κατοίκους, το 1981 ο πληθυσμός αυξήθηκε ελάχιστα στους 134.207 και το 1991 η αύξηση ήταν κάπως πιο αισθητή, καθώς ο αριθμός τους ανέβηκε στους 138.946.
Στις δεκαετίες αυτές όμως εκείνο που συνέβη στην πραγματικότητα ήταν να εξαφανιστούν δώδεκα (12) χωριά και οικισμοί του νομού (κυριολεκτικώς με μηδέν κατοίκους), ενώ επιπλέον τριάντα τέσσερα (34) χωριά (σε σύνολο 246) έφτασαν να έχουν πληθυσμό μικρότερο των πενήντα ψυχών. Επρόκειτο για το φαινόμενο της αστυφιλίας ή ακριβέστερα της αποφυγής των κτηνοτροφικών ή γεωργικών εργασιών από τους κατοίκους τους. Το ίδιο διάστημα τόσο η πόλη των Τρικάλων (κυρίως) όσο και των πρωτευουσών των τριών υπολοίπων δήμων της περιοχής (Καλαμπάκα, Φαρκαδόνα, Πύλη) εμφάνισαν πληθυσμιακή αύξηση που προέκυπτε κυρίως από την μετακίνηση των απογόνων των πρώην αγροτών και κτηνοτρόφων στα αστικά κέντρα, όπου στην μεγάλη τους πλειοψηφία εντάσσονταν στον δημόσιο τομέα.
Το ίδιο συνέβη και στην απογραφή του 2001, όταν στον πληθυσμό του νομού Τρικάλων απογράφηκαν 138.047, ελαφρώς μειωμένοι κατά 899 κατοίκους και με τα χωριά να συνεχίζουν να καταγράφουν δραματικώς μειωμένους πληθυσμούς. Στα προηγούμενα «εξαφανισμένα» χωριά προστέθηκαν ακόμη δέκα (10), ενώ τα χωριά με πληθυσμό κάτω των πενήντα ατόμων αυξήθηκαν κατά είκοσι τουλάχιστον.
Αν και τα στοιχεία της απογραφής του 2011 ήταν κάπως μπερδεμένα λόγω της διοικητικής μεταρρύθμισης του «Καλλικράτη», όπου οι μεγάλοι δήμοι εμφάνισαν αυξημένο πληθυσμό, η μεγάλη εικόνα ανέδειξε περίτρανα το πρόβλημα: Για πρώτη φορά στον νομό Τρικάλων είχαμε ραγδαία μείωση του πληθυσμού (από 138.047 σε 132.492, τουτέστιν μείον 5.555 μόνιμους κατοίκους) και πλέον εκατοντάδες χωριά βρίσκονται στον προθάλαμο της εξαφάνισης.
Δυστυχώς δεν κάναμε τίποτα προκειμένου να αποτρέψουμε αυτόν τον μαρασμό -ως συνήθως- και έτσι μαζί με την οικονομική καταστροφή που βιώσαμε την προηγούμενη δεκαετία ήλθε και η πληθυσμιακή κατάρρευση: Στην πρόσφατη απογραφή του 2021 η ΠΕ Τρικάλων κατέγραψε πληθυσμό 122.061, μειωμένο κατά 10.431 άτομα σε σχέση με την προηγούμενη απογραφή και κατά 15.986 σε σχέση με την τελευταία, προ κρίσης, απογραφή του 2001…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου