ΟΙ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΕΣΔΑ ΜΕΧΡΙ ΟΚΤΩΒΡΗ 2014

 Άραγε σε ποιό δρόμο είμαστε;

Xατζηαναγνώστου Γιωργος

Με επιστολή πριν 4μήνες ημερομηνίας 1/4/2013, της ΓΓ του ΥΠΕΚΑ κ. Νάντιας Γιαννακοπούλου, είχε ζητηθεί επικαιροποίηση των περιφερειακών σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ).

 Η κίνηση αιτιολογήθηκε τότε με την «αναγκαιότητα τάχιστης ολοκλήρωσης της προσαρμογής των ΠΕΣΔΑ στις διατάξεις της οδηγίας 2008/98/ΕΚ, εν όψει της προγραμματικής περιόδου 2014-20120».

Έκτοτε αγνοείτε η τύχη της .....

Η επιστολή απευθύνεται στις περιφέρειες της χώρας και στους περιφερειακούς φορείς διαχείρισης, από τους οποίους ζητείται, μέχρι 7/4/2014, να αποστείλουν στο ΥΠΕΚΑ τα σχετικά σχέδια και χρονοδιαγράμματα, που θα αφορούν στις αναθέσεις μελετών (εφόσον απαιτείται), στη διάρκεια της κατάρτισης των ΠΕΣΔΑ, στο χρονοδιάγραμμα διαδικασίας ΣΠΕ (εκπόνηση στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, γνωμοδοτήσεις, διαβούλευση, έγκριση ΣΜΠΕ) και στο χρονοδιάγραμμα οριστικοποίησης και έγκρισης των ΠΕΣΔΑ από τα περιφερειακά συμβούλια. 

Στην επικαιροποίηση των ΠΕΣΔΑ ζητείται να παρθούν υπόψη τα νέα εθνικά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων (ΕΣΔΑ) και πρόληψης παραγωγής αποβλήτων, που ακόμη δεν έχουν πάρει την οριστική τους μορφή .

 Όλη αυτή η διαδικασία πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Οκτώβριο του 2014.

Στη διαδικασία επικαιροποίησης των ΠΕΣΔΑ καλούνται να συμμετάσχουν και οι περιφέρειες που έχουν αναθεωρήσει, παλιότερα, τους δικούς τους ΠΕΣΔΑ, έστω με την έκδοση συμληρωματικών όρων, «μετά από σχετική γνωμοδότηση από το ΥΠΕΚΑ». Όπου οι περιφερειακοί φορείς διαχείρισης, που είναι αρμόδιοι και για το σχεδιασμό και για την υλοποίησή του, δεν υπάρχουν ή δεν λειτουργούν, την επικαιροποίηση των ΠΕΣΔΑ καλούνται να αναλάβουν οι οικείες περιφέρειες, «κατόπιν σχετικής διαπιστωτικής πράξης του ΓΓ αποκεντρωμένης διοίκησης».

Η Υφιστάμενη Κατάσταση ΔΣΑ από την επίσημη σελίδα ΕΕΣΔΑ (΄παλαιά ενημέρωση)

Ο σχεδιασμός για τη διαχείριση των απορριμμάτων ξεκίνησε πριν από δώδεκα χρόνια σε Νομαρχιακό επίπεδο (ΚΥΑ 69728/824), με βασικό στόχο την εξάλειψη των ανεξέλεγκτων χώρων διάθεσης, δίχως πρόβλεψη για την ανάγκη κάλυψης των επερχόμενων απαιτήσεων επεξεργασίας, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί συντεταγμένη μετάβαση από τους αρχικούς χώρους υγειονομικές ταφής των απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) σε ολοκληρωμένες εγκαταστάσεις διάθεσης απορριμμάτων (ΟΕΔΑ). Αποτέλεσμα των σχεδιασμών αυτών υπήρξε η προώθηση πολυάριθμών ΧΥΤΑ. Ο Εθνικός Σχεδιασμός του 2000 (Κ.Υ.Α. 14312/1302 ΦΕΚ 723 Β’/9.6.2000 και 26469/1501/Ε103 ΦΕΚ 864 Β’/1.7.2003), που διαμορφώθηκε από τη σύνθεση των νομαρχιακών, προέβλεπε τη δημιουργία 124 ΧΥΤΑ (70 στην Ηπειρωτική Ελλάδα, 11 στην Κρήτη και 43 στα υπόλοιπα νησιά.  Η υλοποίηση των έργων που προέβλεπαν οι Νομαρχιακοί σχεδιασμοί κρίθηκε στην πράξη μη αποδοτική και προωθήθηκε η διαμόρφωση νέων σχεδιασμών σε Περιφερειακό επίπεδο, αρχικά με εγκυκλίους του ΥΠΕΧΩΔΕ και στη συνέχεια νομοθετικά (Κ.Υ.Α. 50910/2727 ΦΕΚ 1909/22.12.2003). Θεσμοθετήθηκε έτσι η υποχρέωση σύνταξης Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) μέχρι το τέλος του 2005. Οι ΠΕΣΔΑ εξειδικεύουν τους στόχους του Εθνικού ΣΧεδιασμού, θέτουν στόχους σε περιφερειακό επίπεδο και προβλέπουν τα έργα ΔΣΑ για τα επόμενη έτη. Οι ΠΕΣΔΑ καθορίζουν τις Διαχειριστικές Ενότητες στις οποίες θα κληθούν οι αρμόδιοι φορείς (ΦοΔΣΑ και ΟΤΑ) να μεριμνήσουν για τα έργα συλλογής και ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων.  Συνολικά οι προβλεπόμενες ΔΕ σε επίπεδο χώρας ανέρχονται σε 81.  Από το 2005 ορισμένα ΠΕΣΔΑ αναθεωρήθηκαν, αλλά η εφαρμογή τους αντιμετώπισε στο σύνολό της προβλήματα τόσο σε επίπεδο χρηματοδότησης όσο και σε επίπεδο κοινωνικών αντιδράσεων και προσφυγών.  Ο Ν. 3852/2010 γνωστος και ως "Καλλικρατης" προβλεπει τη συνενωση των ΦοΔΣΑ της καθε περιφερειεας σε ενα ενιαιο σύνδεσμο. Αναφορικά με τη διάθεση των αποβλήτων, σήμερα σε λειτουργία βρίσκονται μόλις 65 XYTA σε όλη την Eλλάδα, εκ των οποίων η συντριπτική πλειοψηφία από το 2012 και μετά θα είναι παράνομοι, αφού δεν μπορούν να μετατραπούν σε XYTY (Xώροι Yγειονομικής Tαφής Yπολειμμάτων) ενώ αρκετοι κατασκευαζονται οι βρισκονται υπό μελέτη. Ο Εθνικός σχεδιασμός στόχευε στο κλείσιμο όλων των παράνομων χώρων διάθεσης και την κάλυψη του συνόλου του πληθυσμού με σύγχρονους ΧΥΤΑ μέχρι και τις 21/12/2008, οπότε και έληγε η προθεσμία που είχε δώσει η καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαικού Δικαστηρίου για τις ανεξέλεγκτες χωματερές΄, αλλά αυτός ο στόχος δεν επετεύχθει. Το Δεκεμβριο του 2010 οι ελληνικές αρχές προσκόμισαν στην Κομισιον ένα πρόγραμμα συμμόρφωσης, συμφωνα με το οποίο όλες οι παράνομες χωματερες θα κλείσουν τον Ιούνιο του 2011 και θα απορρυπανθούν μέσα στο 2012. Για καθένα από αυτούς τους ΧΑΔΑ (Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων) επικρέμεται από 1η Ιανουαρίου η επιβολή ημερήσιου προστίμου 34.000 ευρώ, δηλαδή συνολικά 544.000 ευρώ την ημέρα. Αναφορικά με την αξιοποίηση του βιοαποδομήσιμου κλάσματος και τους στόχους που θέτει η Οδηγία για την υγειονομική ταφή, θα πρέπει να σημειωθεί  έχουν κατασκευαστεί 5 μονάδες μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας (Α.Λιόσια, Χανιά, Καλαμάτα,Ηράκλειο, Κεφαλλλονιά) εκ των οποίων σήμερα λειτουργούν οι 4, καθώς το εργοστάσιο στην Καλαμάτα αντιμετώπισε σημαντικά λειτουργικά προβλήματα και ακόμα δεν έχει επαναλειτουργήσει. Σύμφωνα και με όσα προβλέπουν οι ΠΕΣΔΑ, ωριμάζει η κατασκευή μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας (Αχαία,ΒΔ Θεσσαλονίκη,Δυτική Μακεδονία, Ημαθία), ώστε να καλυφθούν οι θεσπισμένοι στόχοι εκτροπής. Όσον αφορά στην αξιοποίηση του βιοαερίου, αυτή πραγματοποιείται στο ΧΥΤΑ Ανω Λιοσίων και στο ΧΥΤΑ Ταγαράδων. Θα πρέπει τέλος να επισημανθεί, πως η διαλογή στην πηγή του οργανικού κλάσματος των ΑΣΑ αν και προβλέπεται στο σύνολο των ΠΕΣΔΑ δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί. Σε επίπεδο σχεδιασμού,  δεν υπάρχει σχέδιο για την πρόληψη της παραγωγής των αποβλήτων η οποία αυξάνεται συνεχώς τα τελέυταία έτη στη χώρα μας. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος στην Ελλάδα καταγράφεται σταδιακή αύξηση των παραγόμενων απορριμμάτων: από 302 κιλά ανά άτομο το 1995 στα 408 το 2000 και στα 478το 2009.  Στο στενό πυρήνα της Ευρώπης των «15» ο παραγόμενος όγκος σκουπιδιών ανά άτομο κάθε χρόνο εκτοξεύεται στα 580 κιλά, ενώ οι πολίτες των νέων μελών από την Κεντρική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη παράγουν πολύ μικρότερο όγκο σκουπιδιών, ο οποίος μόλις αγγίζει τα 350 κιλά ανά κάτοικο. Σε κάθε Ευρωπαίο αναλογούν 490 κιλά σκουπίδια στην Ευρώπη των «27» από την κατανάλωση τροφών, τις συσκευασίες των προϊόντων και τις εν γένει καταναλωτικές δραστηριότητες της καθημερινότητας. Για την επίτευξη των στόχων του ΕΣΔΑ και των ΠΕΣΔΑ, βρίσκεται σε φάση ωρίμανσης (εκπόνηση μελετών, αδειοδότηση) η κατασκευή πρόσθετων έργων ΔΣΑ που αφορούν την ολοκληρωμένη διαχείριση των ΑΣΑ (ΣΜΑ,μονάδες επεξεργασίας, ΚΔΑΥ, ΧΥΤΥ) και αναμένεται η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην κατασκευή και τη λειτουργία των έργων, καθώς η χρηματοδότηση από τα εθνικά και τα κοινοτικά προγράμματα δεν επαρκεί για την υλοποίηση των απαιτούμενων υποδομών. Δείτε εδώ τα προβλεπόμενα έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων όπως καταγράφονται στο τομεακό Eπιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη «ΕΠΠΕΡΑΑ». Yπάρχει κανείς αρμόδιος να ενημερώσει ; *Ο Χατζηαναγνωστου Γιώργος είναι Entrepreneur MικρομεσαιωνΕπιχειρήσεων www.fotavgeia.blogspot.com