Η «μαύρη τρύπα» των Ταμείων φέρνει επώδυνες αλλαγές στο ασφαλιστικό

Από την έντυπη έκδοση 

Του Θάνου Τσίρου
ttsiros@naftemporiki.gr
Την ώρα που το υπουργείο Εργασίας ετοιμάζεται να δώσει αύριο στη δημοσιότητα το πόρισμα της Επιτροπής για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος -η πολιτική ηγεσία έχει δεσμευτεί εδώ και μέρες ότι θα παραδοθεί σε κοινωνικούς φορείς και κόμματα προκειμένου να προηγηθεί δημόσιος διάλογος της κατάθεσης του νομοσχεδίου-, τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών αποτυπώνουν διευρυνόμενη «τρύπα» στον προϋπολογισμό των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης.

Στα 600 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε στο οκτάμηνο το έλλειμμα στα οικονομικά των Ταμείων, ενώ το δυσάρεστο είναι ότι τον Αύγουστο το άνοιγμα έγινε μεγαλύτερο. Τον Ιούλιο, πρώτο μήνα εφαρμογής των capital controls, είχε περιοριστεί στα 481 εκατ. ευρώ (από 1,028 δισ. ευρώ τον Ιούνιο) κυρίως διότι χιλιάδες ασφαλισμένοι έσπευσαν να πληρώσουν εισφορές φοβούμενοι το κούρεμα των καταθέσεων.
Ετσι, μόνο μέσα στον Αύγουστο δημιουργήθηκε «τρύπα» της τάξης των 120 εκατ. ευρώ, κάτι που αν συνεχιστεί μέχρι το τέλος του έτους θα φέρει το έλλειμμα στα επίπεδα του 1-1,1 δισεκατομμυρίου ευρώ.


Τη σοβαρή επιδείνωση των οικονομικών επιδόσεων -και μάλιστα σε μια εξαιρετικά κρίσιμη χρονική συγκυρία, δεδομένου ότι μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα αποφασιστεί πού θα μπει το «ψαλίδι» για να τηρηθούν τα όσα προβλέπει το μνημόνιο- αποκαλύπτει και η σύγκριση των οικονομικών στοιχείων με το αντίστοιχο περσινό διάστημα: Πέρυσι το 8μηνο υπήρχε πλεόνασμα 197 εκατ. ευρώ το οποίο μετατράπηκε σε έλλειμμα 600 εκατ. ευρώ, δημιουργώντας αρνητική διαφορά 898 εκατ. ευρώ ανάμεσα στις δύο συγκρίσιμες περιόδους.

Τα έσοδα το οκτάμηνο για το σύνολο των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης ανήλθαν στα 21,715 δισεκατομμύρια ευρώ από 24,165 δισ. ευρώ που ήταν το αντίστοιχο περσινό 8μηνο. Οι δαπάνες ανήλθαν στα 22,314 δισ. ευρώ από 23,969 δισ. ευρώ το οκτάμηνο του 2014. Η μείωση των δαπανών δεν έχει προέλθει από την περικοπή της συνταξιοδοτικής δαπάνης, η οποία το 8μηνο έχει ανέλθει στα 16,724 δισεκατομμύρια ευρώ από 16,789 δισ. ευρώ πέρυσι. Μεγάλη περικοπή έχει γίνει στο κονδύλι για τις δαπάνες ασθενείας οι οποίες περιορίστηκαν στα 2,248 δισ. ευρώ από 2,722 δισ. ευρώ πέρυσι.

Μεταξύ άλλων, τα ασφαλιστικά ταμεία «πληρώνουν» και την απόφαση για τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Η αρχική σκέψη ότι η μείωση των συντελεστών θα αυξήσει την απασχόληση δεν επιβεβαιώνεται. Το μόνο παρήγορο στοιχείο είναι ότι για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο (σ.σ.: είναι οι πρώτοι δύο μήνες κατά τους οποίους τα στοιχεία είναι απολύτως συγκρίσιμα, δεδομένου ότι οι νέοι χαμηλότεροι συντελεστές ισχύ-ουν από πέρυσι τον Ιούλιο) δεν παρατηρείται περαιτέρω σημαντική πτώση στις ασφαλιστικές εισφορές: Τον φετινό Αύγουστο τα ταμεία εισέπραξαν 2,759 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ τον αντίστοιχο περυσινό 2,781 δισ. ευρώ.

Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές, τόσο για το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας όσο και για τις αποδοχές όσων έχουν ήδη συνταξιοδοτηθεί. Η κυβέρνηση θα πρέπει να νομοθετήσει προς δύο κατευθύνσεις:

1. Να επιφέρει αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων για όσους θα συνταξιοδοτηθούν από εδώ και στο εξής. Ως προς αυτό, εναλλακτικές λύσεις θα δίδει το πόρισμα. Μεταξύ αυτών θα είναι και η πρόταση που παρουσίασε αναλυτικά η «Ν» και η οποία προβλέπει σπάσιμο σε τρία κομμάτια του τρόπου υπολογισμού της σύνταξης για όσους ήδη εργάζονται (το πρώτο κομμάτι μια κατώτατη εθνική σύνταξη που θα εγγυάται το Δημόσιο, το δεύτερο ένα κομμάτι που θα προκύπτει από τον υφιστάμενο τρόπο υπολογισμού και το τρίτο κομμάτι που θα προέρχεται από την εφαρμογή του συστήματος νοητής κεφαλαιοποίησης) και σε δύο κομμάτια (εθνική σύνταξη και νοητή κεφαλαιοποίηση) για όσους θα ασφαλιστούν για πρώτη φορά μετά την εφαρμογή του νέου νόμου.

2. Να εξασφαλίσει τον τρόπο με τον οποίο θα γίνουν οι περικοπές που ορίζει τόσο το μνημόνιο όσο και το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2016. Η «ρήτρα» περικοπής της συνταξιοδοτικής δαπάνης σε ποσοστό 1% του ΑΕΠ θα απαιτήσει μέτρα. Ο συνολικός «λογαριασμός» για το ασφαλιστικό αποτυπώθηκε στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού: από συντάξεις, εισφορές και λοιπές παροχές κοινωνικής ασφάλισης θα πρέπει να εξοικονομηθεί 1,268 δισ. ευρώ μέσα στο 2016 και 1,7 δισ. ευρώ συνολικά την περίοδο 2015-2016, έτσι ώστε να τηρηθεί και η μνημονιακή ρήτρα για εξοικονόμηση πόρων που να αντιστοιχούν στο 1% του ΑΕΠ για το 2016.

Το προσχέδιο του προϋπολογισμού μιλάει ρητά για εξοικονόμηση δαπανών μέσω της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, με τον «λογαριασμό» των απροσδιόριστων μέτρων να διαμορφώνεται στα 258 εκατ. ευρώ για τις συντάξεις του Δημοσίου και στα 464 εκατομμύρια ευρώ για τις συντάξεις των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ κ.λπ). Ετσι, τα «άγνωστα» προς το παρόν μέτρα του ασφαλιστικού εμφανίζονται πλέον να έχουν προϋπολογισμό 722 εκατ. ευρώ, χωρίς να περιλαμβάνονται στο ποσό αυτό τα ισοδύναμα για τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις.

Προς το παρόν η κυβέρνηση, μέσω επίσημων δηλώσεων των υπουργών (αρχικά του Γ. Κατρούγκαλου και χθες του Παναγιώτη Κουρουμπλή), έχει δεσμευτεί ότι δεν θα υπάρξει περικοπή σε άθροισμα κύριων και επικουρικών συντάξεων κάτω των 1.000 ευρώ.