Ο σωστός τρόπος δημιουργίας ζωνών ασφάλειας στην Συρία
Έξι βήματα για την διοίκηση του Τραμπ
Paul R. Williams και J. Trevor Ulbrick
Ως απάντηση των επιθέσεων του Σύρου προέδρου Bashar al-Assad με δηλητηριώδη αέρια [1] κατά πολιτών σε περιοχές που ήλεγχαν οι αντάρτες τον Απρίλιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εκτόξευσε 59 πυραύλους κρουζ [2] εναντίον αεροπορικής βάσης της Συρίας. Τρεις εβδομάδες αργότερα, ο κόσμος δεν είναι πιο κοντά στο να κατανοήσει τι επιθυμεί να επιτύχει η κυβέρνησή του στην Συρία [3]. Τα χτυπήματα σηματοδότησαν την πρώτη φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποίησαν βία στην χώρα για να απαντήσουν στις φρικαλεότητες του Assad και δεν είναι σαφές αν θα είναι η τελευταία.
Μετά από επτά χρόνια συγκρούσεων, περίπου 11 εκατομμύρια Σύροι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους ή έχουν πεθάνει προσπαθώντας να φύγουν, και αυτός ο αριθμός σίγουρα θα αυξηθεί χωρίς διεθνή εμπλοκή. Εάν η διοίκηση του Trump είναι σοβαρή σχετικά με την προστασία των Σύρων που δραπετεύουν από τον Assad και το ISIS, μια επιλογή πολιτικής ξεχωρίζει: Οι ασφαλείς ζώνες. Κατά την διάρκεια της εκστρατείας, ο Τραμπ υποστήριξε την «δημιουργία μιας μεγάλης όμορφης ασφαλούς ζώνης [4]» στην Συρία. Ο Trump επανέλαβε πρόσφατα την υποστήριξή του [5] στις ασφαλείς ζώνες κατά την διάρκεια της συνομιλίας του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στις 2 Μαΐου [6]. Αλλά ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Jim Mattis έχει εκφράσει επιφυλάξεις για τις πρόσφατες προτάσεις περί ασφαλών ζωνών, σημειώνοντας ότι «ο διάβολος είναι πάντα στις λεπτομέρειες».
Διασχίζοντας έναν αυτοκινητόδρομο στο Χαλέπι, στην Συρία, τον Ιανουάριο του 2015. JALAL AL-MAMO / REUTERS
---------------------------------------------------------
Οι στρατιωτικοί σχεδιαστές των ΗΠΑ έχουν δίκιο να είναι επιφυλακτικοί. Ωστόσο, οι ασφαλείς ζώνες μπορεί να είναι μια αποτελεσματική απάντηση στην ανθρωπιστική κρίση της Συρίας. Μπορεί να είναι ευκολότερο να τύχουν υπεράσπισης και αστυνόμευσης από όσο οι διάδρομοι ανθρωπιστικής βοήθειας, και μπορεί να παράσχουν βασική προστασία στον από μακρού χρόνου βασανισμένο άμαχο πληθυσμό της Συρίας [7]. Θα μπορούσαν επίσης να είναι διπλωματικά βιώσιμες. Τα περισσότερα διαπραγματευόμενα μέρη στην Συρία, όπως η Ρωσία, η Τουρκία [8], οι Ηνωμένες Πολιτείες και το κράτος της Συρίας εξέφρασαν την υποστήριξή τους για κάποια ασφαλή ζώνη κατά τις πρόσφατες ειρηνευτικές συνομιλίες στην Αστάνα. Ωστόσο, η ιστορία διδάσκει ότι, εάν διευθετηθούν με λάθος τρόπο, τέτοια σχέδια κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Για να έχει πιθανότητες επιτυχίας, η πολιτική ασφαλών ζωνών του Trump θα πρέπει να επικεντρωθεί σε έξι κρίσιμα στοιχεία.
Πρώτον, οι υπεύθυνοι σχεδιασμού πρέπει να μάθουν από την ιστορία. Ιστορικά, οι ασφαλείς ζώνες ήταν οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό. Κατά την διάρκεια της βοσνιακής σύγκρουσης την δεκαετία του 1990, τα Ηνωμένα Έθνη χαρακτήρισαν την Σρεμπρένιτσα «ασφαλή περιοχή» και άφησαν περισσότερους από 50.000 πολίτες υπό την προστασία περίπου 400 ελαφρά οπλισμένων ανδρών των ολλανδικών ειρηνευτικών δυνάμεων. Μέσα σε λίγες μέρες, περισσότεροι από 8.000 αγόρια και άντρες σφαγιάστηκαν από βοσνιακές σερβικές δυνάμεις [9] στην χειρότερη μαζική δολοφονία στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ωστόσο, οι ασφαλείς ζώνες πετύχαιναν όταν ευθυγραμμίζονταν η πολιτική βούληση και η στρατιωτική ικανότητα. Το 1991, μια συμμαχία ΗΠΑ-Ευρώπης με περισσότερους από 20.000 στρατιώτες καθιέρωσε τόσο μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων όσο και μια ασφαλή ζώνη στο βόρειο Ιράκ [10] για την προστασία των Ιρακινών Κούρδων από τις δυνάμεις του Σαντάμ Χουσεΐν. Η Επιχείρηση Provide Comfort [11] όχι μόνο έσωσε χιλιάδες πολίτες, αλλά και πρόλαβε την έξοδο των προσφύγων προς την Τουρκία. Βεβαίως, η εγκαθίδρυση μιας ασφαλούς ζώνης στην Συρία, με τους καλά οπλισμένους μαχητές της και τις μεταβαλλόμενες συμμαχίες, θα ήταν πολύ πιο δύσκολη από ό, τι στο Ιράκ.
Δεύτερον, ο Trump θα πρέπει να δώσει τα σωστά μηνύματα. Για να ικανοποιήσει τους συμμάχους των ΗΠΑ και τον αμερικανικό λαό, θα χρειαστεί σαφείς δικαιολογίες για την δημιουργία ασφαλών ζωνών. Μέχρι στιγμής, όμως, τα μηνύματα της διοίκηση για την Συρία είναι μπερδεμένα. Μετά την επίθεση του Assad με το αέριο sarin, η Αμερικανίδα πρέσβειρα στον ΟΗΕ, Νίκι Χέλεϊ δήλωσε ότι η αλλαγή καθεστώτος ήταν «προτεραιότητα». Ωστόσο, ο υπουργός Εξωτερικών Rex Tillerson [12] υπονόησε ότι η πολιτική των ΗΠΑ επικεντρώνεται στην κατανίκηση του Ισλαμικού Κράτους [13] (ISIS) και στο να προλάβει μελλοντικές χημικές επιθέσεις, και ο γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, Σων Σπίσλερ, δήλωσε ότι τα χτυπήματα είχαν ένα «τεράστιο ανθρωπιστικό στοιχείο» [14].
Η διοίκηση θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να επαναπροσδιορίσει την πολιτική της για την Συρία με ανθρωπιστικούς όρους. Αν το πράξει, οι ασφαλείς ζώνες θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν ως ένα συγκεκριμένο βήμα προς την διάσωση Σύρων προσφύγων από τον Assad και το ISIS. Αυτό θα στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στον Assad και ενδεχομένως θα αναζωογονήσει την συριακή ειρηνευτική διαδικασία. Επειδή ο Assad βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε αεροπορικές επιθέσεις αδιακρίτως σε μη στρατιωτικές περιοχές οι οποίες βρίσκονταν υπό την κυριαρχία των ανταρτών [15], στρατιωτικοί ειδικοί έχουν πει [16] ότι οι ασφαλείς ζώνες στην Συρία θα χρειάζονταν μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων για την αποτελεσματική προστασία των πολιτών. Ανάλογα με το εύρος της, μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων θα μπορούσε επίσης να παρεμποδίσει σημαντικά την ικανότητα του Assad να χρησιμοποιεί αεροπορικές δυνάμεις. Έχοντας στερηθεί τις πιο βάναυσες και αποτελεσματικές τακτικές του, ο Assad θα μπορούσε να δει μια νέα αξία στην επιδίωξη μιας διευθέτησης μέσω διαπραγματεύσεων.
Τρίτον, χτίζοντας την υπόθεσή της για τις ασφαλείς ζώνες, η κυβέρνηση Trump μπορεί να κερδίσει περισσότερα στηριζόμενη στο διεθνές δίκαιο, απ 'ό, τι απορρίπτοντάς το. Μετά τα χτυπήματα με πυραύλους κρουζ, ο Assad θα μπορούσε να χαρακτηρίσει οποιαδήποτε παρέμβαση των ΗΠΑ στην Συρία ως προοίμιο αλλαγής καθεστώτος. Αλλά το διεθνές δίκαιο θα μπορούσε να συμβάλει στην άμβλυνση αυτών των ανησυχιών, τουλάχιστον για τους συμμάχους των ΗΠΑ. Για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να επικαλεσθούν ορισμένους νομικούς λόγους για την υποστήριξη ασφαλών ζωνών στη Συρία. Σε μια σπάνια στιγμή συμφωνίας, το Συμβούλιο Ασφαλείας πέρασε το Ψήφισμα 2254 [17], απαιτώντας από τους Σύρους μαχόμενους να σταματήσουν να στοχεύουν σε πολίτες. Ο Τραμπ θα μπορούσε να δικαιολογήσει τις ασφαλείς ζώνες ως απαραίτητες για να προστατεύσουν τους Σύρους πολίτες από τέτοιους στοχευμένους φόνους, οι οποίοι έχουν καταδικαστεί από διεθνείς παρατηρητές.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν επίσης να βασίζονται στην Ευθύνη για Προστασία [18] (Responsibility to Protect, R2P), ένα αναδυόμενο νομικό δόγμα που εφαρμόζεται όταν ένα κυρίαρχο κράτος είναι απρόθυμο ή ανίκανο να αποτρέψει μαζικές φρικαλεότητες εντός των συνόρων του και το Συμβούλιο Ασφαλείας επανειλημμένα έχει αποτύχει να σταματήσει αυτές τις φρικαλεότητες. Αλλά η R2P απλώς θα εξουσιοδοτούσε μια δύναμη να υπερασπιστεί μια ασφαλή ζώνη στην Συρία [19], όχι άνευ ορίων στρατιωτικές εκστρατείες κατά του ISIS ή του καθεστώτος Assad. Εν τω μεταξύ, εάν το ΝΑΤΟ παρέμβει παράλληλα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, θα μπορούσε να δικαιολογήσει τις ασφαλείς ζώνες στα σύνορα της Τουρκίας ως την συλλογική άμυνα ενός κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ.
Τέταρτον, η διοίκηση θα πρέπει επίσης να θεσπίσει σαφείς κανόνες εμπλοκής. Όπως και στην Επιχείρηση Provide Comfort στο Ιράκ, οι ασφαλείς ζώνες πρέπει να προστατεύονται από μια ισχυρή δύναμη αέρος και εδάφους που να δίνει λόγο σε μια σαφή δομή διοίκησης. Από την Σρεμπρένιτσα [20] μέχρι το Νότιο Σουδάν [21], οι ασφαλείς ζώνες απέτυχαν ακριβώς επειδή δεν προστατεύονταν επαρκώς. Αυτές οι αποτυχίες προκλήθηκαν περισσότερο από την έλλειψη πολιτικής βούλησης παρά από την ανεπαρκή δύναμη πυρός. Οι ειρηνευτικές δυνάμεις του Ηνωμένου Βασιλείου συχνά λειτουργούν με αδύναμους κανόνες εμπλοκής, που εγγυώνται τα πάντα εκτός από το ότι μπορούν να παρεμβαίνουν. Οι ισχυροί κανόνες εμπλοκής θα σηματοδοτούσαν τόσο στον Assad όσο και στους πρόσφυγες ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδιαφέρονται σοβαρά για την προστασία των πολιτών που εισέρχονται στην ζώνη. Ωστόσο, τώρα, ενδέχεται να μην υπάρχει επαρκής πολιτική βούληση στις Ηνωμένες Πολιτείες να παράσχουν την απαιτούμενη ισχυρή δέσμευση.
Πέμπτον, οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται μια στρατηγική εξόδου. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος των ασφαλών ζωνών είναι ότι θα μπορούσαν να προσελκύσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους στην διαλυτική, πολυδιάστατη σύγκρουση της Συρίας επ 'αόριστον. Δεδομένης της απειλής του καθεστώτος Assad προς τους πολίτες της Συρίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να συνδέσουν την αποχώρηση με μια εθνική συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ή μια ειρηνευτική συμφωνία που περιλαμβάνει διεθνείς ειρηνευτικές δυνάμεις.
Δυνάμεις των ΗΠΑ σε βάση των Κουρδικών Μονάδων Λαϊκής Προστασίας κοντά στην Malikiya της Συρίας, τον Απρίλιο του 2017. RODI SAID / FILE PHOTO / REUTERS
----------------------------------------------------------------
Μια ανθρωπιστική στρατηγική των ΗΠΑ στην Συρία μπορεί να ενθαρρύνει το Ιράν και την Ρωσία να υποστηρίξουν μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων, η οποία θα οδηγήσει σε πραγματική σταθερότητα στην περιοχή. Καθώς μελετά μια πολιτική ασφαλούς ζώνης, η διοίκηση Trump πρέπει να διευκρινίσει το πώς θα συντονίσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις με την εμπλοκή της στην συριακή ειρηνευτική διαδικασία και την πολιτική μετάβαση, κάτι που δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα.
Τέλος, οι ασφαλείς ζώνες πρέπει να καθιερώνουν τον νόμο και την τάξη και να εξασφαλίζουν ότι πληρούνται οι βασικές ανάγκες των προσφύγων -τροφή, περίθαλψη, στέγη. Όμως, ο αμερικανικός στρατός θα χρειαστεί διεθνή υποστήριξη για να αποφύγει την διείσδυση εξτρεμιστικών ομάδων στις ασφαλείς ζώνες˙ το να υπάρχουν Αμερικανοί στρατιώτες να αστυνομεύουν Σύρους πρόσφυγες θα προκαλούσε άβολες αναμνήσεις από το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Για την παροχή εσωτερικής ασφάλειας, οι περιφερειακοί σύμμαχοι, των οποίων οι στρατιώτες έχουν στενότερους πολιτιστικούς και γλωσσικούς δεσμούς με τους Σύρους, θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματικοί.
Πράγματι, πολλοί περιφερειακοί σύμμαχοι έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους στις ασφαλείς ζώνες. Στην βόρεια Συρία, η Τουρκία, η οποία έχει ήδη επιδιώξει «ζώνες χωρίς τρομοκρατία» κατά μήκος των συνόρων της με την Συρία [22], θα μπορούσε να είναι πρόθυμος εταίρος όσο δεν εμπλέκονται κουρδικές δυνάμεις. Στη Νότια Συρία, όπου δραστηριοποιούνται η Χεζμπολάχ και το ISIS, η δημιουργία ασφαλών ζωνών θα ήταν πιο επικίνδυνη από στρατιωτικής απόψεως. Το Ισραήλ και η Ιορδανία, ωστόσο, φαίνονται πρόθυμοι να αποτρέψουν την παλίρροια των προσφύγων και να εμποδίσουν μη κρατικούς φορείς από το να δημιουργήσουν μια στρατηγική βάση στα σύνορά τους. Οι αποτελεσματικές ασφαλείς ζώνες θα μπορούσαν να επιτύχουν και τους δύο αυτούς στόχους.
Η ανάπτυξη ασφαλών ζωνών εντός της Συρίας παραμένει μια πραγματική δυνατότητα και η Ρωσία παρουσίασε ένα συγκεκριμένο σχέδιο [23] για ασφαλείς ζώνες κατά τις συζητήσεις για την κατάπαυση του πυρός, στην Αστάνα, την περασμένη εβδομάδα. Αφότου συζητήθηκε αυτή η πρόταση κατά την συνάντησή του με τον Trump [24] και τον Tillerson [24] την περασμένη εβδομάδα, ο Λαβρόφ δήλωσε ότι η Ρωσία ελπίζει ότι τα διπλωματικά «πυροτεχνήματα» σχετικά με τις ασφαλείς ζώνες [25] θα εξελιχθούν σε μια βιώσιμη συμφωνία για την προστασία των αμάχων. Αν και η διοίκηση του Trump πρέπει να παραμείνει επιφυλακτική για τις ρωσικές προθέσεις, αυτές οι συζητήσεις υψηλού επιπέδου υπογραμμίζουν το ότι οι ασφαλείς ζώνες θα μπορούσαν να είναι προς το στρατηγικό συμφέρον τόσο των Ηνωμένων Πολιτειών όσο και της Ρωσίας.
Ορισμένοι ειδικοί της εξωτερικής πολιτικής εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ζωτικό συμφέρον σχετικά με την μοίρα της Συρίας. [26] Ωστόσο, η κρίση των προσφύγων διαχέεται τώρα πολύ πέρα από την Συρία, αποσταθεροποιώντας την Μέση Ανατολή [27] και διαταράσσοντας την ευρωπαϊκή κοινωνία. Μια έξυπνη πολιτική ασφαλούς ζώνης θα μπορούσε να ανακόψει την ροή των προσφύγων παρέχοντας θύλακες ασφάλειας στην Συρία. Θα μπορούσε επίσης να αναζωογονήσει τις προσπάθειες για την επίτευξη μιας ειρηνικής διευθέτησης μέσω διαπραγματεύσεων, το κλειδί για την επίλυση της φαινομενικά ανεξέλεγκτης συριακής μεταναστευτικής κρίσης. Μια σαφής, καλά σχεδιασμένη στρατηγική θα μπορούσε να δημιουργήσει ασφαλείς ζώνες που θα είναι και μεγάλες και όμορφες.
Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2017-05-11/right-way-creat...
Σύνδεσμοι:
[1] http://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-intelligence-idUS...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2017-04-14/non-signal-syria
[3] https://www.foreignaffairs.com/regions/syria
[4] http://www.nbcnews.com/politics/2016-election/trump-give-syrian-refugees...
[5] http://www.bbc.com/news/world-middle-east-39797904
[6] https://www.foreignaffairs.com/reviews/resistible-rise-vladimir-putin
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/levant/2015-10-20/help-refugees-...
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/turkey/2016-07-20/russia-and-tur...
[9] https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2016/12/14/europes-ale...
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/iraq/2015-09-22/iraq-pieces
[11] http://adst.org/2016/02/iraqi-kurds-operation-provide-comfort-and-the-bi...
[12] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2016-12-16/rex-files
[13] https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/isis-not-terrorist-g...
[14] https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2017/04/07/press-gaggle-pres...
[15] http://www.thedailybeast.com/articles/2016/07/27/assad-and-putin-s-sick-...
[16] http://thehill.com/images/stories/news/2013/07_july/22/dempsey.pdf
[17] http://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3-C...
[18] https://www.foreignaffairs.com/articles/2002-11-01/responsibility-protect
[19] https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2174768
[20] https://www.hrw.org/report/1995/10/15/fall-srebrenica-and-failure-un-pea...
[21] http://www.cnn.com/2016/06/24/opinions/south-sudan-peacekeeping-failures...
[22] http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/12/turkey-euphrates-shiel...
[23] https://www.washingtonpost.com/world/putin-pushes-syrian-safe-zone-propo...
[24] https://foreignpolicy.com/2017/05/08/mr-lavrov-comes-to-washington/
[25] https://www.nytimes.com/aponline/2017/05/10/us/politics/ap-us-united-sta...
[26] https://www.nytimes.com/2016/10/06/opinion/dont-intervene-in-syria.html
[27] https://www.foreignaffairs.com/regions/middle-east
Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition
www.fotavgeia.blogspot.com
Έξι βήματα για την διοίκηση του Τραμπ
Paul R. Williams και J. Trevor Ulbrick
Ως απάντηση των επιθέσεων του Σύρου προέδρου Bashar al-Assad με δηλητηριώδη αέρια [1] κατά πολιτών σε περιοχές που ήλεγχαν οι αντάρτες τον Απρίλιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εκτόξευσε 59 πυραύλους κρουζ [2] εναντίον αεροπορικής βάσης της Συρίας. Τρεις εβδομάδες αργότερα, ο κόσμος δεν είναι πιο κοντά στο να κατανοήσει τι επιθυμεί να επιτύχει η κυβέρνησή του στην Συρία [3]. Τα χτυπήματα σηματοδότησαν την πρώτη φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποίησαν βία στην χώρα για να απαντήσουν στις φρικαλεότητες του Assad και δεν είναι σαφές αν θα είναι η τελευταία.
Μετά από επτά χρόνια συγκρούσεων, περίπου 11 εκατομμύρια Σύροι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους ή έχουν πεθάνει προσπαθώντας να φύγουν, και αυτός ο αριθμός σίγουρα θα αυξηθεί χωρίς διεθνή εμπλοκή. Εάν η διοίκηση του Trump είναι σοβαρή σχετικά με την προστασία των Σύρων που δραπετεύουν από τον Assad και το ISIS, μια επιλογή πολιτικής ξεχωρίζει: Οι ασφαλείς ζώνες. Κατά την διάρκεια της εκστρατείας, ο Τραμπ υποστήριξε την «δημιουργία μιας μεγάλης όμορφης ασφαλούς ζώνης [4]» στην Συρία. Ο Trump επανέλαβε πρόσφατα την υποστήριξή του [5] στις ασφαλείς ζώνες κατά την διάρκεια της συνομιλίας του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στις 2 Μαΐου [6]. Αλλά ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Jim Mattis έχει εκφράσει επιφυλάξεις για τις πρόσφατες προτάσεις περί ασφαλών ζωνών, σημειώνοντας ότι «ο διάβολος είναι πάντα στις λεπτομέρειες».
Διασχίζοντας έναν αυτοκινητόδρομο στο Χαλέπι, στην Συρία, τον Ιανουάριο του 2015. JALAL AL-MAMO / REUTERS
---------------------------------------------------------
Οι στρατιωτικοί σχεδιαστές των ΗΠΑ έχουν δίκιο να είναι επιφυλακτικοί. Ωστόσο, οι ασφαλείς ζώνες μπορεί να είναι μια αποτελεσματική απάντηση στην ανθρωπιστική κρίση της Συρίας. Μπορεί να είναι ευκολότερο να τύχουν υπεράσπισης και αστυνόμευσης από όσο οι διάδρομοι ανθρωπιστικής βοήθειας, και μπορεί να παράσχουν βασική προστασία στον από μακρού χρόνου βασανισμένο άμαχο πληθυσμό της Συρίας [7]. Θα μπορούσαν επίσης να είναι διπλωματικά βιώσιμες. Τα περισσότερα διαπραγματευόμενα μέρη στην Συρία, όπως η Ρωσία, η Τουρκία [8], οι Ηνωμένες Πολιτείες και το κράτος της Συρίας εξέφρασαν την υποστήριξή τους για κάποια ασφαλή ζώνη κατά τις πρόσφατες ειρηνευτικές συνομιλίες στην Αστάνα. Ωστόσο, η ιστορία διδάσκει ότι, εάν διευθετηθούν με λάθος τρόπο, τέτοια σχέδια κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Για να έχει πιθανότητες επιτυχίας, η πολιτική ασφαλών ζωνών του Trump θα πρέπει να επικεντρωθεί σε έξι κρίσιμα στοιχεία.
Πρώτον, οι υπεύθυνοι σχεδιασμού πρέπει να μάθουν από την ιστορία. Ιστορικά, οι ασφαλείς ζώνες ήταν οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό. Κατά την διάρκεια της βοσνιακής σύγκρουσης την δεκαετία του 1990, τα Ηνωμένα Έθνη χαρακτήρισαν την Σρεμπρένιτσα «ασφαλή περιοχή» και άφησαν περισσότερους από 50.000 πολίτες υπό την προστασία περίπου 400 ελαφρά οπλισμένων ανδρών των ολλανδικών ειρηνευτικών δυνάμεων. Μέσα σε λίγες μέρες, περισσότεροι από 8.000 αγόρια και άντρες σφαγιάστηκαν από βοσνιακές σερβικές δυνάμεις [9] στην χειρότερη μαζική δολοφονία στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ωστόσο, οι ασφαλείς ζώνες πετύχαιναν όταν ευθυγραμμίζονταν η πολιτική βούληση και η στρατιωτική ικανότητα. Το 1991, μια συμμαχία ΗΠΑ-Ευρώπης με περισσότερους από 20.000 στρατιώτες καθιέρωσε τόσο μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων όσο και μια ασφαλή ζώνη στο βόρειο Ιράκ [10] για την προστασία των Ιρακινών Κούρδων από τις δυνάμεις του Σαντάμ Χουσεΐν. Η Επιχείρηση Provide Comfort [11] όχι μόνο έσωσε χιλιάδες πολίτες, αλλά και πρόλαβε την έξοδο των προσφύγων προς την Τουρκία. Βεβαίως, η εγκαθίδρυση μιας ασφαλούς ζώνης στην Συρία, με τους καλά οπλισμένους μαχητές της και τις μεταβαλλόμενες συμμαχίες, θα ήταν πολύ πιο δύσκολη από ό, τι στο Ιράκ.
Δεύτερον, ο Trump θα πρέπει να δώσει τα σωστά μηνύματα. Για να ικανοποιήσει τους συμμάχους των ΗΠΑ και τον αμερικανικό λαό, θα χρειαστεί σαφείς δικαιολογίες για την δημιουργία ασφαλών ζωνών. Μέχρι στιγμής, όμως, τα μηνύματα της διοίκηση για την Συρία είναι μπερδεμένα. Μετά την επίθεση του Assad με το αέριο sarin, η Αμερικανίδα πρέσβειρα στον ΟΗΕ, Νίκι Χέλεϊ δήλωσε ότι η αλλαγή καθεστώτος ήταν «προτεραιότητα». Ωστόσο, ο υπουργός Εξωτερικών Rex Tillerson [12] υπονόησε ότι η πολιτική των ΗΠΑ επικεντρώνεται στην κατανίκηση του Ισλαμικού Κράτους [13] (ISIS) και στο να προλάβει μελλοντικές χημικές επιθέσεις, και ο γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, Σων Σπίσλερ, δήλωσε ότι τα χτυπήματα είχαν ένα «τεράστιο ανθρωπιστικό στοιχείο» [14].
Η διοίκηση θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να επαναπροσδιορίσει την πολιτική της για την Συρία με ανθρωπιστικούς όρους. Αν το πράξει, οι ασφαλείς ζώνες θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν ως ένα συγκεκριμένο βήμα προς την διάσωση Σύρων προσφύγων από τον Assad και το ISIS. Αυτό θα στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στον Assad και ενδεχομένως θα αναζωογονήσει την συριακή ειρηνευτική διαδικασία. Επειδή ο Assad βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε αεροπορικές επιθέσεις αδιακρίτως σε μη στρατιωτικές περιοχές οι οποίες βρίσκονταν υπό την κυριαρχία των ανταρτών [15], στρατιωτικοί ειδικοί έχουν πει [16] ότι οι ασφαλείς ζώνες στην Συρία θα χρειάζονταν μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων για την αποτελεσματική προστασία των πολιτών. Ανάλογα με το εύρος της, μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων θα μπορούσε επίσης να παρεμποδίσει σημαντικά την ικανότητα του Assad να χρησιμοποιεί αεροπορικές δυνάμεις. Έχοντας στερηθεί τις πιο βάναυσες και αποτελεσματικές τακτικές του, ο Assad θα μπορούσε να δει μια νέα αξία στην επιδίωξη μιας διευθέτησης μέσω διαπραγματεύσεων.
Τρίτον, χτίζοντας την υπόθεσή της για τις ασφαλείς ζώνες, η κυβέρνηση Trump μπορεί να κερδίσει περισσότερα στηριζόμενη στο διεθνές δίκαιο, απ 'ό, τι απορρίπτοντάς το. Μετά τα χτυπήματα με πυραύλους κρουζ, ο Assad θα μπορούσε να χαρακτηρίσει οποιαδήποτε παρέμβαση των ΗΠΑ στην Συρία ως προοίμιο αλλαγής καθεστώτος. Αλλά το διεθνές δίκαιο θα μπορούσε να συμβάλει στην άμβλυνση αυτών των ανησυχιών, τουλάχιστον για τους συμμάχους των ΗΠΑ. Για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να επικαλεσθούν ορισμένους νομικούς λόγους για την υποστήριξη ασφαλών ζωνών στη Συρία. Σε μια σπάνια στιγμή συμφωνίας, το Συμβούλιο Ασφαλείας πέρασε το Ψήφισμα 2254 [17], απαιτώντας από τους Σύρους μαχόμενους να σταματήσουν να στοχεύουν σε πολίτες. Ο Τραμπ θα μπορούσε να δικαιολογήσει τις ασφαλείς ζώνες ως απαραίτητες για να προστατεύσουν τους Σύρους πολίτες από τέτοιους στοχευμένους φόνους, οι οποίοι έχουν καταδικαστεί από διεθνείς παρατηρητές.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν επίσης να βασίζονται στην Ευθύνη για Προστασία [18] (Responsibility to Protect, R2P), ένα αναδυόμενο νομικό δόγμα που εφαρμόζεται όταν ένα κυρίαρχο κράτος είναι απρόθυμο ή ανίκανο να αποτρέψει μαζικές φρικαλεότητες εντός των συνόρων του και το Συμβούλιο Ασφαλείας επανειλημμένα έχει αποτύχει να σταματήσει αυτές τις φρικαλεότητες. Αλλά η R2P απλώς θα εξουσιοδοτούσε μια δύναμη να υπερασπιστεί μια ασφαλή ζώνη στην Συρία [19], όχι άνευ ορίων στρατιωτικές εκστρατείες κατά του ISIS ή του καθεστώτος Assad. Εν τω μεταξύ, εάν το ΝΑΤΟ παρέμβει παράλληλα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, θα μπορούσε να δικαιολογήσει τις ασφαλείς ζώνες στα σύνορα της Τουρκίας ως την συλλογική άμυνα ενός κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ.
Τέταρτον, η διοίκηση θα πρέπει επίσης να θεσπίσει σαφείς κανόνες εμπλοκής. Όπως και στην Επιχείρηση Provide Comfort στο Ιράκ, οι ασφαλείς ζώνες πρέπει να προστατεύονται από μια ισχυρή δύναμη αέρος και εδάφους που να δίνει λόγο σε μια σαφή δομή διοίκησης. Από την Σρεμπρένιτσα [20] μέχρι το Νότιο Σουδάν [21], οι ασφαλείς ζώνες απέτυχαν ακριβώς επειδή δεν προστατεύονταν επαρκώς. Αυτές οι αποτυχίες προκλήθηκαν περισσότερο από την έλλειψη πολιτικής βούλησης παρά από την ανεπαρκή δύναμη πυρός. Οι ειρηνευτικές δυνάμεις του Ηνωμένου Βασιλείου συχνά λειτουργούν με αδύναμους κανόνες εμπλοκής, που εγγυώνται τα πάντα εκτός από το ότι μπορούν να παρεμβαίνουν. Οι ισχυροί κανόνες εμπλοκής θα σηματοδοτούσαν τόσο στον Assad όσο και στους πρόσφυγες ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδιαφέρονται σοβαρά για την προστασία των πολιτών που εισέρχονται στην ζώνη. Ωστόσο, τώρα, ενδέχεται να μην υπάρχει επαρκής πολιτική βούληση στις Ηνωμένες Πολιτείες να παράσχουν την απαιτούμενη ισχυρή δέσμευση.
Πέμπτον, οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται μια στρατηγική εξόδου. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος των ασφαλών ζωνών είναι ότι θα μπορούσαν να προσελκύσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους στην διαλυτική, πολυδιάστατη σύγκρουση της Συρίας επ 'αόριστον. Δεδομένης της απειλής του καθεστώτος Assad προς τους πολίτες της Συρίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να συνδέσουν την αποχώρηση με μια εθνική συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ή μια ειρηνευτική συμφωνία που περιλαμβάνει διεθνείς ειρηνευτικές δυνάμεις.
Δυνάμεις των ΗΠΑ σε βάση των Κουρδικών Μονάδων Λαϊκής Προστασίας κοντά στην Malikiya της Συρίας, τον Απρίλιο του 2017. RODI SAID / FILE PHOTO / REUTERS
----------------------------------------------------------------
Μια ανθρωπιστική στρατηγική των ΗΠΑ στην Συρία μπορεί να ενθαρρύνει το Ιράν και την Ρωσία να υποστηρίξουν μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων, η οποία θα οδηγήσει σε πραγματική σταθερότητα στην περιοχή. Καθώς μελετά μια πολιτική ασφαλούς ζώνης, η διοίκηση Trump πρέπει να διευκρινίσει το πώς θα συντονίσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις με την εμπλοκή της στην συριακή ειρηνευτική διαδικασία και την πολιτική μετάβαση, κάτι που δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα.
Τέλος, οι ασφαλείς ζώνες πρέπει να καθιερώνουν τον νόμο και την τάξη και να εξασφαλίζουν ότι πληρούνται οι βασικές ανάγκες των προσφύγων -τροφή, περίθαλψη, στέγη. Όμως, ο αμερικανικός στρατός θα χρειαστεί διεθνή υποστήριξη για να αποφύγει την διείσδυση εξτρεμιστικών ομάδων στις ασφαλείς ζώνες˙ το να υπάρχουν Αμερικανοί στρατιώτες να αστυνομεύουν Σύρους πρόσφυγες θα προκαλούσε άβολες αναμνήσεις από το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Για την παροχή εσωτερικής ασφάλειας, οι περιφερειακοί σύμμαχοι, των οποίων οι στρατιώτες έχουν στενότερους πολιτιστικούς και γλωσσικούς δεσμούς με τους Σύρους, θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματικοί.
Πράγματι, πολλοί περιφερειακοί σύμμαχοι έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους στις ασφαλείς ζώνες. Στην βόρεια Συρία, η Τουρκία, η οποία έχει ήδη επιδιώξει «ζώνες χωρίς τρομοκρατία» κατά μήκος των συνόρων της με την Συρία [22], θα μπορούσε να είναι πρόθυμος εταίρος όσο δεν εμπλέκονται κουρδικές δυνάμεις. Στη Νότια Συρία, όπου δραστηριοποιούνται η Χεζμπολάχ και το ISIS, η δημιουργία ασφαλών ζωνών θα ήταν πιο επικίνδυνη από στρατιωτικής απόψεως. Το Ισραήλ και η Ιορδανία, ωστόσο, φαίνονται πρόθυμοι να αποτρέψουν την παλίρροια των προσφύγων και να εμποδίσουν μη κρατικούς φορείς από το να δημιουργήσουν μια στρατηγική βάση στα σύνορά τους. Οι αποτελεσματικές ασφαλείς ζώνες θα μπορούσαν να επιτύχουν και τους δύο αυτούς στόχους.
Η ανάπτυξη ασφαλών ζωνών εντός της Συρίας παραμένει μια πραγματική δυνατότητα και η Ρωσία παρουσίασε ένα συγκεκριμένο σχέδιο [23] για ασφαλείς ζώνες κατά τις συζητήσεις για την κατάπαυση του πυρός, στην Αστάνα, την περασμένη εβδομάδα. Αφότου συζητήθηκε αυτή η πρόταση κατά την συνάντησή του με τον Trump [24] και τον Tillerson [24] την περασμένη εβδομάδα, ο Λαβρόφ δήλωσε ότι η Ρωσία ελπίζει ότι τα διπλωματικά «πυροτεχνήματα» σχετικά με τις ασφαλείς ζώνες [25] θα εξελιχθούν σε μια βιώσιμη συμφωνία για την προστασία των αμάχων. Αν και η διοίκηση του Trump πρέπει να παραμείνει επιφυλακτική για τις ρωσικές προθέσεις, αυτές οι συζητήσεις υψηλού επιπέδου υπογραμμίζουν το ότι οι ασφαλείς ζώνες θα μπορούσαν να είναι προς το στρατηγικό συμφέρον τόσο των Ηνωμένων Πολιτειών όσο και της Ρωσίας.
Ορισμένοι ειδικοί της εξωτερικής πολιτικής εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ζωτικό συμφέρον σχετικά με την μοίρα της Συρίας. [26] Ωστόσο, η κρίση των προσφύγων διαχέεται τώρα πολύ πέρα από την Συρία, αποσταθεροποιώντας την Μέση Ανατολή [27] και διαταράσσοντας την ευρωπαϊκή κοινωνία. Μια έξυπνη πολιτική ασφαλούς ζώνης θα μπορούσε να ανακόψει την ροή των προσφύγων παρέχοντας θύλακες ασφάλειας στην Συρία. Θα μπορούσε επίσης να αναζωογονήσει τις προσπάθειες για την επίτευξη μιας ειρηνικής διευθέτησης μέσω διαπραγματεύσεων, το κλειδί για την επίλυση της φαινομενικά ανεξέλεγκτης συριακής μεταναστευτικής κρίσης. Μια σαφής, καλά σχεδιασμένη στρατηγική θα μπορούσε να δημιουργήσει ασφαλείς ζώνες που θα είναι και μεγάλες και όμορφες.
Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2017-05-11/right-way-creat...
Σύνδεσμοι:
[1] http://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-syria-intelligence-idUS...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2017-04-14/non-signal-syria
[3] https://www.foreignaffairs.com/regions/syria
[4] http://www.nbcnews.com/politics/2016-election/trump-give-syrian-refugees...
[5] http://www.bbc.com/news/world-middle-east-39797904
[6] https://www.foreignaffairs.com/reviews/resistible-rise-vladimir-putin
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/levant/2015-10-20/help-refugees-...
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/turkey/2016-07-20/russia-and-tur...
[9] https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2016/12/14/europes-ale...
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/iraq/2015-09-22/iraq-pieces
[11] http://adst.org/2016/02/iraqi-kurds-operation-provide-comfort-and-the-bi...
[12] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2016-12-16/rex-files
[13] https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/isis-not-terrorist-g...
[14] https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2017/04/07/press-gaggle-pres...
[15] http://www.thedailybeast.com/articles/2016/07/27/assad-and-putin-s-sick-...
[16] http://thehill.com/images/stories/news/2013/07_july/22/dempsey.pdf
[17] http://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3-C...
[18] https://www.foreignaffairs.com/articles/2002-11-01/responsibility-protect
[19] https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2174768
[20] https://www.hrw.org/report/1995/10/15/fall-srebrenica-and-failure-un-pea...
[21] http://www.cnn.com/2016/06/24/opinions/south-sudan-peacekeeping-failures...
[22] http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/12/turkey-euphrates-shiel...
[23] https://www.washingtonpost.com/world/putin-pushes-syrian-safe-zone-propo...
[24] https://foreignpolicy.com/2017/05/08/mr-lavrov-comes-to-washington/
[25] https://www.nytimes.com/aponline/2017/05/10/us/politics/ap-us-united-sta...
[26] https://www.nytimes.com/2016/10/06/opinion/dont-intervene-in-syria.html
[27] https://www.foreignaffairs.com/regions/middle-east
Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition
www.fotavgeia.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου