H διαδικασία του φορολογικού συστήματος στην Ελλάδα πρέπει να αλλάξει εχθές.
Χατζηαναγνώστου Γιώργος
Το φορολογικό σύστημα κάθε χώρας, του οποίου αναπόσπαστο τμήμα είναι ο τρόπος οργάνωσης και απονομής της φορολογικής ∆ικαιοσύνης, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ανταγωνιστικότητά της και το βαθμό ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας, αλλά και με την αποδοχή του από την κοινωνία και τη διαμόρφωση φορολογικής συνείδησης.
Στην παρέμβασή της ΟΕΣΥΝΕ παρουσιάζονται συνοπτικά προτάσεις για τη συνολική βελτίωση της διαδικασίας προσδιορισμού της φορολογητέας ύλης (ανεξαρτήτως πηγής) και καταναγκασμού για την είσπραξη του φόρου, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η ταχύτερη απονομή της φορολογικής ∆ικαιοσύνης επ' ωφελεία της επιχειρηματικότητας, χωρίς ταυτόχρονα να πλήττεται η φορολογική αποτελεσματικότητα ,κάτι που η χώρα έχει ανάγκη .
Στο φορολογικό σύστημα θεωρείται ότι το «Ελληνικό Λογιστικό Σχήμα» πρέπει να αλλάξει και να βασίζεται στο σύστημα εκκαθαρισμένων αντί δεδουλευμένων πράξεων, για κύκλο εργασιών μέχρι 5εκ€. Ένα σύστημα που χαρακτηρίζεται από απλότητα, είναι δίκαιο, βέβαιο, παρέχει εύκολη πληρωμή, είναι ουδέτερο και τέλος χαρακτηρίζεται από διαφάνεια. Στην ουσία αναφέρεται με απλά λόγια στην διαφοροποίηση της φορολογικής λογικής από την υφιστάμενη και απαρχαιωμένη μεθοδολογία όπου η φορολογική ισχύς ενός τιμολογίου αρχίζει με την έκδοση του, απέναντι στην λογική του εισπραχθέντος τιμολογίου κάτι που οι σύγχρονες εμπορικά χώρες τηρούν .
Η εφαρμογή συστήματος εκκαθαρισμένων πράξεων οδηγεί στη διευκόλυνση φορολογικών ελέγχων μηδενίζει τον κίνδυνο εικονικών τιμολογίων, παρέχει δικαιϊκά και διαχειριστικά οφέλη. Τέλος η μέθοδος αυτή παρέχει σημαντικά οφέλη στις επενδύσεις από Επιχειρηματικούς Αγγέλους και Ιδιώτες επενδυτές.Η ανάγκη αλλαγής ανήκει στο πλαίσιο άμεσων δράσεων της αναδιοργάνωσης της οικονομίας στηριζόμενο στην ριζοσπαστική τομή που έχουμε ανάγκη και όχι στα περιφερειακά ή επί μέρους προγράμματα επίλυσης των προβλημάτων με ασπιρίνες τύπου "ρυθμίσεων οφειλών " είτε 10 είτε 100δόσεων που έχουν εν σκύψει με την βεβαιωμένη και πρόδηλη στοχευμένη καταστροφή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων .
Το σημερινό καθεστώς των εν ζωή επιχειρήσεων ζητά πελάτες που δεν βρίσκονται με μισθούς των 400€ αλλά μόνο με ριζοσπαστική αναδιοργάνωση της οικονομίας και των δομών λειτουργίας της. Είναι εύκολα αντιληπτό ότι η ποινικοποίηση της επιχειρηματικότητας και η ασύστολη δίωξη μέσω φόρων ευνοεί την παραγωγή δικαστικών και φορολογικών υποθέσεων με αντίστοιχη ευνοιοκρατία για τους συγκεκριμένους κλάδους εργασίας νομικούς ,φοροτέχνες, λογιστές εξυπηρετώντας συντεχνιακά συμφέροντα . Στην κρίσιμη καμπή και σε ένα αέναα μεταβαλλόμενο περιβάλλον γεωστρατηγικό αλλά και οικονομικών συσχετισμών η πατρίδα έχει ανάγκη από ολετήρες αναστροφής της στοχευμένης καταστροφής και διάλυσης του κοινωνικού και οικονομικού ιστού της χώρας,χωρίς συντεχνιακές αγκυλώσεις .
Κάτι πρέπει Επιτέλους να γίνει για να μπορεί η γενιά των άνεργων 60% νεολαιών να βρη το δρόμο της ,τον δρόμο της ανάπτυξης και οι παλαιότεροι που έχουν οδηγήσει την χώρα εδώ στην καταστροφή, να μπορούν να τους κοιτάξουν στα μάτια έστω και την ύστατη στιγμή ..
Ακολουθεί μέρος της πρότασης της ΟΕΣΥΝΕ www.esyne.gr
1. ∆ιαπιστώσεις και σύγκριση με άλλες χώρες
1.1 Στατιστικά στοιχεία ποινικών δικών για φορολογικές υποθέσεις
Το πρώτο που μπορεί κάποιος να παρατηρήσει εξετάζοντας την σχέση φορολογικού συστήματος και φορολογικής ∆ικαιοσύνης στην Ελλάδα, και το οποίο αποτελεί συχνή επωδό στις αναφορές επαϊόντων και μη στο φορολογικό σύστημα της χώρας, είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες φορολογικής φύσης δίκες που εκκρεμούν ενώπιον των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων. Οι δίκες αυτές, σύμφωνα με δημοσίευμα σε έγκριτη εφημερίδα, στις 20/7/2011 ανέρχονταν σε 165.4521. Την ίδια στιγμή, στα ποινικά δικαστήρια της χώρας εκκρεμούν άγνωστο πόσες ακόμη χιλιάδες δίκες ποινικής φύσης για φορολογικά και ασφαλιστικά θέματα (ΟΑΕΕ, ΙΚΑ κλπ).
Η σύγκριση των δεδομένων της χώρας μας με τα αντίστοιχα στατιστικά στοιχεία χωρών με πιο προηγμένα φορολογικά συστήματα, όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, προκαλεί αμηχανία:
Με βάση τα επίσημα στοιχεία, το σύνολο των ποινικών δικών
κατά πολιτών που προκάλεσε η Υπηρεσία Εσόδων των ΗΠΑ (η γνωστή Internal Revenue Service ή IRS) σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ2 το
2011, για όλες τις φορολογικής φύσεως ποινικές υποθέσεις, ήταν μόλις 2.998. ∆ηλαδή, μια δίκη ανά
103.000 κατοίκους.
Η αντίστοιχη υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου (Her Majesty's Revenue and Customs ή HMRC) μας πληροφορεί ότι, το 2012, ο αντίστοιχος αριθμός των ποινικών δικών φορολογικής φύσης που ξεκίνησαν μετά από αναφορά της ήταν μόλις 556, ήτοι μια δίκη ανά 111.510 κατοίκους.
Στην Ελλάδα, το 2012 οι υπηρεσίες του ΥΠΟΙΚπαρέπεμψαν στη ∆ικαιοσύνη 10.670 υποθέσεις φοροδιαφυγής κι επιπλέον 15.975 υποθέσεις για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το ∆ημόσιο, δηλαδή παρέπεμψαν στη ∆ικαιοσύνη συνολικά 26.645 υποθέσεις, ή μια κάθε 424 κατοίκους.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν πολύ απλά ότι στην Ελλάδα οι πολίτες διώκονται ποινικά για φορολογικά θέματα 243 φορές περισσότερο από ό,τι στις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο!
Μετά, δε, και το πογκρόμ συλλήψεων επιχειρηματιών για χρέη προς το ∆ημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία των τελευταίων ετών, αλλά και την ταυτόχρονη έλλειψη ρευστότητας που συχνά εμποδίζει, ακόμη και μικροοφειλέτες, να εξαγοράσουν τις μετατρεπόμενες ποινές, η κατάσταση έχει εκφύγει κάθε ελέγχου, και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό ώστε οι αρμόδιοι να ψάχνουν τρόπους να αυξήσουν την χωρητικότητα των φυλακών της χώρας για να χωρέσουν τα κύματα των καταδικαζομένων για φορολογικά και ασφαλιστικά αδικήματα. Και την ίδια στιγμή που γεμίζουν οι φυλακές (αλλά και τα συσσίτια...) με επιχειρηματίες, η χώρα ισχυρίζεται πως αναζητά τρόπο να κάνει τη λεγόμενη "στροφή προς την επιχειρηματικότητα", να αλλάξει το αναπτυξιακό της μοντέλο και να βγει από την κρίση.
Η εύκολη και απλοϊκή ανάγνωση θα ήταν, ίσως, πως στη χώρα μας είμαστε σχεδόν όλοι φοροφυγάδες και έχουμε εξαιρετικά αποτελεσματική (...έως και 243 φορές καλύτερη από τις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο) φορολογική διοίκηση, που συλλαμβάνει όλους όσους πράττουν φορολογικά αδικήματα και τους παραπέμπει στη ∆ικαιοσύνη. Η πραγματικότητα, βεβαίως, όπως θα αποδείξουμε κατωτέρω, είναι η ακριβώς αντίθετη. Ότι, δηλαδή, το σύστημα οργάνωσης είναι τόσο ατελές και οι διαδικασίες προσδιορισμού, βεβαίωσης και είσπραξης της φορολογητέας ύλης είναι τόσο στρεβλά δομημένες, ώστε το μεγαλύτερο μέρος των υποθέσεων παραπέμπεται προς επίλυση στη ∆ικαιοσύνη, ενώ θα μπορούσε και θα έπρεπε να οργανώνεται κατά τρόπο ορθολογικό και τυποποιημένο από το νόμο και να αντιμετωπίζεται από τη διοίκηση.
1.2 Το Κράτος ∆ικαίου σε κρίση
Όποιος έχει την ατυχία να παραστεί σε αίθουσα πρωτοβάθμιου ποινικού δικαστηρίου που δικάζει συλλήβδην ποινικά και ασφαλιστικά πλημμελήματα (αρκετές δεκάδες την ημέρα), θα διαπιστώσει ότι, κατά κανόνα, οι κατηγορούμενοι για φορολογικά αδικήματα καταδικάζονται με συνοπτικές διαδικασίες των 2-3 λεπτών ανά δίκη, με περιορισμένη έως ανύπαρκτη εξέταση της υπαιτιότητας (δόλου) στις πράξεις που τους αποδίδονται και ακροαματική διαδικασία που περιορίζεται στα απολύτως βασικά: Ο υπάλληλος της ∆ΟΥ διαβάζει την έκθεσή του, ερωτάται αν ο κατηγορούμενος πλήρωσε ή διακανόνισε τα χρέη του, κι αν η απάντηση είναι αρνητική η καταδίκη είναι βέβαιη. Κατά κανόνα, το τι θα πει ο κατηγορούμενος στην απολογία του έχει σημασία μόνο για τον προσδιορισμό του ύψους της ποινής.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δε θα είναι υπερβολή αν πούμε πως, στην πράξη, έχει σχεδόν καταργηθεί το τεκμήριο αθωότητας στις φορολογικές υποθέσεις.
1.3 Πόσες δίκες παράγει ένα απλήρωτο τιμολόγιο;
Εάν εκδοθεί παραστατικό (επί πιστώσει) για σημαντικό ποσό αλλά δεν εξοφληθεί από τον αποδέκτη, ο εκδότης δεν μπορεί να καταβάλει τον Φ.Π.Α. και του καταλογιστεί η παράβαση, τότε είναι δυνατόν να απασχοληθεί έως και 6 φορές η τακτική ∆ιοικητική ∆ικαιοσύνη (στον Α' βαθμό εκδίκαση Προσφυγής ή/παράλληλα εκδίκαση της ειδικής Ανακοπής του ΚΕ∆Ε εφόσον υπάρχουν και τυπικές πλημμέλειες, και σε κάθε περίπτωση εκδίκαση Αίτησης Αναστολής Εκτέλεσης και εξέταση αιτήματος Προσωρινής ∆ιαταγής, και στο Β' βαθμό εκδίκαση των τυχόν Εφέσεων, τόσο κατά της απόφασης επί της Προσφυγής όσο και κατά της απόφασης επί της Ανακοπής), το δε Συμβούλιο της Επικρατείας, εφόσον πράγματι δικαιολογείται από την περίπτωση η άσκηση Αίτησης Αναίρεσης, μπορεί να απασχοληθεί από 1 έως και 3 φορές για καθεμία από τις δίκες Προσφυγής / Αναίρεσης (πενταμελής σύνθεση, επταμελής σύνθεση και Ολομέλεια -το τελευταίο, βεβαίως, σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις). Τα ίδια ισχύουν και στην περίπτωση μη έκδοσης του παραστατικού και καταλογισμού υψηλού προστίμου.
Στο ίδιο παράδειγμα, θα απασχοληθούν τουλάχιστον 2 φορές τα τακτικά Ποινικά ∆ικαστήρια (για την υποτιθέμενη "υπεξαίρεση" του Φ.Π.Α.), μια στον Α΄ και μια στον Β' βαθμό, κι εφόσον αυτό δικαιολογείται, 1-2 φορές και ο Άρειος Πάγος (Τμήμα, Ολομέλεια).
Άρα ένα απλήρωτο τιμολόγιο δύναται να απασχολήσει τα τακτικά ∆ιοικητικά ∆ικαστήρια έως έξι φορές, το Συμβούλιο της Επικρατείας έως τρεις φορές, τα πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια Ποινικά ∆ικαστήρια έως δυο φορές και έως δυο φορές τον Άρειο Πάγο.
Συνολικά, δηλαδή, μόλις 1 απλήρωτο τιμολόγιο είναι δυνατό να απασχολήσει τη ∆ικαιοσύνη έως και 13 φορές!
1.4 Η αρνησιδικία παράγεται από το ίδιο το σύστημα
Κατόπιν των ανωτέρω, δεν είναι άξιο απορίας το ότι τα ελληνικά δικαστήρια έχουν φτάσει στο σημείο της αρνησιδικίας λόγω του δυσαναλόγου, προς τον πληθυσμό της χώρας και τις φυσικές αντοχές του συστήματος οργάνωσής τους, αριθμού υποθέσεων που καλούνται να εξετάσουν.
Μια απλή αναγωγή του αριθμού των υποθέσεων που παραπέμπονται στη ∆ικαιοσύνη με τις πιθανές δίκες που δύνανται να προκαλέσουν, δείχνει αμέσως μια από τις κύριες αιτίες του προβλήματος:
26.645 παραπομπές Χ 3 δίκες (κατά μέσο όρο σε όλους τους βαθμούς) αντιστοιχούν σε περίπου
80.000 νέες δίκες για το 2012, χωρίς να υπολογίζουμε τις προσφυγές στα διοικητικά δικαστήρια.
2. Τα σημεία υπεροχής του Αμερικάνικου – Βρετανικού μοντέλου
Η ακόμη μεγαλύτερη δυστυχία είναι πως, αντί να ερευνηθούν οι ρίζες του προβλήματος, δηλαδή το γιατί το σύστημα γεννά τόσες υπερβολικά πολλές δίκες, η πολιτική ηγεσία τείνει να καταφεύγει σε εύκολες εξηγήσεις και εμβαλωματικές λύσεις, προτείνοντας ή εισάγοντας "εργαλεία" για την υποτιθέμενη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής που όμως μειώνουν ακόμη περισσότερο το ήδη χαμηλό επίπεδο παροχής έννομης προστασίας στους πολίτες έναντι του Ελληνικού ∆ημοσίου, αντί να εξετάσει απλές, λογικές, δοκιμασμένες και επιτυχημένες λύσεις, όπως κάποιες από τις βασικές αρχές του Αμερικανικού -Βρετανικού μοντέλου.
Σημειώνεται ότι, τόσο το Αμερικανικό όσο και το Βρετανικό φορολογικό σύστημα είναι αρκετά αυστηρά και γρήγορα, έχουν δηλαδή πολλά «κακά» για τους μη συνεπείς φορολογουμένους, αλλά ταυτόχρονα έχουν πρόνοιες εξαιρετικά θετικές για την υγιή επιχειρηματικότητα. Πρόνοιες που, δυστυχώς, δε συναντώνται σε πολλές άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε καμμιά περίπτωση στην Ελλάδα, και οι οποίες αντισταθμίζουν με έναν πραγματικά δίκαιο τρόπο τις δρακόντειες προβλέψεις τους. Ενδεικτικά:
2.1 ∆ιαχωρισμός του καλόπιστου από τον κακόπιστο οφειλέτη
Στις ΗΠΑ, η IRS έχει διαφορετική μεταχείριση στους φορολογουμένους που ενώ ήταν καλόπιστοι και ειλικρινείς, περιέρχονται για διαφόρους λόγους σε θέση να μην μπορούν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους.
Ως πρώτο παράδειγμα, η Αμερικανική νομοθεσία προβλέπει το «Economic Hardship»5 (οικονομική δυσχέρεια). ∆ηλαδή, αν ο υπόχρεος μπορεί να αποδείξει, με προκαθορισμένα και ως επί το πλείστον αντικειμενικά κριτήρια, πως δεν βρίσκεται σε δόλια αδυναμία πληρωμής και ταυτόχρονα ότι, ενώ το IRS έχει την δυνατότητα να κατασχέσει την περιουσία του, αυτή η ενέργεια των αρχών δύναται να προκαλέσει ζημιά στον ίδιο και στα προστατευόμενα μέλη του, η IRS τον διευκολύνει6 και δεν εισπράττει τα οφειλόμενα, ή τα ρυθμίζει με τρόπο τυποποιημένο και συστηματικό. Οι ρυθμίσεις φθάνουν μέχρι σημείου ολικής διαγραφής7 των οφειλών.
Επιπλέον, για να μπορέσει η IRS να κινήσει την ποινική διαδικασία εναντίον κάποιου οφειλέτη πρέπει να μπορεί να αποδείξει στο δικαστήριο τον δόλο του κατηγορούμενου, με στοιχεία που μπορούν να προκύψουν ακόμη κι από έρευνα μυστικών αστυνομικών.
Καμμιά ποινική διαδικασία δεν μπορεί να εκκινήσει αν δεν υπάρχουν ικανά αποδεικτικά στοιχεία που να αποδεικνύουν στην εισαγγελία με σαφήνεια (και όχι τεκμαρτά, με βάση εξωλογιστικές, αυθαίρετες παραδοχές) πως ο κατηγορούμενος αποδεδειγμένα ενήργησε με δόλο.
Οι εφοριακοί υπάλληλοι, από την άλλη πλευρά, υπόκεινται σε αυστηρό και διαρκή έλεγχο, ενώ η νομοθεσία έχει πρόνοιες ώστε να αποτρέπει και την εύνοια και την κατάχρηση εξουσίας.
Ακριβώς τα ίδια ισχύουν και στο Βρετανικό μοντέλο που ακολουθεί το HMRC.
Με αυτόν τον τρόπο, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Βρετανία ξεχωρίζουν οι καλόπιστοι από τους κακόπιστους οφειλέτες του ∆ημοσίου και ταυτόχρονα εδραιώνεται το αίσθημα της φορολογικής ∆ικαιοσύνης και του Κράτους ∆ικαίου, όπου οι αρχές δεν μπορούν να αυθαιρετούν απέναντι στους πολίτες αλλά και οι πολίτες δεν επιθυμούν να φοροδιαφύγουν.
2.2 Λογιστικό σχήμα βάσει εκκαθαρισμένων αντί δεδουλευμένων πράξεων
Τόσο στις ΗΠΑ8 όσο και στην Βρετανία9, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μπορούν να επιλέξουν μεταξύ λογιστικού σχήματος βάσει εκκαθαρισμένων πράξεων (cash based system) ή δεδουλευμένων πράξεων (accruals based system).
Η διαφορά, με απλά λόγια, είναι ότι, στο μεν λογιστικό σχήμα βάσει δεδουλευμένων πράξεων, που ισχύει στην Ελλάδα, η έκδοση του τιμολογίου γίνεται με τη χρέωση και η φορολογική υποχρέωση γεννάται με την έκδοση του τιμολογίου ανεξαρτήτως του πότε θα γίνει η είσπραξη, ενώ στο λογιστικό σχήμα βάσει εκκαθαρισμένων πράξεων η φορολογική υποχρέωση γεννάται με την είσπραξη.
Η υπεροχή του cash based συστήματος έναντι του accruals based, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για το ∆ημόσιο, είναι τόσο μεγάλη και προφανής, ώστε προκαλεί απορία η επιλογή του Έλληνα φορολογικού νομοθέτη σε βαθμό που καμμιά εξήγηση δε μοιάζει πειστική.
Τι πιο λογικό από το να οφείλει μια επιχείρηση φόρο εισοδήματος και Φ.Π.Α. αφού πρώτα έχει εισπράξει το τίμημα για τιςπωλήσεις ή τις υπηρεσίες της, αντί του να ζούμε όλοι (επιχειρήσεις και ∆ημόσιο) σε μια εικονική πραγματικότητα, στην οποία εκείνος που πωλεί με πίστωση φορολογείται και χρεώνεται με Φ.Π.Α. ΣΗΜΕΡΑ βάσει εκείνων που ευελπιστεί ότι θα εισπράξει ΚΑΠΟΤΕ στο μέλλον, ενώ, αντίθετα, εκείνος που λαμβάνει προϊόντα ή υπηρεσίες με πίστωση ΣΗΜΕΡΑ ΑΠΑΛΛΑΣΣΕΤΑΙ από το φόρο και ΣΗΜΕΡΑ ΕΚΠΙΠΤΕΙ τον Φ.Π.Α. βάσει τιμολογίων που ίσως και να μην αποπληρώσει ποτέ!
Στις ΗΠΑ, όλες οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες με εισοδήματα μέχρι 10.000.000$ (εκτός λίγων εξαιρέσεων) υπόκεινται στο λογιστικό σχήμα βάσει εκκαθαρισμένων πράξεων. Στη Βρετανία, το αντίστοιχο όριο είναι 1.600.000£.
Αν λ.χ. κάποιος κατασκευαστής στις ΗΠΑ δεν πληρωθεί από το ∆ημόσιο για ένα μικρό έργο, μόνο και μόνο βάσει του ακολουθούμενου λογιστικού σχήματος δεν υπάρχει περίπτωση να ενοχληθεί από τις φορολογικές αρχές για την καταβολή φόρων που ποτέ δεν εισέπραξε. Αντιθέτως στην Ελλάδα θα διωχθεί αμέσως, και μάλιστα και ποινικά…
Κατά τον ίδιο τρόπο, το εν λόγω λογιστικό σχήμα προστατεύει καλύτερα και τα συμφέροντα του ∆ημοσίου καθώς, για να απαιτήσει κάποιος επιστροφή ή συμψηφισμό Φ.Π.Α., πρέπει πρώτα να τον έχει πληρώσει και όχι απλά να έχει λάβει ένα τιμολόγιο.
Αντίθετα, αν κάποια επιχείρηση στην Ελλάδα παραδώσει εμπόρευμα λ.χ. αξίας 350.000€ με πίστωση 6 μηνών, θα πρέπει μέσα στον ίδιο μήνα να εκδώσει τιμολόγιο με ΦΠΑ ύψους 80.500€ και να τον καταβάλει εντός 20 ήμερων, διαφορετικά ο νόμιμος εκπρόσωπος της δύναται να χαρακτηριστεί μέσα σε μόλις 4 μήνες κακουργηματικός εγκληματίας, ανεξάρτητα από το αν η επιχείρηση δεν εισέπραξε ποτέ ούτε ένα Ευρώ για τον ΦΠΑ. Επιπλέον, αν το τίμημα τελικά δεν αποπληρωθεί, η επιχείρηση θα οφείλει φόρο για εισόδημα που ποτέ δεν εισέπραξε. Και κατεστραμμένη από τον αφερέγγυο πελάτη, και χρεωμένη και διωκόμενη από το ∆ημόσιο!
Αποτέλεσμα του εντελώς παράλογου λογιστικού σχήματος που ακολουθείται στη χώρα μας είναι οι επιχειρήσεις να πρέπει να δεσμεύουν μέρος της ρευστότητάς τους για τη χρηματοδότηση της φορολογίας βάσει των πωλήσεων (και όχι των πραγματικών εισπράξεων), επιβαρύνοντας έτσι το κόστος του χρήματος χάνοντας σε ανταγωνιστικότητα.
3. Οι προτάσεις της ΟΕΣΥΝΕ για το φορολογικό σύστημα
Το πρόβλημα του απλού, σταθερού και δίκαιου φορολογικού
συστήματος ταλανίζει την Ελλάδα αμέτρητες δεκαετίες και είναι από τους βασικούς
παράγοντες για την αβεβαιότητα που εμπνέει η χώρα, το χαμηλό βαθμό προσέλκυσης
ξένων άμεσων επενδύσεων και τη βαθιά εδραιωμένη, αμοιβαία καχυποψία μεταξύ
κράτους και επιχειρήσεων.
Κατά την γνώμη μας, οι βασικές αρχές ενός δίκαιου φορολογικού συστήματος είναι οι ακόλουθες:
Ίσος φόρος για ίσα εισοδήματα – Ίση φορολόγηση για ίση φοροδοτική ικανότητα, χωρίς διαφορές που να σχετίζονται με την πηγή των εισοδημάτων, ώστε να ενισχυθεί το αίσθημα δικαίου και ισότητας μεταξύ των φορολογουμένων και να καμφθεί η φορολογική αντίσταση.
Βεβαιότητα και Σταθερότητα – Η φορολογική υποχρέωση θα πρέπει να είναι σαφής και εύκολα διαπιστούμενη και όχι ασαφής και αμφισβητήσιμη όπως είναι αυτή την στιγμή, και να μην εξαρτάται από την κρίση του εκάστοτε φορολογικού ελεγκτή. Το σημαντικότερο, αν κάτι πρέπει να είναι σταθερό ώστε να ευνοείται η επιχειρηματικότητα, αυτό είναι το φορολογικό σύστημα. Τούτο σημαίνει, όχι απλώς να μη γίνονται νομοθετικές αλλαγές που να αφορούν το τρέχον ή το επόμενο φορολογικό έτος, αλλά ο σχεδιασμός να γίνεται σε βάθος τουλάχιστον πενταετίας και να δίδονται τουλάχιστον δυο επιπλέον χρόνια ως περιθώριο προσαρμογής. Πως να καταρτίσει κανείς επιχειρηματικό σχέδιο, πώς να προβλέψει χρηματορροές και κέρδη προς διανομή και πως να πείσει υποψήφιους επενδυτές από το εξωτερικό να τοποθετήσουν τα χρήματά τους σε νέες επενδύσεις στη χώρα, όταν επικρατεί η απόλυτη αβεβαιότητα, και για το ποιο είναι το εύρος της φορολογητέας ύλης, και για τους φορολογικούς συντελεστές, και για τους συντελεστές του Φ.Π.Α., ακόμη και για το συντελεστή του πιο παράλογου ευρήματος που θα μπορούσε να ισχύει σε χώρα που εφαρμόζει το accruals based λογιστικό σχήμα, της προκαταβολής φόρου;
Ευκολία πληρωμής – Θα πρέπει να προβλεφθούν σχήματα αυτόματου διακανονισμού, ώστε οι φορολογούμενοι να πληρώνουν τους φόρους σύμφωνα με τις δυνατότητές τους, τη χρονική στιγμή που πραγματικά θα μπορούν. Όσο πιο δύσκολο είναι να ανταποκριθεί κάποιος στις φορολογικές του υποχρεώσεις, τόσο πιο πιθανό είναι να της αποφύγει -και μάλιστα εξ ανάγκης.
Απλότητα φορολογικού συστήματος – Φόροι οι οποίοι εμφανίζουν ιδιαίτερη πολυπλοκότητα δημιουργούν αδυναμία είσπραξης κι επιπλέον κόστος διαχείρισης, και το αντίστροφο, όσο πιο απλή είναι η δομή ενός φόρου τόσο λιγότερο κόστος έχει διαχειριστικά, καθώς και μεγαλύτερη πιθανότητα είσπραξης. Επιπλέον, η πολυπλοκότητα στον προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης δημιουργεί μεγαλύτερη πιθανότητα σφαλμάτων, κατά κανόνα αφήνει περισσότερα περιθώρια ανθρώπινης παρέμβασης (από τον ελεγκτικό μηχανισμό), άρα εστίες διαφθοράς, και προκαλεί εύλογη αμφισβήτηση για το δίκαιο και τη σκοπιμότητα του φορολογικού κανόνα.
Ουδετερότητα – Η άσκηση αναπτυξιακής πολιτικής μέσω φοροαπαλλαγών και άλλων φορολογικών κινήτρων πρέπει να γίνεται με φειδώ και στη βάση συγκριτικών και ιστορικών στοιχείων που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητά τέτοιων κινήτρων. Το φορολογικό σύστημα πρέπει να διατηρείται κατά το δυνατόν ουδέτερο και μόνο σε απολύτως αιτιολογημένες περιπτώσεις να παρεκκλίνει από την ουδετερότητα υπέρ κάποιων περιοχών ή δραστηριοτήτων. Για να καταστεί σαφές το πόσο υποδεέστερης σημασίας είναι η παροχή φορολογικών κινήτρων σε σχέση με τη σταθερότητα και τη βεβαιότητα του όλου φορολογικού συστήματος, θα χρησιμοποιήσουμε και πάλι το παράδειγμα του επιχειρηματικού σχεδιασμού. Ας σκεφτούμε, ο καθένας από μας θα είχε περισσότερες πιθανότητες να επενδύσει σε μια χώρα στην οποία ξέρει εκ των προτέρων ότι ο συντελεστής φορολογίας εισοδήματος θα είναι υψηλός, λ.χ. 30%, αλλά υπάρχει μακρά φορολογική σταθερότητα που να εμπνέει επαρκή βεβαιότητα για τις προβλέψεις, ή σε μια χώρα με φορολογικά κίνητρα, αλλά στην οποία το σύνολο της φορολογικής νομοθεσίας μεταβάλλεται συνεχώς, και μάλιστα εντελώς αψυχολόγητα και χωρίς ίχνος μακρόπνοου σχεδιασμού, όπως η χώρα μας; Ο υψηλός φορολογικός συντελεστής μπορεί να συνεκτιμηθεί με τα απόλυτα και συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και να οδηγήσει σε θετική επενδυτική απόφαση, ακόμη και χωρίς επενδυτικά κίνητρα. Η σχιζοφρενής φορολογική παράδοση δεν μπορεί να συνεκτιμηθεί με τίποτε, ανεξαρτήτως κινήτρων.
∆ιαφάνεια και Ενημέρωση – Οι φορολογικοί κανόνες, πέρα από σαφείς, πρέπει να καθίστανται και γνωστοί με κάθε πρόσφορο μέσο, με τη μέγιστη δυνατή απλότητα και σαφήνεια, ώστε να είναι εύκολη η πληροφόρηση αλλά και επαρκής για τη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων, ιδίως από τις μικρές επιχειρήσεις που έχουν περιορισμένη πρόσβαση (λόγω κόστους) σε υψηλής εξειδίκευσης οικονομικούς και φορολογικούς συμβούλους. Προκειμένου να συμμορφώνονται με τους φορολογικούς κανόνες, είναι απολύτως αναγκαίο οι φορολογούμενοι να είναι ενημερωμένοι για τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, να κατανοούν το είδος τους και τη χρησιμότητά τους, τον τρόπο και τους όρους καταβολής τους, αλλά και τη διάθεση των πόρων που διαθέτουν στο κράτος. ∆εν πέρασε απαρατήρητη και ήταν ορθή ως απόφαση η παράθεση ανάλυσης, στα εκκαθαριστικά σημειώματα του 2010, για το που κατευθύνεται κάθε Ευρώ φόρου που πλήρωσε ο φορολογούμενος. Η ασάφεια που αναφέραμε παραπάνω, σε συνδυασμό με την έλλειψη γνώσης του πραγματικού φορολογικού κόστους των συναλλαγών των επιχειρήσεων και των ιδιωτών, ενίοτε δε και με την αδυναμία κατανόησης της σκοπιμότητας και αναγκαιότητας των φορολογικών κανόνων, οδηγεί αναπόφευκτά σε μη τήρηση φορολογικών υποχρεώσεων και εν τέλει σε φοροδιαφυγή ή φοροαποφυγή.
Έχοντας οριοθετήσει το πλαίσιο των προτάσεών μας ως προς τις βασικές ελλείψεις και ανάγκες του φορολογικού μας συστήματος, και στην κατεύθυνση ευχερέστερης υλοποίησης των προτάσεών μας, προτείνουμε παρακάτω συγκεκριμένες πρακτικές λύσεις τεχνικού χαρακτήρα, ώστε το σύστημα να γίνει πιο λειτουργό και φιλικό προς την υγιή επιχειρηματικότητα, να εμπεδώνει στους φορολογούμενους το αίσθημα του ∆ίκαιου και ταυτόχρονα να γίνει πιο αποτελεσματικό στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
ΠΗΓΕΣ1 Καθημερινή: http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_columns_2_01/10/2011_457973 2 IRS - Criminal Investigation (CI) http://www.irs.gov/uac/Statistical-Data-for-Three-Fiscal-Years-Criminal-Investigation-(CI)
3 HMRC - Reducing tax evasion and avoidance https://www.gov.uk/government/policies/reducing-tax-evasion-and-avoidance Στοιχείαπου δόθηκαν από τοΥΠΟΙΚ και το τμήμα Διεύθυνσης Νομικώνυποθέσεων
5 IRS - 5.8.11.2.1 Economic Hardship http://www.irs.gov/irm/part5/irm_05-008-011.html 6 IRS Tax Debt Relief -http://www.ovlg.com/tax-debt/ 7 Be Forgiven of Tax Debt http://www.taxhelponline.com/tax-help-now/quick-solutions/forgiveness-of-tax-debt.html 8 IRS - Accounting Periods and Methods http://www.irs.gov/publications/p334/ch02.html 9 HRMC - Cash Accounting Scheme for VAT -http://www.hmrc.gov.uk/vat/start/schemes/cash.htm
* O Xατζηαναγνώστου Γιώργος είναι enterpreneur Mικρομεσάιων Επιχειρήσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου