Η ΑΔΡΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΥΠΟΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Χατζηαναγνώστου Γιώργος

Είναι γνωστό σαν κοινή τακτική μεγάλη μερίδα από τα σφαγεία, τα κρεοπωλεία και οι βιομηχανίες τροφίμων να εναποθέτουν ανεξέλεγκτα και χωρίς πρότερο σχεδιασμό τα απόβλητα τους  σε παράνομες χωματερές, κάδους απορριμμάτων, ρέματα κλπ.

Άμεση συνέπεια της συγκεκριμένης δράσης είναι τόσο το οικονομικό κόστος που προκύπτει από τα μεγάλα πρόστιμα που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και το περιβαλλοντικό κόστος που προκύπτει από την υποβάθμιση του φυσικού τοπίου και τους  άμεσους κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

Με βάση την κείμενη νομοθεσία οι μονάδες οι οποίες εμπλέκονται στην παραγωγή προϊόντων κρέατος (σφαγεία, εργαστήρια κρεάτων, κρεοπωλεία) είναι απαραίτητο να διοχετεύουν τα ζωϊκα υποπροϊόντα σε μονάδες αδρανοποίησης – μεταποίησης (ΕΚ 1069/2009). 

Οι καταδίκες της Ελλάδος από το δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης - όσον αφορά την ταφή των αποβλήτων χωρίς προηγούμενη μεταποίηση, την απουσία επίσημων ελέγχων, καθώς και τις πλημμελείς διαδικασίες έγκρισης εγκαταστάσεων διαχείρισης των ζωικών υποπροϊόντων – ήρθε να εντείνει την ανάγκη για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κατάστασης σε Πανελλαδικό επίπεδο.

Σήμερα υπάρχουν νέες τεχνικές αξιοποίησης των ζωικών αποβλήτων με γνώμονα, αφενός τα προκύπτοντα περιβαλλοντικά  και ενεργειακά οφέλη και αφετέρου την οικονομική ανάπτυξη της περιφέρειας ώστει να ξεφύγουμε απο τον Αθηναικό Υδροκεφαλισμό.

Η τεχνολογία της θερμικής επεξεργασίας / αδρανοποίησης (rendering) περιλαμβάνει την ανακύκλωση των ζωικών υποπροϊόντων και υπολειμμάτων τροφών σε μια πληθώρα προϊόντων με προστιθέμενη αξία, κατά την οποία χρησιμοποιείται θερμότητα με τη μορφή ατμού και εφαρμόζονται τεχνολογίες διαχωρισμού με απώτερο σκοπό την απομάκρυνση υγρασίας και των πρωτεϊνούχων υλών από τα λίπη.

Ο συνδυασμός οικονομικών και περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων καθιστά την τεχνολογία της αδρανοποίησης εξαιρετικά χρήσιμο τρόπο διαχείρισης των ζωικών υποπροϊόντων, προσδίδοντας προστιθέμενη αξία σε υλικά που κατά κανόνα αποτελούν πρόβλημα.

Περιβαλλοντικά οφέλη

Η συμβολή της τεχνολογίας rendering στον περιορισμό του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι καλά τεκμηριωμένη. Μέσω της μετατροπής των ζωικών υποπροϊόντων σε λίπος και πρωτεΐνη αποφεύγεται η έκλυση αερίων που σχετίζονται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ενώ άχρηστα απόβλητα πλούσια σε άνθρακα και άζωτο μετατρέπονται σε χρήσιμα και εμπορεύσιμα προϊόντα. Ένα από αυτά είναι το κρεατάλευρο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν λίπασμα αφού έχει περιεκτικότητα 20–30% σε φωσφορικά άλατα  και επιπροσθέτως απελευθερώνει βραδέως τα θρεπτικά συστατικά του, κάνοντας το την ιδανική πηγή διατροφής για τα φυτά. Με τη λογική αυτή αποφεύγονται τα βιομηχανικά, επιβλαβή για το περιβάλλον, λιπάσματα. 

Η επεξεργασία οργανικών υλικών χαμηλής / μηδενικής οικονομικής αξίας από την παραγωγή και επεξεργασία κρέατος, την επεξεργασία τροφίμων και τη βιομηχανία τροφίμων μέσω της συγκεκριμένης τεχνολογίας μειώνει τον όγκο των αποβλήτων που οδηγούνται προς ταφή σε χωματερές ή απορρίπτονται σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας υγρών αποβλήτων. Επίσης η επεξεργασία των νεκρών ζώων μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο ρύπανσης των υπόγειων αποδεκτών καθώς και της δημόσιας υγείας.

ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Δύο είναι οι κύριες τεχνικές που απαντώνται παγκοσμίως, όσον αφορά την αδρανοποίηση ζωικών υποπροϊόντων , η τεχνική της υγρής αδρανοποίησης (wet rendering)  και η τεχνική της ξηρής αδρανοποίησης (dry rendering).

Σχήμα 1 – Απλουστευμένο διάγραμμα ροής διαδικασίας wet rendering

Η βασική διαφορά των μεθόδων επικεντρώνεται στον τρόπο θέρμανσης και διαχωρισμού των ζωικών υποπροϊόντων. Στη πρώτη τη μέθοδο του wet rendering, η θέρμανση γίνεται σε σωλήνα τήξης και σε αντιδραστήρα, με την άμεση διαβίβαση ατμού στη μάζα του υποπροϊόντος για μικρό χρονικό διάστημα. Με αυτή τη διαδικασία επιτυγχάνεται η ρευστοποίηση του λίπους χωρίς αυτό να υποστεί βλάβες από την θέρμανση. Στη ξηρή αδρανοποίηση, η μάζα θερμαίνεται σε δοχείο θέρμανσης -cooker- εξωτερικά, με χρήση ατμού σε θερμοκρασία άνω των 130 ^oC, με στόχο την εξάτμιση όλων των υγρών. Αυτή η διαδικασία απαιτεί τη θέρμανση για μεγάλο χρονικό διάστημα, 30΄ – 60΄ ή και περισσότερα λεπτά, με αποτέλεσμα τηνποιοτική υποβάθμιση του λίπους από την παρατεταμένη θέρμανση.

Σχήμα 2 – Απλουστευμένο διάγραμμα ροής διαδικασίας dry rendering

Μια δεύτερη διαφορά των μεθόδων, βρίσκεται στον τρόπο διαχωρισμού του λίπους από την πρωτεϊνική μάζα. Στην περίπτωση της υγρής αδρανοποίησης, το όλο μίγμα είναι υδαρές, επομένως με τη βοήθεια διαχωριστή διαχωρίζεται το λίπος και το νερό από τη παραγόμενη πρωτεινική μάζα. Στην περίπτωση της ξηρής αδρανοποίησης, το λίπος διαχωρίζεται από το πρωτεϊνικό κλάσμα με τη χρήση πρέσας βαρέως τύπου. Τα τελικά προϊόντα είναι το ξηρό κρεατάλευρο το οποίο σακιάζεται και μπορεί να διατηρηθεί σε αποθήκη για μεγάλο χρονικό διάστημα και το παραγόμενο λίπος, το οποίο περιέχει πολλά στερεά.

Στη περίπτωση της υγρής αδρανοποίησης τα τελικά προϊόντα είναι υψηλής ποιότητας και εμπορικότητας. Το παραγόμενο ρευστοποιημένο λίπος είναι υψηλής καθαρότητας, έχει υψηλή τιμή και χρησιμοποιείται κυρίως για τεχνική χρήση σε μονάδες βιοντίζελ ή σε μονάδα καύσης σαν καύσιμο. Η παραγόμενη πρωτεϊνική μάζα είναι επίσης υψηλής ποιότητας και πωλείται σε μονάδες παραγωγής τροφών ζώων συντροφιάς (αναλόγως κατηγορίας), λόγω της υψηλής θρεπτικής αξίας. Τα τελικά προϊόντα της μεθόδου dry rendering είναι το λίπος και το ξηρό κρεατάλευρο το οποίο, ανάλογα σε ποια κατηγορία ανήκει πάει για ζωοτροφές ή για καύση σαν καύσιμο.

Στις σημερινές δύσκολες συνθήκες επιβίωσης των επιχειρήσεων λόγω βίαιης αλλαγής στο επιδιωκόμενο κυβερνητικό μοντέλο θα μπορούσε κανείς εύκολα να πει ότι το αθροιζόμενο κόστος rendering θα επιβαρύνει το κόστος διάθεσης του προιόντος.

Στην πράξη εαν κανείς αναλογιστή το τι πληρώνει ο πολίτης για διαχείριση απορριμάτων μέσω Δημοτικών τελών ,Κονδυλίων ,ΕΣΠΑ τα οποία παλι τα ξαναπληρώνουμε λόγω αναλογικής συμετοχικότητας στην ΕΚΤ που τα εκχωρεί ,την υποβάθμιση του περιβάλλοντος χώρου παραγωγής προιόντων ,την υποβάθμιση των θρεπτικών συστατικών των παραγομένων προιόντων κ.α είναι απολύτως βέβαιο ότι θα αντιληφθούμε τα οφέλη του rendering.    

Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Oi παραγωγικές μονάδες που σέβονται το περιβάλλον και την κοινωνία αποδέχονται τις υποδέιξεις των Θεσμικών φορέων .

Οι θεσμικοί φορείς ελέγχου  Τµήµατων Περιβαλλοντικής Υγιεινής &Υγειονοµικού Ελέγχου έχουν όμως το προσωπικό ελεγχου των επιχειρήσεων ή υπολειτουργούν;

Σε ότι αφορά μέρος Υπόδειγματος έγκρισης όρων λειτουργίας Επιχέιρησης παρατίθεται κάτωθι ορισμένοι όροι διαχέιρησης αυτών απο πρόσφατα αδειοδοτημένη μονάδα .  

A.3 ∆ιαχείριση στερεών αποβλήτων: 

Η παραγόµενη ποσότητα των οικιακού τύπου στερεών µη επικίνδυνων απορριµµάτων – αποβλήτων και µεικτή συσκευασία πρώτων υλών και αναλώσιµων της µονάδας, ανέρχεται στους περίπου **** τόνους ετησίως. Η διαχείριση των απορριµµάτων αυτών, γίνεται µέσω της συλλογής από το απορριµµατοφόρο όχηµα του ∆ήµου ******* και προώθησή τους στον Σταθµό Μεταφόρτωσης Απορριµµάτων, προς υγειονοµική ταφή στον κεντρικό ΧΥΤΑ της Περιφέρειας *****************. Ο κωδικός ΕΚΑ των εν λόγω αποβλήτων είναι 15 01 06 «µεικτή συσκευασία». 

Τα µη οικιακού τύπου απόβλητα (επικίνδυνα και µη )τα οποία που προέρχονται: 

• από την παραγωγική διαδικασία (υπολείµµατα ή κοµµάτια πρώτων υλών και παραγόµενου

προϊόντος που έχει συλλεγεί από τις σχάρες δαπέδου η κατά τον καθαρισµό), 

• από τον σταθµό βιολογικής επεξεργασίας ( εσχαρίσµατα, από το κόσκινο, από την δεξαµενή επίπλευσης , λάσπη κλπ), 

• από τον χώρο του πλυντηρίου (λάσπη ή ελαιοσυλέκτη), 

• από τον χώρο αποθήκευσης (σιλό) των ακατάλληλων πρώτων υλών κλπ., 

αφού συγκεντρώνονται σε ειδικούς κάδους, παραλαµβάνονται για παραπέρα διαχείριση από την µονάδα

επεξεργασίας βιοαερίου ***************** µε έδρα ********************. Συµφωνητικό

συνεργασίας µε την εταιρεία επισυνάπτεται στη ΜΠΕ που συνοδεύει την παρούσα Απόφαση. 

Συγκεκριµένα : 

• Ιλύς βιολογικού καθαρισµού. Από τη λειτουργία της Μονάδας του Βιολογικού Καθαρισµού, 

προκύπτει µια ποσότητα ιλύος της τάξεως των ****τόνων ετησίως. Η ιλύς αυτή συλλέγεται µε ειδικό βυτιοφόρο όχηµα (που διαθέτει άδεια συλλογής αυτής της κατηγορίας αποβλήτου) και προωθείται προς περαιτέρω αξιοποίηση σε µονάδα παραγωγής Βιοαερίου (************* µε έδρα  *************) µε την οποία υπάρχει συµφωνητικό στο παράρτηµα

της ΜΠΕ που συνοδεύει την παρούσα Απόφαση. Ο κωδικός ΕΚΑ του συγκεκριµένου

αποβλήτου, είναι 19 02 06 «λάσπες από φυσικοχηµικές κατεργασίες εκτός εκείνων που

περιλαµβάνονται στο σηµείο 19 02 05. 

• Απόβλητα ιστών ζώων. Κατά την εισαγωγή των πρώτων υλών, οι οποίες σηµειωτέον

αποτελούνται ως επί το πλείστον από ζωικά υποπροϊόντα, ορισµένες παρτίδες δεν πληρούν τα κριτήρια που θέτει ο ποιοτικός έλεγχος για την εισαγωγή τους στη γραµµή παραγωγής. Οι παρτίδες αυτές, οδηγούνται κατευθείαν σε µονάδα παραγωγής Βιοαερίου (στην ίδια Μονάδα που προωθείται και η ιλύς του βιολογικού καθαρισµού). Η ποσότητα αυτή ανέρχεται περίπου στους **** τόνους ετησίως. 

A.4 ∆ιαχείριση Υγρών αποβλήτων : 

Τα λύµατα προέρχονται από τις εξής δράσεις της εταιρείας: 

• από την παραγωγική διαδικασία

• από τα βοθρολύµατα του προσωπικού

• από το rendering 

• από την καθαριότητα των χώρων

• από το πλυντήριο αυτοκινήτων

Ηµερήσια παροχή ** m3/d, BOD5 3000 mg/L, COD 5000 mg/L, TKN 470 mg/L. 

 Από την προβλεπόµενη επέκταση αναµένεται σηµαντική αύξηση των αποβλήτων ιδιαιτέρα από τηνµονάδα αδρανοποίησης. Αναµένονται απόβλητα από τρεις γραµµές παραγωγής της µονάδαςαδρανοποίησης και από πλυσίµατα, ως εξής: 

Γραµµή αίµατος

Από την γραµµή του αίµατος και για λειτουργία µίας βάρδιας (8 ώρες) απορρέει απόβλητο (stickwater αίµατος) 1,5 m3/h περίπου µε BOD5 4.500mg/L. Η συνολική παροχή του ρεύµατος προκύπτει 12 m3/d (1,5m3/h x 8h) και BOD5 54 kg/d (12m3/d x 4,5 kgBOD/m3). 

Γραµµή κότας και φτερού

Από την γραµµή απορρέει απόβλητο, κατά την διάρκεια της προβλεπόµενης λειτουργίας σε δύο βάρδιες(14 h), περίπου 2m3/h και BOD5 2000 mg/L. Η συνολική παροχή του ρεύµατος προκύπτει 28 m3 /d (2m3/h x 14 h) µε BOD5 56 kg/d (28 m3/d x 2,0 kg/m3). 

Γραµµή συµπυκνωµάτων-υδρατµών

Κατά την διάρκεια της λειτουργίας της γραµµής επεξεργασίας της κότας και του φτερού προκύπτουν συµπυκνώµατα παροχής 1,2 m3/h µε BOD5 1000 mg/L. Η συνολική παροχή του ρεύµατος είναι 16,8 m3/d (1,2 m3/h x 14h) µε BOD5 16,8 kg/d (16,8 m3/d x 1,0 kg/m3). 

Πλυσίµατα

Αναµένονται επιπλέον 25 m3 αποβλήτων που θα προκύψουν από τα πλυσίµατα του εξοπλισµού και από το προβλεπόµενο πλυντήριο φορτηγών. 

Συνολικά τα φορτία αναµένονται να είναι: 

Η διάθεση των επεξεργασµένων υγρών αποβλήτων θα γίνεται µε τις παρακάτω µεθόδους: 

• επιδάφια διάθεση (άρδευση δένδρων, πότισµα) 

• επαναχρησιµοποίηση των επεξεργασµένων αποβλήτων για διάφορες χρήσεις (π.χ. πλύση

δαπέδων, διαβροχή οδών προσπέλασης κλπ ). 

• Αλλά κυρίως µε απόρριψη σε παρακείµενο ρέµα, το οποίο µετά από ροή ***** µέτρων καταλήγει

****** ***********, µε αποτέλεσµα ************** να θεωρείται ο τελικός αποδέκτης. 

Η Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών αποβλήτων, µετά την επέκτασή της και την αντικατάσταση κάποιων µερών του συστήµατος, είναι ένα πλήρες σύστηµα επεξεργασίας (µηχανικής, φυσικοχηµικής και βιολογικής) αποτελούµενο από : 

A. ΠΡΟΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

1. Αντλιοστάσιο αρχικής ανύψωσης

2. Εσχαρισµός (κόσκινο) 

3. ∆εξαµενή προσθήκης PAC 

4. Κροκιδωτής - Α’ ∆εξαµενή επίπλευσης

B. ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΒΑΘΜΙ∆Α

5. Εξισορρόπηση

6. Αερισµός - ∆εξαµενή SBR βιολογικής επεξεργασίας15/36

Γ. ΕΞΟ∆ΟΣ

7. Β’ ∆εξαµενή επίπλευσης εξόδου

8. Χλωρίωση

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 

Επειδή το θέμα είναι ιδιαιτέρως λεπτό ως προς τον χειρισμό αλλά καί την Ελεγκτική Διαδικασία θα επανέλθουμε αφού καταγραφούν επιμέρους θεματικές απεικονήσεις .
Στο σημείο όπου η αναδιοργάνωση της Ελληνικής οικονομίας είναι το ζητούμενο ταυτόχρονα με την αναδιοργάνωση των ΠΕΣΔΑ για τα Απόβλητα και σύμφωνα με την πρόθεση της Περιφερειάρχου της Αττικής περί συνολικής διαβούλευσης  η διαδικασία rendering είναι στις πρώτες γραμμές.

Πηγές: 

www.haarslev.com, 

 www.ukra.co.uk

 biommas energy
*O Xατζηαναγνωστου Γιωργος ειναι Entrepreneur Mικρομεσαιων επιχειρησεων

www.fotavgeia.blogspot.com