Ρυθμιστικό αρμπιτράζ (=γαλλ. arbitrage régulatoire).

regulatory arbitrage
Προτεινόμενη απόδοση: ρυθμιστικό αρμπιτράζ (=γαλλ. arbitrage régulatoire).
Παραθέτω αποσπάσματα παλιάς συζήτησης γύρω από τον όρο αυτό.

Ορισμός: Arbitrage = “the nearly simultaneous purchase and sale of securities or foreign exchange in different markets in order to profit from price discrepancies” (Webster's)· “Dealing to exploit price differences between currencies, commodities or financial assets in different markets” (Pocket Economist).
Regulatory arbitrage: “...shopping around for the most beneficial set of regulations” (από τηνυπάρχουσα εγγραφή της IATE).

Παρατηρήσεις:
Η κατάσταση με τη μετάφραση του όρου είναι αρκετά χαοτική και περιέχει πλήθος αινιγματικών ή εντελώς ακατανόητων αποδόσεων.
Σταχυολογώ από την concordance του Euramis [= εμφανίσεις σε κοινοτικές μεταφράσεις]:

– « In order to ensure that no regulatory arbitrage arises = Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι δεν θα ανακύψει ανάγκη για διαιτησία » (!!!)
– « might lead to regulatory arbitrage = θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυθαίρετες ρυθμίσεις (regulatory arbitrage) » (!!!)
– « εποπτική (ή ρυθμιστική) διαιτησία» (;;;)
– «κανονιστική διαμεσολάβηση» (εντελώς άσχετο…)
– «In order to avoid any regulatory arbitrage = Προκειμένου να αποφευχθεί οποιοδήποτε αρμπιτράζ κατά των κανονισμών» (η ατυχής αυτή απόδοση οφείλεται στο λεξικό Χρυσοβιτσιώτη-Σταυρακόπουλου· το αρμπιτράζ δεν είναι καθόλου «κατά» των κανονισμών, είναι νομιμότατο· μάλλον «υπέρ» των κανονισμών είναι, αφού ανταποκρίνεται στο κάλεσμα των σειρήνων της ρυθμιστικής μειοδοσίας).

Αν κάνει κάποιος αναζήτηση στην ΙΑΤΕ για το σκέτο «arbitrage», θα δει ότι υπάρχουν πάρα πολλές εγγραφές, με πολλές και διάφορες αποδόσεις. Οι κυριότερες όμως είναι «αρμπιτράζ», «πρόκριση συναλλαγής», «εξισορροπητική κερδοσκοπία» και «διαιτησία τιμών». Η (ατυχέστατη) «διαιτησία τιμών» μου φαίνεται ότι αντιμετωπίζει το νόημά της σαν επτασφράγιστο μυστικό, και απλώς κλείνει το μάτι σε όποιον ήδη ξέρει το "αρμπιτράζ". Η «εξισορροπητική κερδοσκοπία» είναι πρόσφατη, ασφαλώς όχι καθιερωμένη, αλλά σαφώς έχει λογική βάση (το αρμπιτράζ "εξισορροπεί", εξομαλύνοντας τις αδικαιολόγητες διαφορές τιμών μεταξύ των αγορών). Η «πρόκριση συναλλαγής» είναι η παλιά προσπάθεια λόγιου εξελληνισμού του όρου (όχι σκέτο «εξελληνισμού», γιατί η χρήση της μεταγραφής «αρμπιτράζ» ήταν απολύτως καθιερωμένη στην αγορά – ενδεικτικά, στο Επίτομο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό του Ελευθερουδάκη υπάρχει μόνο «αρμπιτράζ» και ούτε ίχνος από «πρόκριση συναλλαγής»). Εάν βέβαια ήταν να ακολουθηθεί με συνέπεια, θα έπρεπε να μιλήσουμε για «πρόκριση ρυθμιστικού καθεστώτος» κτλ. Τέτοιου είδους αποδόσεις θα υπήρχε περίπτωση να καθιερωθούν μόνο αν η «πρόκριση συναλλαγής» ήταν απολύτως καθιερωμένη, και παρέπεμπαν κατευθείαν σε αυτήν. Αλλά δεν είναι : η ΕΛΕΤΟ και η ΕΚΤ π.χ. δέχονται το «αρμπιτράζ» (όπως θα διαπιστώσει όποιος έχει την ιώβεια υπομονή να ψαχουλέψει τις σχετικές εγγραφές της ΙΑΤΕ). Από την άλλη, μια τέτοια απόδοση θα βασιζόταν μόνο στην αδιαφάνειά της, που οφείλεται στο ότι η "πρόκριση" σήμερα υπάρχει σαν ουσιαστικό μόνο για τα διάφορα μουντιάλ. Γιατί αλλιώς «πρόκριση» σημαίνει «προτίμηση, επιλογή». Και «προτίμηση συναλλαγής» μάλλον δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Εάν κάνουμε μια συναλλαγή χωρίς να έχουμε το πιστόλι στον κρόταφο, θα μπορούσε να τεκμαρθεί ότι την «προτιμάμε», την «επιλέγουμε». Η έννοια του «αρμπιτράζ» δεν υπάρχει ούτε καθ’ υποψίαν. Τέλος, σε διάφορες αποδόσεις βλέπουμε το «αρμπιτράζ» να εξισώνεται –αδικαιολόγητα– με την πολύ ευρύτερη έννοια της «κερδοσκοπίας» (π.χ. «currency arbitrage = αρμπιτράζ· "arbitrage" σε συνάλλαγμα· κερδοσκοπική αγοραπωλησία συναλλάγματος»).

Όπως γίνεται αντιληπτό, η απόδοση της υπάρχουσας εγγραφής («καταχρηστική επιλογή του ευνοϊκότερου καθεστώτος εποπτείας») είναι αριστουργηματική μπροστά σε άλλες, και πάσχει απλώς από την περιφραστικότητά της και την καταχρηστική χρησιμοποίηση του «καταχρηστικός». Θα ήταν μάλιστα δυνατόν να χρησιμοποιηθεί σαν επεξήγηση με κάπως μετριασμένη διατύπωση («επιλογή του ευνοϊκότερου καθεστώτος εποπτείας κατά τρόπο που θα ήταν δυνατόν να θεωρηθεί καταχρηστικός»). Όμως: (1) Δεν γίνεται ορολογία, ούτε σωστή και βατή μετάφραση, χωρίς αποφασιστική καθιέρωση μονολεκτικών όρων, όταν τουλάχιστον το πράγμα αρχίζει να παραξεχειλώνει. Όπως φαίνεται από τις ανευρέσεις στο Euramis, πολλοί συνάδελφοι, ενώ βρίσκουν στην ΙΑΤΕ τα στοιχεία για μια σωστή περιφραστική απόδοση, τείνουν να αναζητούν μια μονολεκτική απόδοση με ελληνική λέξη («διαιτησία», «διαμεσολάβηση», «κερδοσκοπία»), και το αποτέλεσμα είναι συχνά ατυχές. (2) Ο όρος «αρμπιτράζ» είναι διεθνής εδώ και πολύ καιρό, και ο μόνος γνωστός στην αγορά. Προσέξτε εν προκειμένω ότι στη βασική εγγραφή της ΙΑΤΕ, την οποία παραθέτουμε πιο πάνω, μόνο τα ελληνικά και τα φινλανδικά δεν αρκούνται σε απλή μεταγραφή της λέξης.

Νομίζω επομένως ότι η αποφασιστική αναγνώριση του όρου «αρμπιτράζ» θα μας επιτρέπει να μην αναζητούμε κάθε φορά περιφράσεις με αβέβαια αποτελέσματα.

ΣΗΜ.– Κάτι που δεν χωράει στην εγγραφή αλλά αναφέρεται εδώ παρεμπιπτόντως, γιατί συγκαταλέγεται στα αίτια ορισμένων άστοχων αποδόσεων : το «αρμπιτράζ» νοείται πάντα από τη σκοπιά του συναλλασσομένου ή του οικονομικού φορέα. Δεν το κάνουν τα κράτη ούτε οι αγορές. Αυτά δημιουργούν το πλαίσιο που επιτρέπει διάφορων ειδών αρμπιτράζ – κανονιστικό, ρυθμιστικό, εποπτικό, φορολογικό, περιβαλλοντικό, εργασιακό κτλ. – προσφεύγοντας συχνά σε ρυθμιστική (κτλ.) μειοδοσία.
Ας αναφερθεί επίσης ότι, κατά λογική συνέπεια, είχε προταθεί και η απόδοση του supervisory arbitrage (=γαλλ. arbitrage prudentiel) ως εποπτικού αρμπιτράζ.

www.fotavgeia.blogspot.com