Μια παλιά Ιαπωνική συνταγή για την αντιμετώπιση της οικονομικής ύφεσης
3 Μαρτίου 2016
Κατά τη διάρκεια της ιστορίας η δημιουργία χρήματος από το κράτος ήταν περισσότερο ο κανόνας παρά η εξαίρεση. Εδώ θα δούμε πως η Ιαπωνία ήταν ικανή να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη εν μέσω της παγκόσμιας ύφεσης.
Η ιστορία παρέχει πολλά παραδείγματα κυβερνήσεων που κατάφεραν επιτυχώς να αναπτύξουν τις οικονομίες τους μέσω της δημιουργίας χρήματος υπό την κρατική αιγίδα. Ενώ καμία από αυτές τις πολιτικές δεν φέρει τον τίτλο «Ποσοτική χαλάρωση για τους πολίτες» (People’s QE) [1],«Κυρίαρχη Δημιουργία χρήματος» (Sovereign Money creation) ή «χρήματα από το ελικόπτερο» (Helicopter Money). Ωστόσο μοιράζονταν το κοινό χαρακτηριστικό της χρήσης νέων κρατικών χρημάτων για τη χρηματοδότηση των κρατικών δαπανών, αντί να μεταθέσουν την δημιουργία νέου χρήματος στις εμπορικές τράπεζες μέσω του δανεισμού.
Οι περιπτώσεις όπου η απόφαση της δημιουργίας χρήματος από το κράτος έχει οδηγήσει σε υψηλό πληθωρισμό ή ακόμα και υπερπληθωρισμό (πληθωρισμός άνω του 50% ετησίως) έχουν καταγραφεί επαρκώς [2]. Ωστόσο, οι περιπτώσεις εκείνες που οι κυβερνήσεις έχουν δημιουργήσει χρήματα με προσεκτικό και υπεύθυνο τρόπο, με στόχο την οικονομική ανάπτυξη, συνήθως αγνοούνται ή παραβλέπονται. To “Positive Money” αποβλέπει στην καταγραφή των πραγματικών γεγονότων καθώς και στο να φέρει στο φως πολλές μελέτες για περιπτώσεις όπου η δημιουργία χρήματος από το κράτος τόνωσε με επιτυχία την οικονομία χωρίς να οδηγήσει σε οικονομική καταστροφή.
Στις προηγούμενες αναρτήσεις μας επί του θέματος, φαίνεται ότι η θεωρία και η ανάλυση έχουν παραβλεφθεί δημιουργώντας μια ευρέως διαδεδομένη παρανόηση. Δείξαμε επίσης ότι παραπλανητικά συμπεράσματα έχουν εξαχθεί σχετικά με τη δημιουργία χρήματος από το κράτος στην περίπτωση της Ζιμπάμπουε και της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Στην πιο πρόσφατη ανάρτηση μας, υπογραμμίσαμε μερικά μαθήματα που προκύπτουν σχετικά με την κρατική δημιουργία χρήματος από την περίπτωση της ρωμαϊκής και της κινέζικης αυτοκρατορίας. Στην προηγούμενη δημοσίευση είδαμε ότι η ποσοτική χαλάρωση για τους πολίτες (QE for people) χρησιμοποιήθηκε σε μέρη που δεν θα το περιμέναμε, στην πρώην βρετανική αποικία της Πενσυλβάνιας και του Νησιού του Γκέρνσεϊ. Στην σημερινή ανάρτηση, θα εξετάσουμε την περίπτωση της Ιαπωνίας τη δεκαετία του 30’.
Ιαπωνία (1932-1935)
Μεταξύ του 1919 και του 1929 η Ιαπωνία υπέμεινε μια δύσκολη δεκαετία, με την παραγωγή της να αυξάνεται με ρυθμό μικρότερο του 1% ετησίως. Πολυάριθμα “bank runs” [η μαζική δηλαδή ανάληψη των καταθέσεων από τις τράπεζες] και χρηματοοικονομικοί πανικοί συνεχώς εμπόδιζαν την οικονομική δραστηριότητα. Η κατάσταση της οικονομίας επιδεινώθηκε όταν η Ιαπωνία συνδέθηκε με τον κανόνα του χρυσού το 1930. Το Γεν ήταν σημαντικά υπερτιμημένο, προκαλώντας εμπορικά ελλείμματα και μια εξωτερική διαρροή χρυσού. Το 1931, όταν ο υπουργός Οικονομικών Korekiyo Takahashi ανέλαβε τα καθήκοντά του, μια από τις πρώτες ενέργειες του ήταν να αποχωρήσει από τον κανόνα του χρυσού. Όμοια πολλές χώρες είχαν ενεργήσει με τον ίδιο τρόπο (όπως η Βρετανία). Ωστόσο η πολιτική απόφαση να αποχωρήσει η Ιαπωνία από τον κανόνα του χρυσού ήταν μοναδική αφού επέτρεψε στον Takahashi να κάνει ένα άλμα επανεκκίνησης της οικονομίας, επιτρέποντας στην κεντρική τράπεζα να δημιουργήσει χρήμα για να χρηματοδοτήσει τα δημόσια έργα.
Πράγματι, ο Ιάπωνας Υπουργός Οικονομικών υπέβαλλε μια πολιτική πρόταση η οποία θα επέτρεπε στην Τράπεζα της Ιαπωνίας να αγοράσει νεοεκδοθέν κρατικά ομόλογα χρησιμοποιώντας τα νέα αποθέματα της κεντρικής τράπεζας. Ενώ ο Υπουργός Οικονομικών είχε τη νομική ισχύ να δώσει στην κεντρική τράπεζα εντολή αγοράς των κρατικών ομολόγων, εντός της κεντρικής τράπεζας επικρατούσε περισσότερο υποστηρικτική διάθεση παρά αντίσταση. Τρεις μήνες αργότερα, ο Takahashi υποβάλει συμπληρωματικό προϋπολογισμό με αύξηση των δημοσίων δαπανών (κυρίως για τον τομέα της γεωργίας και τις στρατιωτικές δαπάνες). Αυτές προβλέπονταν να χρηματοδοτηθούν με την έκδοση νέων ομολόγων, τα οποία η κεντρική τράπεζα θα αγόραζε άμεσα. Όλοι οι υπάρχοντες κανονισμοί που περιόριζαν τις δυνατότητες της Τράπεζας της Ιαπωνίας να αγοράσει ομόλογα του δημοσίου τομέα άμεσα είχαν ουσιαστικά εξαλειφθεί. Αρχικά, η νομοθεσία επέτρεπε η Τράπεζα της Ιαπωνίας να κατέχει 120 εκατομμύρια γιεν ακάλυπτο (*) κυκλοφορούν χρήμα.
Με το μέτρο αυτό, η Τράπεζα της Ιαπωνίας ήταν σε θέση να κατέχει κυκλοφορούν 1 δις ακάλυπτων(*) Γεν [ *με την έννοια του Fiat Money,το νόμισμα που δεν φέρει αξία βάση της αντιστοιχίας του με κάποιο μέταλλο ή άλλο πολύτιμο υλικό]. Όπως ο Eichengreen (2015) εξηγεί: «Η προσδοκία, σαφώς υπό τη σκιά των ενεργειών και δηλώσεων του Takahashi, ήταν ότι η Τράπεζα της Ιαπωνίας θα αναλάβει το μέρος των ενεργειών που τις αναλογούσαν, για να συμβάλει στη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων. Η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα θα συνεργάζονταν στενά για να πετύχουν το τέλος του αποπληθωρισμού και της συρρίκνωσης». Τα αποτελέσματα της προσπάθειας του Takahashi ήταν εντυπωσιακά. Σε μία πολύ σύντομη χρονική περίοδο, το κόστος βραχυπρόθεσμου δανεισμού μειώθηκε από 15% σε 1%. Η τιμή του Γεν υποτιμήθηκε έναντι των άλλων νομισμάτων (όπως όφειλε), με περίπου 40% και 60% έναντι της λίρας και του δολαρίου αντίστοιχα. Όπως ήταν αναμενόμενο οι τιμές αυξήθηκαν, αλλά η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε σε μεγαλύτερο βαθμό. Το πιο σημαντικό ήταν ότι το πραγματικό ΑΕΠ μεγεθύνθηκε κατά 7% το 1932 και 8% το 1933. Το 1935, Η Ιαπωνία πιστεύεται πως είχε επιστρέψει στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης.
Πηγή:
Η δημοσίευση είναι μετάφραση από το άρθρο με τίτλο: «An old Japanese recipe for thwarting economic recessions (A History of QE for People, Part 5)»από τον Frank Van Lerven και δημοσιεύτηκε στο positivemoney.org στις 16 Ιανουαρίου του 2016.
Σχετικά (ενδεικτικά):
[1] Βλ. τις επισημάνσεις στο τέλος του μέρους 1 -α
[2] Βλ. και την τελευταία παράγραφο του μέρους 2-α με τίτλο: «Υπερπληθωρισμός: Τα λάθος διδάγματα από Βαϊμάρη και Ζιμπάμπουε». Επίσης βλ. αναλυτικότερα World Hyperinflations, Steve H. Hanke and Nicholas Krus, Cato Institute, 2012.
Η δημιουργία χρήματος από το κράτος οδηγεί πάντα σε υπερπληθωρισμό; / Μέρος 1-α (δημοσίευση 25 Ιανουαρίου 2016)
Η περίπτωση της Βρετανίας : H Δημιουργία Χρήματος από το Κράτος / Μέρος 1-β (δημοσίευση 26 Ιανουαρίου 2016)
Υπερπληθωρισμός: Τα λάθος διδάγματα από Βαϊμάρη και Ζιμπάμπουε / Μέρος 2-α (δημοσίευση 10 Φεβρουαρίου 2016)
Υπερπληθωρισμός: Η περίπτωση της Ζιμπάμπουε και οι λόγοι της οικονομικής κατάρρευσης / Μέρος 2-β (δημοσίευση 11 Φεβρουαρίου 2016)
Υπερπληθωρισμός: Η Ζιμπάμπουε, το ΔΝΤ και η εκτύπωση χρήματος / Μέρος 2-γ (δημοσίευση 12 Φεβρουαρίου 2016)
Υπερπληθωρισμός: Η περίπτωση της Βαϊμάρης και η έκδοση χρήματος από ιδιώτες / Μέρος 2-δ (δημοσίευση 15 Φεβρουαρίου 2016)
Κρατική Δημιουργία Χρήματος. Ακόμα και οι Αρχαίοι το Έκαναν / Μέρος 3-α (δημοσίευση 17 Φεβρουαρίου 2016)
Η Κρατική Δημιουργία Χρήματος στην Αρχαία Κίνα / Μέρος 3-β (δημοσίευση 19 Φεβρουαρίου 2016)
Χρήμα για τους Πολίτες από Εκεί που Δεν θα το Περιμέναμε / Μέρος 4-α (δημοσίευση 25 Φεβρουαρίου 2016)
Η Κρατική Δημιουργία Χρήματος στο Νησί του Γκέρνσεϊ / Μέρος 4-β (δημοσίευση 1 Μαρτίου 2016)
3 Μαρτίου 2016
Κατά τη διάρκεια της ιστορίας η δημιουργία χρήματος από το κράτος ήταν περισσότερο ο κανόνας παρά η εξαίρεση. Εδώ θα δούμε πως η Ιαπωνία ήταν ικανή να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη εν μέσω της παγκόσμιας ύφεσης.
Η ιστορία παρέχει πολλά παραδείγματα κυβερνήσεων που κατάφεραν επιτυχώς να αναπτύξουν τις οικονομίες τους μέσω της δημιουργίας χρήματος υπό την κρατική αιγίδα. Ενώ καμία από αυτές τις πολιτικές δεν φέρει τον τίτλο «Ποσοτική χαλάρωση για τους πολίτες» (People’s QE) [1],«Κυρίαρχη Δημιουργία χρήματος» (Sovereign Money creation) ή «χρήματα από το ελικόπτερο» (Helicopter Money). Ωστόσο μοιράζονταν το κοινό χαρακτηριστικό της χρήσης νέων κρατικών χρημάτων για τη χρηματοδότηση των κρατικών δαπανών, αντί να μεταθέσουν την δημιουργία νέου χρήματος στις εμπορικές τράπεζες μέσω του δανεισμού.
Οι περιπτώσεις όπου η απόφαση της δημιουργίας χρήματος από το κράτος έχει οδηγήσει σε υψηλό πληθωρισμό ή ακόμα και υπερπληθωρισμό (πληθωρισμός άνω του 50% ετησίως) έχουν καταγραφεί επαρκώς [2]. Ωστόσο, οι περιπτώσεις εκείνες που οι κυβερνήσεις έχουν δημιουργήσει χρήματα με προσεκτικό και υπεύθυνο τρόπο, με στόχο την οικονομική ανάπτυξη, συνήθως αγνοούνται ή παραβλέπονται. To “Positive Money” αποβλέπει στην καταγραφή των πραγματικών γεγονότων καθώς και στο να φέρει στο φως πολλές μελέτες για περιπτώσεις όπου η δημιουργία χρήματος από το κράτος τόνωσε με επιτυχία την οικονομία χωρίς να οδηγήσει σε οικονομική καταστροφή.
Στις προηγούμενες αναρτήσεις μας επί του θέματος, φαίνεται ότι η θεωρία και η ανάλυση έχουν παραβλεφθεί δημιουργώντας μια ευρέως διαδεδομένη παρανόηση. Δείξαμε επίσης ότι παραπλανητικά συμπεράσματα έχουν εξαχθεί σχετικά με τη δημιουργία χρήματος από το κράτος στην περίπτωση της Ζιμπάμπουε και της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Στην πιο πρόσφατη ανάρτηση μας, υπογραμμίσαμε μερικά μαθήματα που προκύπτουν σχετικά με την κρατική δημιουργία χρήματος από την περίπτωση της ρωμαϊκής και της κινέζικης αυτοκρατορίας. Στην προηγούμενη δημοσίευση είδαμε ότι η ποσοτική χαλάρωση για τους πολίτες (QE for people) χρησιμοποιήθηκε σε μέρη που δεν θα το περιμέναμε, στην πρώην βρετανική αποικία της Πενσυλβάνιας και του Νησιού του Γκέρνσεϊ. Στην σημερινή ανάρτηση, θα εξετάσουμε την περίπτωση της Ιαπωνίας τη δεκαετία του 30’.
Ιαπωνία (1932-1935)
Μεταξύ του 1919 και του 1929 η Ιαπωνία υπέμεινε μια δύσκολη δεκαετία, με την παραγωγή της να αυξάνεται με ρυθμό μικρότερο του 1% ετησίως. Πολυάριθμα “bank runs” [η μαζική δηλαδή ανάληψη των καταθέσεων από τις τράπεζες] και χρηματοοικονομικοί πανικοί συνεχώς εμπόδιζαν την οικονομική δραστηριότητα. Η κατάσταση της οικονομίας επιδεινώθηκε όταν η Ιαπωνία συνδέθηκε με τον κανόνα του χρυσού το 1930. Το Γεν ήταν σημαντικά υπερτιμημένο, προκαλώντας εμπορικά ελλείμματα και μια εξωτερική διαρροή χρυσού. Το 1931, όταν ο υπουργός Οικονομικών Korekiyo Takahashi ανέλαβε τα καθήκοντά του, μια από τις πρώτες ενέργειες του ήταν να αποχωρήσει από τον κανόνα του χρυσού. Όμοια πολλές χώρες είχαν ενεργήσει με τον ίδιο τρόπο (όπως η Βρετανία). Ωστόσο η πολιτική απόφαση να αποχωρήσει η Ιαπωνία από τον κανόνα του χρυσού ήταν μοναδική αφού επέτρεψε στον Takahashi να κάνει ένα άλμα επανεκκίνησης της οικονομίας, επιτρέποντας στην κεντρική τράπεζα να δημιουργήσει χρήμα για να χρηματοδοτήσει τα δημόσια έργα.
Πράγματι, ο Ιάπωνας Υπουργός Οικονομικών υπέβαλλε μια πολιτική πρόταση η οποία θα επέτρεπε στην Τράπεζα της Ιαπωνίας να αγοράσει νεοεκδοθέν κρατικά ομόλογα χρησιμοποιώντας τα νέα αποθέματα της κεντρικής τράπεζας. Ενώ ο Υπουργός Οικονομικών είχε τη νομική ισχύ να δώσει στην κεντρική τράπεζα εντολή αγοράς των κρατικών ομολόγων, εντός της κεντρικής τράπεζας επικρατούσε περισσότερο υποστηρικτική διάθεση παρά αντίσταση. Τρεις μήνες αργότερα, ο Takahashi υποβάλει συμπληρωματικό προϋπολογισμό με αύξηση των δημοσίων δαπανών (κυρίως για τον τομέα της γεωργίας και τις στρατιωτικές δαπάνες). Αυτές προβλέπονταν να χρηματοδοτηθούν με την έκδοση νέων ομολόγων, τα οποία η κεντρική τράπεζα θα αγόραζε άμεσα. Όλοι οι υπάρχοντες κανονισμοί που περιόριζαν τις δυνατότητες της Τράπεζας της Ιαπωνίας να αγοράσει ομόλογα του δημοσίου τομέα άμεσα είχαν ουσιαστικά εξαλειφθεί. Αρχικά, η νομοθεσία επέτρεπε η Τράπεζα της Ιαπωνίας να κατέχει 120 εκατομμύρια γιεν ακάλυπτο (*) κυκλοφορούν χρήμα.
Με το μέτρο αυτό, η Τράπεζα της Ιαπωνίας ήταν σε θέση να κατέχει κυκλοφορούν 1 δις ακάλυπτων(*) Γεν [ *με την έννοια του Fiat Money,το νόμισμα που δεν φέρει αξία βάση της αντιστοιχίας του με κάποιο μέταλλο ή άλλο πολύτιμο υλικό]. Όπως ο Eichengreen (2015) εξηγεί: «Η προσδοκία, σαφώς υπό τη σκιά των ενεργειών και δηλώσεων του Takahashi, ήταν ότι η Τράπεζα της Ιαπωνίας θα αναλάβει το μέρος των ενεργειών που τις αναλογούσαν, για να συμβάλει στη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων. Η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα θα συνεργάζονταν στενά για να πετύχουν το τέλος του αποπληθωρισμού και της συρρίκνωσης». Τα αποτελέσματα της προσπάθειας του Takahashi ήταν εντυπωσιακά. Σε μία πολύ σύντομη χρονική περίοδο, το κόστος βραχυπρόθεσμου δανεισμού μειώθηκε από 15% σε 1%. Η τιμή του Γεν υποτιμήθηκε έναντι των άλλων νομισμάτων (όπως όφειλε), με περίπου 40% και 60% έναντι της λίρας και του δολαρίου αντίστοιχα. Όπως ήταν αναμενόμενο οι τιμές αυξήθηκαν, αλλά η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε σε μεγαλύτερο βαθμό. Το πιο σημαντικό ήταν ότι το πραγματικό ΑΕΠ μεγεθύνθηκε κατά 7% το 1932 και 8% το 1933. Το 1935, Η Ιαπωνία πιστεύεται πως είχε επιστρέψει στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης.
Πηγή:
Η δημοσίευση είναι μετάφραση από το άρθρο με τίτλο: «An old Japanese recipe for thwarting economic recessions (A History of QE for People, Part 5)»από τον Frank Van Lerven και δημοσιεύτηκε στο positivemoney.org στις 16 Ιανουαρίου του 2016.
Σχετικά (ενδεικτικά):
[1] Βλ. τις επισημάνσεις στο τέλος του μέρους 1 -α
[2] Βλ. και την τελευταία παράγραφο του μέρους 2-α με τίτλο: «Υπερπληθωρισμός: Τα λάθος διδάγματα από Βαϊμάρη και Ζιμπάμπουε». Επίσης βλ. αναλυτικότερα World Hyperinflations, Steve H. Hanke and Nicholas Krus, Cato Institute, 2012.
Η δημιουργία χρήματος από το κράτος οδηγεί πάντα σε υπερπληθωρισμό; / Μέρος 1-α (δημοσίευση 25 Ιανουαρίου 2016)
Η περίπτωση της Βρετανίας : H Δημιουργία Χρήματος από το Κράτος / Μέρος 1-β (δημοσίευση 26 Ιανουαρίου 2016)
Υπερπληθωρισμός: Τα λάθος διδάγματα από Βαϊμάρη και Ζιμπάμπουε / Μέρος 2-α (δημοσίευση 10 Φεβρουαρίου 2016)
Υπερπληθωρισμός: Η περίπτωση της Ζιμπάμπουε και οι λόγοι της οικονομικής κατάρρευσης / Μέρος 2-β (δημοσίευση 11 Φεβρουαρίου 2016)
Υπερπληθωρισμός: Η Ζιμπάμπουε, το ΔΝΤ και η εκτύπωση χρήματος / Μέρος 2-γ (δημοσίευση 12 Φεβρουαρίου 2016)
Υπερπληθωρισμός: Η περίπτωση της Βαϊμάρης και η έκδοση χρήματος από ιδιώτες / Μέρος 2-δ (δημοσίευση 15 Φεβρουαρίου 2016)
Κρατική Δημιουργία Χρήματος. Ακόμα και οι Αρχαίοι το Έκαναν / Μέρος 3-α (δημοσίευση 17 Φεβρουαρίου 2016)
Η Κρατική Δημιουργία Χρήματος στην Αρχαία Κίνα / Μέρος 3-β (δημοσίευση 19 Φεβρουαρίου 2016)
Χρήμα για τους Πολίτες από Εκεί που Δεν θα το Περιμέναμε / Μέρος 4-α (δημοσίευση 25 Φεβρουαρίου 2016)
Η Κρατική Δημιουργία Χρήματος στο Νησί του Γκέρνσεϊ / Μέρος 4-β (δημοσίευση 1 Μαρτίου 2016)
www.fotavgeia.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου