Ν. Χρηστάκης - Η κρυφή επιρροή των κοινωνικών δικτύων
Ο Νικόλας Χρηστάκης είναι καθηγητής ιατρικής και ιατρικής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαντ, το 2009 συμπεριλήφθηκε από το «TIME» στον κατάλογο των εκατό προσωπικοτήτων με τη μεγαλύτερη επιρροή στον πλανήτη.
Είμαστε όλοι συνδεδεμένοι σε τεράστια κοινωνικά δίκτυα φίλων, οικογένειας, συναδέλφων κ.α. Ο Νικόλας Χρηστάκης περιγράφει πώς μια ευρεία ποικιλία χαρακτηριστικών - από την ευτυχία μέχρι την παχυσαρκία - μπορούν να διαδοθούν από άτομο σε άτομο, δείχνοντας πώς η θέση μας στο δίκτυο μπορεί να επηρρεάσει τη ζωή μας με τρόπους που δεν είχαμε φανταστεί.
<<Για μένα, αυτή η ιστορία ξεκινάει 15 χρόνια πριν, όταν ήμουν ιατρός σε βαριά ασθενείς στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο. Περιέθαλπτα ετοιμοθάνατους ασθενείς και τις οικογένειές τους, στη νότια πλευρά του Σικάγο. Παρατηρούσα τι συνέβαινε σ' αυτους τους ανθρώπους και τις οικογένειές τους στο τελευταίο σταδίο της ασθένειάς τους. Στο εργαστήριό μου, μελετούσα «το φαινόμενο του χήρου», που είναι μια πολύ παλια ιδέα στις κοινωνικές επιστήμες, σχεδόν 150 χρόνια παλιά, γνωστή ως «πεθαίνωντας από ραγισμένη καρδιά».
Έτσι, όταν πεθάνω, η πιθανότητα να πεθάνει και η γυναίκα μου διπλασιάζεται, για παράδειγμα, μέσα στον πρώτο χρόνο. Εκείνη την περίοδο είχα αναλάβει μια συγκεκριμένη ασθενή, μία γυναίκα που πέθαινε από άνοια. Στην περίπτωση αυτή λοιπόν, σε αντίθεση με αυτό το ζεύγος τη φρόντιζε η κόρη της. Η κόρη ήταν εξουθενωμένη από τη μέριμνα για τη μητέρα της. Ο σύζυγος της κόρης είχε επίσης βαρεθεί την κούραση της γυναίκας του. Οδηγώντας προς το σπίτι μία μέρα, δέχομαι ένα τηλεφώνημα από ένα φίλο του συζύγου της κόρης λέγοντάς μου πως ήταν σε κατάθλιψη γι' αυτό που συνέβαινε στον φίλο του. Έτσι λοιπόν δέχομαι μια κλήση από έναν άγνωστο άνδρα που είχε μια εμπειρία, η οποια επηρρεάστηκε από ανθρώπους που βρίσκονταν σε κάποια κοινωνική απόσταση.
Ξαφνικά συνειδητοποιώ δύο πολύ απλά πράγματα. Πρώτον, το φαινόμενο της χηρείας δεν ήταν περιορισμένο μόνο στους συζύγους. Και δεύτερον, δεν αφορούσε μόνο ζευγάρια ανθρώπων. Αρχισα λοιπον να βλεπω τον κοσμο με ενα εντελως καινουριο τροπο, σαν ζευγη ατομων συνδεδεμενα μεταξυ τους. Στη συνεχεια ειδα οτι αυτα τα ατομα συνδεονταν σε τετραδες με αλλα κοντινα τους ζευγαρια. Και στην ουσια, αυτοι οι ανθρωποι ενσωματονονταν και σε αλλου ειδους σχεσεις, γαμους, φιλιες και αλλων ειδων συγγενειες. Και τελικα αυτες οι συνδεσεις κατεληγαν να ειναι τεραστιες, και ολοι ειμαστε εμπλεκομενοι σε αυτους τους τυπους συνδεσεων με τους υπολοιπους. Έτσι άρχισα να βλέπω τον κόσμο με νέα προοπτική και κυριολεκτικά μου έγινε εμμονή. Μου έγινε εμμονή το πώς αυτου του ειδους η εμπλοκη μας στα κοινωνικα δικτυα μπορει να επηρρεασει τις ζωες μας. Ετσι, τα κοινωνικα δικτυα ειναι αυτα τα πολυπλοκα ομορφα πραγματα, τοσο περιτεχνα και περιπλοκα, τοσο ευρεως διαδεδομενα, που καποιος αναρωτιεται για το ποιος ειναι ο σκοπος που εξυπηρετουν. Γιατι αραγε ειμαστε οργανωμενοι σε κοινωνικα δικτυα; Εννοω, πώς σχηματιζονται; Πώς λειτουργουν; Και πώς μας επηρρεαζουν;
Το πρωτο μου θεμα σχετικο με αυτο δεν ηταν ο θανατος, αλλα η παχυσαρκία. Ξαφνικά ειχε γινει μόδα να μιλάμε για την «επιδημία της παχυσαρκίας». Μαζι με τον συνεργάτη μου, Τζέιμς Φάουλερ, αρχισαμε να αναρωτιομαστε αν η παχυσαρκία τελικά ήταν επιδημία και αν μπορούσε να εξαπλωθει από άνθρωπο σε άνθρωπο όπως στους τεσσερις για τους οποιους μιλησα προηγουμενως. Αυτό είναι ένα δείγμα από κάποια από τα αρχικα μας συμπερασματα.
Ξαφνικά συνειδητοποιώ δύο πολύ απλά πράγματα. Πρώτον, το φαινόμενο της χηρείας δεν ήταν περιορισμένο μόνο στους συζύγους. Και δεύτερον, δεν αφορούσε μόνο ζευγάρια ανθρώπων. Αρχισα λοιπον να βλεπω τον κοσμο με ενα εντελως καινουριο τροπο, σαν ζευγη ατομων συνδεδεμενα μεταξυ τους. Στη συνεχεια ειδα οτι αυτα τα ατομα συνδεονταν σε τετραδες με αλλα κοντινα τους ζευγαρια. Και στην ουσια, αυτοι οι ανθρωποι ενσωματονονταν και σε αλλου ειδους σχεσεις, γαμους, φιλιες και αλλων ειδων συγγενειες. Και τελικα αυτες οι συνδεσεις κατεληγαν να ειναι τεραστιες, και ολοι ειμαστε εμπλεκομενοι σε αυτους τους τυπους συνδεσεων με τους υπολοιπους. Έτσι άρχισα να βλέπω τον κόσμο με νέα προοπτική και κυριολεκτικά μου έγινε εμμονή. Μου έγινε εμμονή το πώς αυτου του ειδους η εμπλοκη μας στα κοινωνικα δικτυα μπορει να επηρρεασει τις ζωες μας. Ετσι, τα κοινωνικα δικτυα ειναι αυτα τα πολυπλοκα ομορφα πραγματα, τοσο περιτεχνα και περιπλοκα, τοσο ευρεως διαδεδομενα, που καποιος αναρωτιεται για το ποιος ειναι ο σκοπος που εξυπηρετουν. Γιατι αραγε ειμαστε οργανωμενοι σε κοινωνικα δικτυα; Εννοω, πώς σχηματιζονται; Πώς λειτουργουν; Και πώς μας επηρρεαζουν;
Το πρωτο μου θεμα σχετικο με αυτο δεν ηταν ο θανατος, αλλα η παχυσαρκία. Ξαφνικά ειχε γινει μόδα να μιλάμε για την «επιδημία της παχυσαρκίας». Μαζι με τον συνεργάτη μου, Τζέιμς Φάουλερ, αρχισαμε να αναρωτιομαστε αν η παχυσαρκία τελικά ήταν επιδημία και αν μπορούσε να εξαπλωθει από άνθρωπο σε άνθρωπο όπως στους τεσσερις για τους οποιους μιλησα προηγουμενως. Αυτό είναι ένα δείγμα από κάποια από τα αρχικα μας συμπερασματα.
Ειναι 2.200 ανθρωποι το 2000. Καθε τελεια αντιστοιχει σε ενα ατομο. Φανταστειτε την καθε τελεια αναλογικα με το μεγεθος ενος ανθρωπινου σωματος. Ετσι οι μεγαλυτερες τελειες αφορουν πιο ευσωμους ανθρωπους. Επιπλεον, αν το μεγεθος του σωματος σας, αν ο δεικτης μαζας σωματος σας ειναι πανω απο 30, αν ειστε δηλαδη κλινικα παχυσαρκος, η τελεια ειναι χρωματισμενη κιτρινη. Ετσι, κοιτωντας προσεκτικα την εικονα, θα δειτε αμέσως πως υπαρχουν συμπλεγματα αναμεσα σε παχυσαρκους και μη παχυσαρκους ανθρωπους. Αλλα ακομα η οπτικη πολυπλοκοτητα ειναι πολύ μεγάλη. Δεν ειναι ξεκαθαρο τι ακριβως συμβαινει. Εγειρονται επισης ερωτηματικα. Ποσα συμπλεγματα δημιουργουνται εδω; Μήπως κάποια από αυτά δημιουργήθηκαν στην τύχη; Πόσο μεγάλα είναι αυτά τα συμπλέγματα; Μέχρι πού εκτείνονται; Και το πιο σημαντικό, τι τα προκαλεί;
Ετσι χρησιμοποιησαμε τα μαθηματικα για να μελετησουμε το μεγεθος αυτων των συμπλεγματων. Εδω βλεπουμε, στον κατακόρυφο αξονα, την αυξηση της πιθανοτητας καποιος να ειναι παχυσαρκος, αν καποιος απο τον κονωνικο του περιγυρο ειναι ηδη παχυσαρκος. Και στον οριζόντιο αξονα, τους βαθμους διαχωρισμου αναμεσα στους δυο αυτους ανθρωπους. Στο αριστερο ακρο, βλεπετε μια μωβ γραμμη. Αυτη συμβολιζει, πως αν οι φιλοι σας ειναι παχυσαρκοι, εχετε 45% μεγαλυτερη πιθανοτητα να γινετε κι εσεις παχυσαρκος. Η επομενη γραμμη, η πορτοκαλι, μας δειχνει πως αν οι φιλοι των φιλων σας ειναι παχυσαρκοι, η πιθανοτητα ειναι 25% μεγαλυτερη. Και η επομενη γραμμη εδω, μας δειχνει πως αν οι φιλοι των φιλων των φιλων σας, καποιοι που πιθανως ουτε καν γνωριζετε, ειναι παχυσαρκοι, η πιθανοτητα να γινετε κι εσεις παχυσαρκοι ειναι κατα 10% μεγαλυτερη. Μονο οταν φτασουμε στους φιλους των φιλων των φιλων των φιλων σας παυει να υπαρχει καποια σχεση αναμεσα στο σωματοτυπο τους και τον δικο σας. Η συνέχεια εδώ:
|Braining.gr
www.fotavgeia.blogspot.com
Ετσι χρησιμοποιησαμε τα μαθηματικα για να μελετησουμε το μεγεθος αυτων των συμπλεγματων. Εδω βλεπουμε, στον κατακόρυφο αξονα, την αυξηση της πιθανοτητας καποιος να ειναι παχυσαρκος, αν καποιος απο τον κονωνικο του περιγυρο ειναι ηδη παχυσαρκος. Και στον οριζόντιο αξονα, τους βαθμους διαχωρισμου αναμεσα στους δυο αυτους ανθρωπους. Στο αριστερο ακρο, βλεπετε μια μωβ γραμμη. Αυτη συμβολιζει, πως αν οι φιλοι σας ειναι παχυσαρκοι, εχετε 45% μεγαλυτερη πιθανοτητα να γινετε κι εσεις παχυσαρκος. Η επομενη γραμμη, η πορτοκαλι, μας δειχνει πως αν οι φιλοι των φιλων σας ειναι παχυσαρκοι, η πιθανοτητα ειναι 25% μεγαλυτερη. Και η επομενη γραμμη εδω, μας δειχνει πως αν οι φιλοι των φιλων των φιλων σας, καποιοι που πιθανως ουτε καν γνωριζετε, ειναι παχυσαρκοι, η πιθανοτητα να γινετε κι εσεις παχυσαρκοι ειναι κατα 10% μεγαλυτερη. Μονο οταν φτασουμε στους φιλους των φιλων των φιλων των φιλων σας παυει να υπαρχει καποια σχεση αναμεσα στο σωματοτυπο τους και τον δικο σας. Η συνέχεια εδώ:
|Braining.gr
www.fotavgeia.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου